Θεωρούμε σήμερα δεδομένο ότι το κάθε απομακρυσμένο μέρος του κόσμου μας θα έχει σύνδεση με το διαδίκτυο. Μικρά νησιά, δύσβατα και απρόσιτα ορεινά μέρη απολαμβάνουν την χαρά της εξ αποστάσεως επικοινωνίας. Ταυτόχρονα, καθισμένοι αναπαυτικά στον καναπέ του σαλονιού μας ή στην πολυθρόνα του γραφείου μας, μπορούμε να είμαστε παντού, να μιλάμε με πολλούς ταυτόχρονα, να ακούμε μουσική, να πληρώνουμε λογαριασμούς. Κι όλα αυτά χάρη στην πρόοδο των τηλεπικοινωνιών.
Γράφει η Σοφία Μουρούτη Γεωργάνα
Ένας τρόπος επικοινωνίας στην αρχαιότητα ήταν οι φρυκτωρίες. Η λέξη βγαίνει από το ρήμα φρύγω που σημαίνει ξεραίνω, καίω, καβουρδίζω και από το ουσιαστικό φρα ή φρη (με ψιλή το τονίζουμε), η φροντίδα. Τη ρίζα του φρύγω την βλέπουμε στην φρυγανιά, το ξεροψημένο ψωμί, και στα φρύγανα, τα ξερόχορτα.
Η φρυκτωρία είχε να κάνει με μια μορφή φροντίδας για την φωτιά. Αυτή η φροντίδα ήταν η συνεννόηση μέσω πυρσών από μακριά την νύχτα. Και οι φρυκτωρίες ήταν, λοιπόν, ο αρχαιοελληνικός οπτικός τηλέγραφος, κάτι σαν τα σήματα Μορς, που τον χρησιμοποιούσαν οι πρόγονοί μας, για να μεταδώσουν πληροφορίες κυρίως σε περιπτώσεις πολεμικών συγκρούσεων.
Το σύστημα το χειρίζονταν εκπαιδευμένοι φρυκτωροί, φύλακες, δηλαδή, που από υπερυψωμένα σημεία διαβίβαζαν τα μηνύματα ήττας, νίκης, υποχώρησης, επικείμενης επίθεσης. Αυτοί που ελάμβαναν το μήνυμα ήξεραν να το αποκωδικοποιήσουν, ώστε να καταλήξουν στο κατάλληλο συμπέρασμα, γιατί τα μηνύματα ήταν λίγα και αυστηρά προσυμφωνημένα. Ο πύργος από τον οποίο έκαιγαν τα πυρά λεγόταν φρυκτώριο, ο δαυλός φρυκτός και η λάμψη φρυκτώρημα.
Η παλαιότερη μνεία της επικοινωνίας μέσω φρυκτωριών αφορά την αναγγελία της πτώσεως της Τροίας και την συναντάμε στην τραγωδία Αγαμέμνων του Αισχύλου. Το μήνυμα της άλωσης της πόλης μεταδόθηκε μέσα σε ένα βράδυ από ορισμένα σημεία και η είδηση έφθασε από το όρος Ίδη (νότια της Τροίας), μέσω Λήμνου, Άθωνος, Χαλκίδας, Βοιωτίας, Αττικής, στο όρος Αραχναίον στις Μυκήνες.
Λεξιλογώντας, μαθαίνουμε για την τεχνολογία στην αρχαιότητα.
*Η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα είναι φιλόλογος και διδάσκει στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδας
