Ενας καλός λόγος να επισκεφθεί κάποιος πάλι και πάλι ένα μουσείο είναι διάφορες αλλαγές ή προσθήκες σε αυτό. Ο γενικός διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης Νικόλαος Σταμπολίδης, το γνωρίζει πολύ καλά. Το επιβεβαίωσε άλλωστε, με το αυξημένο κοινό που πήγε πάλι στο μουσείο, για να δει τα θραύσματα των Παρθενώνειων γλυπτών που επεστράφησαν από τα Μουσεία του Βατικανό και το Μουσείο του Παλέρμο Σικελίας.
Όπως ο ίδιος λέει, δεν πρέπει ποτέ κανείς να επαναπαύεται και να αναπαύεται στις δάφνες του. Εν προκειμένω, είναι απαραίτητο και να ανανεώνει τα ευρήματα και να κάνει αλλαγές στη μουσειολογική μελέτη. Πάντως, για το άμεσο μέλλον ετοιμάζει πολλά στο Μουσείο Ακρόπολης. Χωρίς, ωστόσο, να ξεχνά και ένα άλλο αγαπημένο «παιδί» του, το Μουσείο Ελεύθερνας Κρήτης.
Ο πρώτος «σταθμός» θα είναι μια μικρή εγκατάσταση για τον Λόρδο Βύρωνα, τον ποιητή και μαχητή που αγαπούσε την Ελλάδα και της χάρισε τη ζωή του, στο φουαγιέ του ισογείου. Αυτό θα γίνει τις επόμενες ημέρες. Εντυπωσιακή θα είναι η συνέχεια, καθώς θα ανοίξει η ανασκαφή κάτω από το μουσείο, ένα οικιστικό παλίμψηστο που διατρέχει χιλιετίες. Και το καλό τριτώνει στην Ελεύθερνα, όπου θα εκτεθούν κεραμεικά και σχέδια του Πικάσο, ενός από τους μέγιστους ζωγράφους του 20ού αιώνα.
Το μικρό αφιέρωμα στον λόρδο Βύρωνα γίνεται με την ευκαιρία της συμπλήρωσης των διακοσίων χρόνων από τον θάνατό του στο Μεσολόγγι, στις 19 Απριλίου του 1824 και θα υποδέχεται τους επισκέπτες στο ισόγειο του μουσείου. Ο ποιητής στιγμάτιζε στα ποιήματά του «Η Κατάρα της Αθηνάς» και «Το προσκύνημα του Τσάιλντ Χάρολντ» την ιεροσυλία που διέπραξε ο Ελγιν αρπάζοντας τα γλυπτά του Παρθενώνα.
Ένα βίντεο με την ιστορία της Ακρόπολης και του Παρθενώνα ως το 1834 θα υποδέχεται το κοινό στο ισόγειο του μουσείου στο πλαίσιο του homage στον ποιητή του Ρομαντισμού και ένθερμο φιλέλληνα λόρδο Μπάιρον. Μαζί, λίγα αντικείμενα, όπως το φιρμάνι που του είχε επιτρέψει το ταξίδι στην Ελλάδα, όπως και ένας πίνακας με την Έξοδο του Μεσολογγίου, συμπληρώνουν τη μικρή παρουσίαση. Το φιρμάνι έχει τη δική του ιστορία. Η μορφή του, όπως και η μορφή του φιρμανιού- διαβατηρίου για τον λόρδο Ελγιν, επιβεβαιώνουν πως ο δεύτερος δεν είχε φιρμάνι για να κλέψει τα γλυπτά του Παρθενώνα.
Την εικόνα της αρχαίας γειτονιάς της Αθήνας, που διασώζεται κάτω από το Μουσείο της Ακρόπολης ως οικιστικό παλίμψηστο διατρέχοντας χιλιετίες, θα ολοκληρώσει η σπουδαία, μόνιμη έκθεση των ευρημάτων της, που τοποθετημένα in situ θα αποκαλυφθούν στους επισκέπτες τον ερχόμενο Ιούνιο. Τότε που είναι η επέτειος των εγκαινίων, τα γενέθλια δηλαδή του μουσείου (20 Ιουνίου του 2009).
Το Μουσείο κάτω από το Μουσείο ή αλλιώς το Μουσείο της Ανασκαφής, έργο που ανέλαβε να ολοκληρώσει ο καθηγητής Νίκος Σταμπολίδης από την ανάληψη των καθηκόντων του στην διεύθυνση του Μουσείου Ακρόπολης, ως «υποχρέωσή μου», όπως λέει ο ίδιος, αναμένεται να αναδείξει έτσι εκατοντάδες αρχαιότητες, που είχαν έρθει στο φως κατά την ανασκαφή του οικοπέδου Μακρυγιάννη: Ειδώλια και αγάλματα, κοσμήματα, αγγεία, νομίσματα, εργαλεία, συνδεδεμένα με τις ζωές των ανθρώπων, που κατοίκησαν το χώρο διαχρονικά.
