Μια πολύ σπουδαία συγγραφέας, από τις καλύτερες και πιο αγαπημένες του Ηνωμένου Βασιλείου, βρίσκεται στο στόχαστρο των politically correct ακαδημαϊκών. Αυτών, που στις Ηνωμένες Πολιτείες, έχουν πετσοκόψει έργα διάσημων και υπέροχων συγγραφέων, επειδή κάτι τους φαίνεται σεξιστικό, ρατσιστικό ή κάτι άλλο σε -ικο. Η Τζέιν Οστεν, όμως, καμάρι της Μεγάλης Βρετανίας, αγαπημένη νέων και μεγαλύτερων αναγνωστών, λατρεμένη από τις γυναίκες, πώς είναι δυνατόν να ενταχθεί σε τέτοιους κανόνες;
Δυστυχώς είναι. Το Πανεπιστήμιο του Γκρίνουιτς έβγαλε ανακοίνωση στις βιβλιοθήκες του, σχετικά με το κλασικό μυθιστόρημα της Τζέιν Όστεν Northanger Abbey. Ένα μυθιστόρημα που μετρά πάνω από δύο αιώνες κυκλοφορίας (πρωτοδημοσιεύτηκε το 1817) και που στα 2023 κάποιοι ανακάλυψαν ότι δεν τους κάνει. Γιατί; Επειδή, λένε, έχει «στερεότυπα φύλου» και η σάτιρα της συγγραφέως περιέχει «τοξικές σχέσεις και φιλίες»!
Ας βάλουμε τα πράγματα στη σωστή τους διάσταση. Η Τζέιν Οστεν, μια μεγάλη συγγραφέας του 19ου αιώνα, περιέγραψε την κοινωνία των καιρών της. Με τις παραστάσεις εκείνων των χρόνων, των αρχών του 19ου δηλαδή, με τις πεποιθήσεις και την ιδεολογία εκείνης της εποχής. Με τις κοινωνικές συμβάσεις, αναταράξεις και ανακατατάξεις που υπήρχαν. Λίγο μετά, όταν ξεκίνησε το φεμινιστικό κίνημα, οι πρωτεργάτριες την αισθάνονταν πολύ κοντινή τους. Στα έργα της, επέπληττε ενεργά τα στερεότυπα για το φύλο που τόσο συχνά διαιωνίζονταν τότε από άνδρες συγγραφείς.
Και τώρα; Η νεολαία της πατρίδας της, τη λατρεύει. Φράσεις από τα έργα της, χρησιμοποιούνται στο Tik- Tok ως ρητά, ως θέσφατα. Εφηβοι και νέοι τη διαβάζουν, ενώ όλη η υφήλιος απολαμβάνει τις κινηματογραφικές ταινίες που στηρίζονται σε βιβλία της, όπως το «Περηφάνεια και Προκατάληψη» ή το «Λογική και ευαισθησία».
Ναι, αλλά τα Πανεπιστήμια διυλίζουν πλέον τα πάντα και από τα φίλτρα τους δεν περνούν ατόφιοι, συγγραφείς που αντικατόπτρισαν εξαιρετικά την εποχή τους. Εστω και αν δεν είχε ο καιρός τους κινήματα που σήμερα έχουν εμφανιστεί, επιμένουν ότι εκ των υστέρων, θα πρέπει όλα να τα αντιμετωπίζουμε υπό το πρίσμα του σήμερα.
Εβαλαν, λοιπόν, τη Τζέιν Οστεν (ή μήπως θα έπρεπε να πούμε και τη Τζέιν Οστεν;) στο κρεβάτι του Προκρούστη και άρχισαν: εδώ έχει σεξισμό, εκεί έχει τοξικές σχέσεις. Αρα, πρέπει να προειδοποιούμε τους φοιτητές που θέλουν να διαβάσουν το βιβλίο της.
Ο αντίλογος, λέει, εν πρώτοις, ότι δεν γίνεται να ερμηνεύεις και να αντικρίζεις οτιδήποτε από το παρελθόν με τους όρους του σήμερα. Για να το πούμε έξω από τα δόντια, αν η Τζέιν Οστεν δεν είχε συναντήσει Drag Queen, πώς να το κάνουμε; Δεν θα μπορούσε να γράψει για Drag Queen. Ακόμα και αν υπήρχαν τότε, (δεν υπήρχαν) και δεν ήθελε να γράψει, ουδείς δικαιούται να την κρίνει και να την λογοκρίνει «ελαφρά».
Δυστυχώς, στη λογική του Politically correct ολοένα και περισσότερα έργα περασμένων αιώνων ρίπτονται στην «πυρά». Οι απόπειρες λογοκρισίας, γιατί τέτοιες είναι, έχουν ξεκινήσει και πολλαπλασιάζονται στη Μεγάλη Βρετανία. Ο «Αμλετ» του Σαίξπηρ, «Τα ταξίδια του Γκιούλιβερ» του Σουΐφτ και τώρα τα έργα της Οστεν, περιλαμβάνονται σε καταλόγους σύμφωνα με τους οποίους αν διαβαστούν, μπορεί να πυροδοτήσουν συναισθήματα «θλίψης» και «τραύματος»… Αυτό συμβαίνει εδώ και ένα χρόνο.
Λίγο νωρίτερα, το Πανεπιστήμιο του Σάλφορντ, έβγαλε προβληματικά κλασικό έργο της Σαρλότ Μπροντέ, «Τζέιν Έιρ» και τις «Μεγάλες Προσδοκίες» του Τσαρλς Ντίκενς, προειδοποιώντας τους φοιτητές ότι και τα δύο περιέχουν αποσπάσματα που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν «ανησυχητικά».
Ο βουλευτής των Τόρις, Άντριου Μπρίτζεν, τότε είπε ότι ήταν γελοίο το γεγονός ότι οι ενήλικες «πρέπει να προστατεύονται από τις ιστορίες που γενιές παιδιών μπόρεσαν να αντιμετωπίσουν χωρίς να καταστραφούν».
Ο ηθοποιός Σάιμον Κάλοου, ο οποίος έχει εμφανιστεί σε πολλές διασκευές του Ντίκενς, αστειεύτηκε: «Δεν νομίζω ότι οι πανεπιστημιακές αρχές έχουν προχωρήσει αρκετά.
«Μια πιο χρήσιμη ειδοποίηση θα ήταν: «Προειδοποίηση – αυτό το βιβλίο μπορεί να σας κάνει να σκεφτείτε. Σε ακραίες περιπτώσεις, μπορεί ακόμη και να σας κάνει να νιώσετε.
«Αν φαίνεται ότι σκέφτεστε ή αισθάνεστε, καλέστε τη γραμμή βοήθειας, 24ωρη εξυπηρέτηση. Μην καθυστερείτε, η σκέψη και το συναίσθημα μπορούν γρήγορα να γίνουν απειλητικά».
Καλύτερα να σκεφτούμε γρήγορα, τι θα γίνει εφόσον φτάσει το κύμα ως εδώ. Γιατί η λογοκρισία, έχει, δυστυχώς, μεγάλη ιστορία στην πατρίδα μας…
