“Κανένα βιβλίο, κανένας συγγραφέας δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Οι αλλαγές στις κοινωνίες δεν επιτυγχάνονται με τη συγγραφή. Αυτά είναι “δουλειά” των κινημάτων…”.
Ως άλλος Τίτος Πατρίκιος (“…γιατί κανένας στίχος σήμερα δεν ανατρέπει καθεστώτα/κανένας στίχος δεν κινητοποιεί τις μάζες”) η 76χρονη πολυβραβευμένη Γαλλίδα συγγραφέας νουάρ μυθιστορημάτων, Ντομινίκ Μανοτί, – ακτιβίστρια στο χώρο της πολιτικής από τα τέλη της δεκαετίας 1950, και ειδικότερα στην Ένωση Κομμουνιστών Φοιτητών, συνδικαλίστρια μέχρι τα μέσα της δεκαετίας 1980, υπήρξε απόλυτα σαφής.
“Μιλούν για το Μαη του 68 σαν ένα …γαλλο – γαλλικό σύντομο κίνημα. Δεν ήταν έτσι. Ο Μάης είναι ένα παγκόσμιο κίνημα – δεν αφορά μόνο τη Γαλλία και τη “μικρή” της ιστορία. Ξεκίνησε πολύ πριν το Μάη, και “απλώθηκε” χρονικά, τουλάχιστον επί μια εικοσαετία, και γεωγραφικά σ΄ όλο τον κόσμο. Ήταν ένα παγκόσμιο κίνημα μακράς διάρκειας που έφτασε στο Τόκυο και τη Νέα Υόρκη, στην Τσεχοσλοβακία και τις χώρες των αποικιών. Ναι, το “΄68″ τέλειωσε με ήττα. Κατατροπωθήκαμε… Ακολούθησε η προβληματική δεκαετία του 80 της οικονομικής ευμάρειας – σχεδόν παντοδυναμίας στην οποία προσχώρησαν οι…”αριστερές” της Ευρώπης – κι΄ αυτή της Γαλλίας ακόμα περισσότερο … Ο “Μάης”, όμως, άλλαξε τον τρόπο που βλέπουμε (όλοι) πια τον κόσμο. Οι επαναστάσεις είναι πάντα σύντομες. Οι αντεπαναστάσεις – αντίθετα – πολύ μακρές… Ζούμε ακόμα σ΄ αυτή τη φάση της αντεπανάστασης…” έλεγε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, στο περιθώρειο της συζήτησης, με θέμα: “Από την Ιστορία στο αστυνομικό μυθιστόρημα”, που διοργανώθηκε με αφορμή την παρουσία της στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης.
Καλεσμένη της 15ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου και του αφιερώματος στη Γαλλοφωνία στη Θεσσαλονίκη, η Dominique Manotti – η καθηγήτρια ιστορίας στα Λύκεια της χώρας της, η κομμουνίστρια, συνδικαλίστρια – αναπληρώτρια καθηγήτρια οικονομικής ιστορίας στο πανεπιστήμιο Paris VIII – και…συγγραφέας σειράς αστυνομικών μυθιστορημάτων, μετά τη…συνταξιοδότηση της (“άρχισα να γράφω μετα τα 50 μου, παρέμεινε όμως ίδια η “οπτική” μου στα πράγματα”, έλεγε ) βρέθηκε στο βήμα του καλαίσθητου περιπτέρου της Γαλλοφωνίας, με αφορμή την προ εικοσαημέρου κυκλοφορία (στη Γαλλία) του τελευταίου μυθιστορήματος της, με τιτλο: “Racket”.
Ένα θρίλερ που μιλά για πολυεθνικές πυρηνικών κεφαλών, εξαγορές, εκβιασμούς, πολιτική και κοινωνική διαφθορά, εξουσία, χρήμα…
“Η οικονομία, δεν είναι μια …δύσκολη επιστήμη, όπως πιστεύουν κάποιοι. Είναι σαν ένα βιντεοπαιγνίδι – σαν αυτά τα πολεμικά , τα αιματηρά – που παίζουν τα παιδιά. Είναι πόλεμος. Και στον πόλεμο ένας νικά. Το αστυνομικό μυθιστόρημα απλώς αφηγείται τους τρόπους του πολέμου αυτού”, έλεγε η αειθαλής Ντομινίκ Μονετί που…χρειάστηκε, όπως είπε, δυο χρόνια μελέτης (μίλησε όπως “ομολόγησε” με δημοσιογράφους, πράκτορες, μυστικούς αστυνομικούς, υπαλλήλους γραφείων πληροφοριών… “Μιλούν πιο εύκολα σ΄ εναν μυθιστοριογράφο. Τον θεωρούν πιο ακίνδυνο. Οι δημοσιογράφοι πρέπει να αποδώσουν κάπου τις πληροφορίες τους. Ο συγγραφέας όχι.. “) και μόνο εξι μήνες συγγραφής για το τελευταίο της μυθιστόρημα.