Ο αείμνηστος Δημήτρης Παντερμαλής είχε κάνει ειδική αναφορά στην ανασκαφή αυτή. Όπως είχε πει, δεν ήταν λίγοι οι επισκέπτες που του δήλωναν ότι θα επέστρεφαν στο μουσείο μόλις γινόταν επισκέψιμη η ανασκαφή. Η μεγάλη στιγμή φτάνει λοιπόν!
Τοποθετημένα σε ειδικές προθήκες και κατανεμημένα σε θεματικές ενότητες, τα ευρήματα από την ανασκαφή του Μουσείου Ακρόπολης θα αναπτύσσουν όλες τις πτυχές της ζωής των ανθρώπων – ιδιωτικής κυρίως αλλά και δημόσιας – της αρχαίας γειτονιάς.
Στην περιοχή αυτή άλλωστε, ζούσαν άνθρωποι από την 4η π.Χ. χιλιετία φθάνοντας ως και τον 12ο αιώνα μ.Χ. με την εδραίωση της αμιγούς κατοίκησης ωστόσο, να γίνεται από το 8ο π.Χ.
Θεαματική αλλαγή όμως του χώρου επήλθε στα τέλη του 5ου π.Χ. με τη ρυμοτόμησή του και την ένταξή του μέσα στα τείχη της πόλης.
Δρόμους, σπίτια, λουτρά, εργαστήρια και τάφους είχαν φέρει στο φως οι ανασκαφές στο οικόπεδο του Μουσείου Ακρόπολης, δημιουργώντας μια εξαιρετικά περίπλοκη εικόνα. Ο επισκέπτης ωστόσο, βλέπει σήμερα συγκεκριμένες αρχαιότητες ανάμεσα στις οποίες έχει δημιουργηθεί και ο διάδρομος επίσκεψης.
Πρόκειται για τα οικοδομικά κατάλοιπα ενός εντυπωσιακού κτηρίου του 5ου μ.Χ. αιώνα και της επέκτασής του, τον 6ο μ.Χ. ανάμεσα στα οποία όμως, προβάλλουν και παλαιότερα, όπως ένα ιδιωτικό λουτρό, που ανήκε σε πολυτελή έπαυλη του 2ου-3ου μ.Χ. αιώνα και τέσσερα δημόσια αποχωρητήρια, που λειτούργησαν διαδοχικά από τον 2ο π.Χ. αιώνα έως τον 5ο μ.Χ.. Ακόμη, σε ένα τμήμα του αρχαιολογικού χώρου έχουν διασωθεί και τα ερείπια μιας οικίας με τις διάφορες φάσεις της, από τον 5ο και τον 3ο π.Χ. αιώνα.
Και από την Αθήνα στην Ελεύθερνα, στο Αρχαιολογικό Μουσείο της οποίας ο κ. Σταμπολίδης ετοιμάζει πυρετωδώς, επίσης για το καλοκαίρι, μία έκθεση με έργα Πικάσο. Εχει την έγκριση της Παλόμα Πικάσο, διαχειρίστριας του Ιδρύματος Πικάσο με έδρα το Παρίσι. Η Παλόμα Πικάσο, προσωπική φίλη του γενικού διευθυντή του Μουσείου Ακρόπολης, έχει παρακολουθήσει τον αγώνα του για την ίδρυση του Μουσείου Ελεύθερνας.
Τακτική επισκέπτρια της Ελλάδας, η Παλόμα Πικάσο έχει αποδεχθεί το αίτημα και σύντομα πρόκειται να οριστικοποιηθούν, τόσο τα συγκεκριμένα έργα που θα εκτεθούν όσο και ο αριθμός τους, προσελκύοντας σε κάθε περίπτωση, το ενδιαφέρον του κοινού
Ο κ. Σταμπολίδης λέει πως είναι ικανοποιημένος από την διαρκώς ανοδική πορεία του μουσείου αναφορικά με την επισκεψιμότητά του. Με αύξηση επισκεπτών το 2023 κατά 33% από το 2022 αλλά και με αύξηση κατά 8% από το 2019 -τελευταίο χρόνο πριν την πανδημία- όπως καταγράφηκε στην έρευνα του The Art Newspaper, το Μουσείο Ακρόπολης αποδεικνύεται δυνατό απέναντι σε προκλήσεις, την ίδια στιγμή μάλιστα, που τα μεγαλύτερα διεθνώς μουσεία υπολείπονται ακόμη σε σχέση με την προ Covid επισκεψιμότητά τους.
«Δεν μπορείς να επαναπαύεσαι στις δάφνες σου και να παραμένεις σε ό,τι έχεις, όσο σπουδαίο και μεγάλο είναι αυτό», λέει ο ίδιος. «Απαιτούνται διαρκώς νέες δραστηριότητες, εκθέσεις πρωτίστως και άλλες δράσεις, που να συνάδουν πάντα φυσικά, με το αντικείμενο του μουσείου.»
