Λέξη της εποχής η σημερινή, μια που το κλήμα είναι το φυτό που πρωτοστατεί αυτές τις καλοκαιρινές ημέρες. Το κλήμα με τους καρπούς του, τα ωραία σταφύλια, είναι λέξη παλιά, που την συναντάμε στο λεξιλόγιό μας ήδη από τον 5ο αιώνα π.Χ. Έχει ρίζα φυσικά ινδοευρωπαϊκή, *kela-, που σημαίνει σπάζω, χτυπώ. Είναι η ρίζα του ρήματος κλάω, κλῶ της γλώσσας μας. Συνεπώς το κλήμα έχει συγγένεια με το κλάσμα, τον κλάδο, τον κλώνο, αλλά και τον κλήρο.
Γράφει η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα
Κάθε κλῆμα, κλήματος, λοιπόν, είναι ένα τεμάχιο, ένα κομμάτι από κάτι, γιατί η πρώτη σημασία του λεκτικού τύπου ήταν κομμάτι από την ἄμπελον.
Με το κλῆμα οι αρχαίοι μας άκουγαν, εκτός από το φυτό, και τη βέργα ή βίτσα των Ρωμαίων εκατόνταρχων. Ταυτόχρονα έτσι ονόμαζαν και άλλα παρόμοια φυτά.
Διάσημη φράση που έχει να κάνει με το κλήμα: «ήτανε στραβό το κλήμα, το ‘φαγε κι ο γάιδαρος», που την λέμε όταν μια ήδη άσχημη κατάσταση γίνεται ακόμη χειρότερη.
Το κλήμα γίνεται κληματαριά με ωραία και παχιά σκιά, μας δίνει κληματόβεργες και κληματόφυλλα και άλλα κληματένια σχετικά. Το κλήμα είναι μια κληματσίδα, ένα αναρριχητικό φυτό αντίστοιχο με κληματαριά, όπως το αγιόκλημα ή αιγόκλημα.
Το πιο παλιό κλήμα στον ελλαδικό χώρο είναι αυτό που επισκέφθηκε ο Παυσανίας το 160 π.Χ. και βρίσκεται στην αυλή της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου, κοντά στο χωριό Παγκράτι της περιοχής Καλαβρύτων Νομού Αχαΐας. Μπορεί να το επισκεφθεί κανείς και να το θαυμάσει. Λένε ότι είναι το αρχαιότερο στον κόσμο.
Συνώνυμο της λέξης είναι η άμπελος, αμπέλι, αλλά και η κληματόβεργα.
Η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα είναι φιλόλογος και διδάσκει στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδας
