Μια σε βάθος συνομιλία μεταξύ σύγχρονων έργων και αρχαίων εκθεμάτων, αποτελεί η συνεργασία του Υπουργείου Πολιτισμού, του Μουσείου Ακρόπολης και της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αθηνών με τον οργανισμό ΝΕΟΝ Η συνεργασία αυτή αναδεικνύει διαχρονικά θέματα πολιτιστικής κληρονομιάς, απώλειας και αποκατάστασης, επιβίωσης και δημιουργίας πολιτισμού. Πρόκειται για μια τριλογία που θα αναπτυχθεί το 2025 και 2026. Ελληνικές αρχαιότητες και αντικείμενα αρχαίων πολιτισμών από τις περιοχές της νοτιοανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής συνομιλούν με το πολυδιάστατο έργο του, διεθνώς, αναγνωρισμένου σύγχρονου καλλιτέχνη Michael Rakowitz, το οποίο βρίσκεται στο επίκεντρο.
Η τριλογία ξεκινά από το Μουσείο Ακρόπολης, το 2025, συνεχίζεται στον εξωτερικό περιβάλλοντα χώρο του Μουσείου Ακρόπολης, στη δυτική του πλευρά προς την οδό Μητσαίων, για να καταλήξει, το 2026, στο Παλαιό Μουσείο της Ακρόπολης. Η δυναμική αυτής της συνεργασίας, μεταξύ αρχαιολογικών μουσείων και σύγχρονων δημιουργιών, έγκειται στην ικανότητά τους να αμφισβητούν στατικές και φαινομενικά απόμακρες ιστορικές αφηγήσεις.
Τα αρχαία εκθέματα, ως προϊόντα ενός παγιωμένου παρελθόντος, με παρεμβάσεις νεότερων έργων, αναδεικνύουν την πολυπλοκότητα και τη συνέχεια της πολιτιστικής κληρονομιάς, εμπλέκοντας ποικίλες βιωμένες εμπειρίες, ταυτότητες και μνήμες. Εκφράζουν την ανάγκη να ανακτήσουμε γρήγορα την κοινή πολιτιστική ιστορία της ανθρωπότητας με τον ίδιο επιταχυνόμενο ρυθμό με τον οποίο αυτή χάνεται.
Πρόκειται για έναν διάλογο με έργα εννοιολογικά, συγκινητικά, φανερά πολιτικά, σίγουρα επίκαιρα, υπενθυμίζοντάς μας την επανάληψη οδυνηρών γεγονότων της ιστορίας (πόλεμοι, λεηλασίες, κλοπές, αποικιοκρατία, μετανάστευση), και παράλληλα φέρνει στο προσκήνιο τη μοίρα των εμπόλεμων περιοχών, αλλά και τα μάταια ταξίδια διωγμένων ανθρώπων και πολιτιστικών αγαθών. Στο σύνολό της,
η τριλογία ενώνει τους κλασικούς και σύγχρονους πολιτισμούς αυτής της γωνιάς του πλανήτη στο Μουσείο Ακρόπολης, στο Βράχο της Ακρόπολης και τον Παρθενώνα, το σύμβολο του Δυτικού Πολιτισμού, και ταυτόχρονα της γόνιμης επαφής με τους πολιτισμούς που σημάδεψαν και σημαδεύουν τον κλασικό και σύγχρονο κόσμο.
Η Υπουργός Πολιτισμού Δρ. Λίνα Μενδώνη σημείωσε σε συνέντευξη Τύπου: «Η συνεργασία του Υπουργείου Πολιτισμού με τον Οργανισμό ΝΕΟΝ έχει δώσει ισχυρά δείγματα γραφής, τα τελευταία χρόνια. Σύγχρονα έργα τέχνης εκτίθενται, μέσα σε επιλεγμένους αρχαιολογικούς χώρους, σε έναν πρόσφορο διάλογο που ενισχύει την ενότητα, στη μεγάλη ιστορική διαχρονία του ελληνικού πολιτισμού. Η συνεργασία μας, στην έκθεση της συγκεκριμένης τριλογίας είναι ακόμη πιο ισχυρή και στοχευμένη. Ο θαυμαστός πολιτισμός, των Ασσυρίων, από τους παλαιότερους πολιτισμούς της λεκάνης της Μεσογείου, συνδυάζεται και συνδιαλέγεται με τις ελληνικές αρχαιότητες σε αγαστή και δημιουργική σύμπνοια με τις σύγχρονες δημιουργίες του Michael Rakowitz ο οποίος εμπνέεται από τον πολιτισμό του βιβλικού βασιλείου της αρχαίας Ασσυρίας, που μας κληροδότησε αριστουργηματικά έργα τέχνης της Μεσοποταμίας. Δυστυχώς, κάποια από αυτά, αντιμετώπισαν σχετικά πρόσφατα τη δήωση και την καταστροφή. Πολλά, ακέραια ή θραύσματα, εκλάπησαν και απομακρύνθηκαν βιαίως από τους τόπους που τα δημιούργησαν. Πέραν όλων των άλλων μηνυμάτων της τριλογίας, παραπέμπει ευθέως στην καταστροφή και τη βίαιη υφαρπαγή των Γλυπτών του Παρθενώνα. Πολιτική μας προτεραιότητα αποτελεί η όσμωση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς με τη σύγχρονη δημιουργία, όσο και η ενίσχυση της εξωστρέφειας του ελληνικού πολιτισμού. Στις προτεραιότητές μας αυτές ανταποκρίνεται η συνεργασία του Υπουργείου Πολιτισμού με τον Οργανισμό ΝΕΟΝ, στη συγκεκριμένη τριλογία».
Σημείωσε επίσης πως το Παλαιό Μουσείο Ακρόπολης θα είναι επισκέψιμο από το 2026, παρουσιάζοντας τρεις εκθέσεις.
Ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος, ιδρυτής του ΝΕΟΝ, είπε: «Η συνεργασία του Οργανισμού ΝΕΟΝ με το Υπουργείο Πολιτισμού, το Μουσείο Ακρόπολης και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών σηματοδοτεί τη μακροχρόνια δέσμευσή μας στην σύγχρονη τέχνη και την πολιτιστική κληρονομιά. Το ενδιαφέρον μου επικεντρώνεται στην εξερεύνηση και υποστήριξη νέων μεθόδων κοινωνικής συμμετοχής και πιστεύω ότι το έργο του Michael Rakowitz σε σχέση με τους αρχαίους πολιτισμούς θα ενισχύσει την σταθερή μας προσπάθεια: η τέχνη να είναι πολύπλευρα προσβάσιμη σε ένα ευρύτερο, τοπικό και διεθνές κοινό και οι ιδέες της επιδραστικές.
Η έκθεση φιλοξενείται στην Αίθουσα Περιοδικών Εκθέσεων από σήμερα έως τις 31 Οκτωβρίου 2025 Το πρώτο μέρος της τριλογίας είναι η έκθεση Allspice | Michael Rakowitz & Ancient Cultures, σε επιμέλεια του Γενικού Διευθυντή του Μουσείου Ακρόπολης Καθηγητή Νικόλαου Σταμπολίδη και της Διευθύντριας του ΝΕΟΝ Ελίνας Κουντούρη, που θα παρουσιάζεται στην αίθουσα Περιοδικών Εκθέσεων του Μουσείου Ακρόπολης από τις 13 Μαΐου έως τις 31 Οκτωβρίου 2025. Τα σύγχρονα έργα του Michael Rakowitz συνεκτίθενται με αρχαιότητες που προέρχονται από το Ινστιτούτο Μελετών Αρχαίων Πολιτισμών (Institute for the Study of Ancient Cultures) του Πανεπιστημίου του Σικάγο και την Κυπριακή Συλλογή Θ. Ζιντίλη, στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, συνυφαίνοντας ιστορίες που μας μιλούν για το παρελθόν και το παρόν μας. Η έκθεση περιλαμβάνει και τρεις νέες αναθέσεις στον καλλιτέχνη.
Στην αίθουσα Περιοδικών Εκθέσεων του Μουσείου Ακρόπολης – με εμφανές το κενό ανάμεσα στα γλυπτά του Παρθενώνα –ξεδιπλώνεται η ιστορία της αποικιοκρατίας και αρπαγής λεηλατημένων μουσείων από τον Michael Rakowitz. Ο καλλιτέχνης αναφέρεται σε ένα συνεχιζόμενο και ανοικτό πολιτιστικό τραύμα που συμβαίνει, σε όλο τον κόσμο: Αντικείμενα που αποτελούν την πολιτιστική μνήμη ενός λαού και συνθέτουν το πνεύμα μιας χώρας, γίνονται αντικείμενα κλοπής, συναλλαγής, καταστροφής και εξαφάνισης.
Ο Michael Rakowitz σημείωσε: «τα τελευταία τρία χρόνια, κατά τη διάρκεια του σχεδιασμού αυτών των εκθέσεων είχα την τύχη να ταξιδέψω επανειλημμένα στην Αθήνα. Κάθε φορά, περίμενα με ενθουσιασμό την άφιξή μου σε αυτή την καταπληκτική πόλη και θρηνούσα, όταν έπρεπε να φύγω. Πραγματικά, έχω νοσταλγήσει την Αθήνα, έναν τόπο που με αγκάλιασε και τον αγκάλιασα κι εγώ. Ως παιδί ενός γιατρού που αφιέρωσε τη ζωή του στη θεραπεία και την αποκατάσταση των τραυματισμένων και των καταρρακωμένων, και μιας Εβραίας από τη Βαγδάτη, συνδέομαι βαθιά με τις κατά τόπους ιστορίες εκτοπισμού και αποκατάστασης.
Το ίδιο το Μουσείο Ακρόπολης στο οποίο εκτίθενται τα εξαίσια μέλη του Παρθενώνα, ενώ τα άλλα μισά έχουν αποσπαστεί βίαια, έχει αποτελέσει πηγή έμπνευσης, καθώς μου δίδαξε πολλά και μου άνοιξε νέους ορίζοντες στην κατανόηση του δικού μου έργου. Το γεγονός ότι μπορώ να εκθέσω το έργο μου εδώ με αφήνει άφωνο, καθώς δεν συνδέεται μόνο με το παρελθόν, αλλά ανοίγει παράθυρα σε ένα μέλλον όπου αντικείμενα και άνθρωποι μπορούν να επανενωθούν».
Συνεργασία Μουσείου Ακρόπολης και ΝΕΟΝ Lamassu of Nineveh (2018) | Michael Rakowitz & Ancient Cultures Επιμέλεια: Καθ. Νικόλαος Χρ. Σταμπολίδης, Γενικός Διευθυντής Μουσείου Ακρόπολης και Ελίνα Κουντούρη, Διευθύντρια ΝΕΟΝ Μουσείο Ακρόπολης, Γλυπτική Εγκατάσταση | Εξωτερικός περιβάλλων χώρος του Μουσείου Ακρόπολης, δυτική πλευρά Οκτώβριος 2025 – Δεκέμβριος 2026 Τον Οκτώβριο 2025, στο δεύτερο μέρος της έκθεσης Michael Rakowitz & Ancient Cultures, θα παρουσιαστεί το έργο The Invisible Enemy Should not Exist, Lamassu of Nineveh (2018) στον εξωτερικό περιβάλλοντα χώρο του Μουσείου Ακρόπολης, στη δυτική του πλευρά προς την οδό Μητσαίων. Το Lamassu of Nineveh (2018), που αποτελεί ανάθεση για το The Fourth Plinth της πλατείας Τραφάλγκαρ του Λονδίνου, είναι μια προέκταση της σειράς The Invisible Enemy Should not Exist.
Το Lamassu του Rakowitz είναι φτιαγμένο από μεταλλικά κουτιά από κονσέρβες σιροπιού χουρμά από το Ιράκ και «αναπαριστά» το μήκους περίπου 4,3 μέτρων άγαλμα του φτερωτού ταύρου, της προστατευτικής ασσυριακής θεότητας που βρισκόταν στην είσοδο της Πύλης Nergal της Νινευή από το 700 π.Χ. μέχρι τον Φεβρουάριο του 2015, όταν το ISIS το κατέστρεψε μαζί με αντικείμενα στο κοντινό Μουσείο της Μοσούλης. Η θέση φέρνει το Lamassu σε συνομιλία με την ανασκαφή που απλώνεται στη βάση του Μουσείου Ακρόπολης, με το βράχο της Ακρόπολης που δεσπόζει με τα μνημεία του, όσο και με το αστικό τοπίο που το περιβάλει, καθώς και με το σύγχρονο κτίριο του Μουσείου. Τρίτο Μέρος: Συνεργασία της Εφορείας Αρχαιοτήτων της Πόλης των Αθηνών του Υπουργείου Πολιτισμού και του ΝΕΟΝ Παλαιό Μουσείο Ακρόπολης Μάιος 2026 – Δεκέμβριος 2026 Η τριλογία ολοκληρώνεται με την έκθεση στο Παλαιό Μουσείο της Ακρόπολης, το Μάιο 2026. Η προετοιμασία ξεκινά με τη συνεργασία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών (επικεφαλής είναι η διευθύντρια Προϊστορικών και Κλασικών αρχαιοτήτων Ελενα Κουντούρη) του Υπουργείου Πολιτισμού και του ΝΕΟΝ.