“Το νουάρ ειναι η λογοτεχνία του 21ου αιώνα”, ισχυρίστηκε και όταν ρωτήθηκε αν “η συγγραφή – των αστυνομικών – πολιτικών μυθιστορημάτων αποτελεί μια μια μορφή πολιτικής δράσης”, υπήρξε κατηγορηματική:
-Κανένα βιβλίο δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Οι αλλαγές στις κοινωνίες δεν επιτυγχάνονται με τη συγγραφή… Στην ηλικία μου και με τη κούραση που σώρευσα δεν μπορώ να μετέχω πλέον στα συνδικαλιστικά κινήματα. Μπορώ όμως – έμπειρα πια – να τα παρατηρώ… και να τα καταγράφω.
Δεν καταγγέλλω, διηγούμαι, απλώς…Στην καταγγελία υπάρχει η έννοια της καρικατούρας.
Είμαστε όλοι γκρί. Κανένας αναγνώστης δεν “βγαίνει” λευκός μετά την ανάγνωση της νουάρ λογοτεχνίας. Νοιώθει αυτό το “γκρί”. Νοιώθει πως είναι κι΄ αυτός λίγο απ’ το …τέρας των πρωταγωνιστών του βιβλίου”.
Σήμερα, μετά την απόλυτα πλήρη αγώνων, μελετών, συνδικαλισμού – ζωντανής πολιτικής ζωής, την 76χρονη Monetti, την απασχολεί, όπως έλεγε, “Ο ρυθμός της φράσης στη γραφή. Το πως μπορεί να αποδοθεί η προφορικότητα, και η πολυπλοκότητα του να μπορούμε να γράφουμε κάτι που να…μοιάζει με προφορικό. Οπως στο σινεμα… που αποτελεί, όπως έλεγε, τη μεγάλη της έμπνευση, που την έκανε να γράφει διαφορετικά.
“Η αμεσότητα στη λογοτεχνία, η αμεσότητα στην αφήγηση είναι διαφορετική αν “μιλάς” για το παρελθόν – απ΄ότι για σύγχρονα θέματα, Αν μιλά στον ενεστώτα ο συγγραφέας προχωρά στον ίδιο ρυθμό με τον αναγνώστη…
Παλιά γνώριμη της Θεσσαλονίκης – η Dominique Manotti, είχε επισκεφθεί πριν απο ενάμισυ χρόνο την πόλη συμμετέχοντας στο πρώτο συνέδριο για την αστυνομική λογοτεχνία (“Εγκλημα και κρίση: γραφές και μεταγραφές της σύγχρονης αστυνομικής λογοτεχνίας” (σε διοργάνωση του τμήματος Γαλλικής Γλώσσας του ΑΠΘ).
“Το νουάρ μυθιστόρημα φαίνεται πως είναι η πιο πρόσφορη φόρμα για την αφήγηση των εμπειριών της γενιάς μου και χρησιμοποίησα τις ιστορικές μου γνώσεις ως το καταλληλότερο εργαλείο για το στήσιμο της μυθιστορηματικής αφήγησης. Το νουάρ εμπεριέχει ένα διαφορετικό όραμα για τον κόσμο και παρέχει ένα διαφορετικό τρόπο συγγραφής. Το πραγματικό υλικό του νουάρ είναι οι πολυεθνικές, ευνοούμενες από τους πολιτικούς και τις πολιτικές εξουσίες που στηρίζονται στη μαφία. Σήμερα υπάρχουν πλέον οι φορολογικοί παράδεισοι, ενώ σε διεθνή κλίμακα το 15% του χρήματος είναι μαύρο. Παράλληλα, μέσα μας υπάρχουν οι μήτρες όλων των αθλιοτήτων. Υπάρχει το άμετρο στη λειτουργία των κοινωνιών, η απουσία κοινωνικών και ιδεολογικών ερεισμάτων και η τρέλα των θρησκειών που “μπαλώνουν” το εντός μας κενό με το μπετόν της σιγουριάς”.
-Θα γράφατε ένα μυθιστόρημα, αποτελεί λογοτεχνικό “υλικό” για σάς η ελληνική κρίση; ρωτήθηκε σήμερα και απάντησε σαφώς:
“Η ελληνική κρίση αποτελεί υλικό για ενα γιγαντιαίο αστυνομικό μυθιστόρημα. Όχι όμως για μένα. Είμαι Γαλλίδα απ΄ το Παρίσι. Είναι σημαντικό το “βλέμμα” η οπτική του συγγραφέα στα πράγματα και πολύ περισσότερο η γνώση και η αίσθησή τους. Ένας Έλληνας μόνο μπορεί να γραψει γιαυτό…”.
