Ήταν πραγματικά εντυπωσιακή η υπερχείλιση στρουθοκαμηλισμού ένθεν κακείθεν του πολιτικού συστήματος, από τη στιγμή που κατέστησαν σαφή τα αποτελέσματα του Β΄ γύρου των εκλογών της Αυτοδιοίκησης.
Ακούσαμε από εκπροσώπους όλων των κομμάτων στα τηλεοπτικά panels διάφορες ερμηνείες για το «τι είπε ο λαός στις κάλπες».
Του Βαγγέλη Μωυσή
Ποιος λαός στις κάλπες βρε κακομοίρη; Ο λαός ως σύνολο δεν πήγε καν στις κάλπες. Δια της αποχής του, εκδήλωσε την αδιαφορία του και την βαρεμάρα του. Ούτε καν την απογοήτευση. Βαρεμάρα και μοιρολατρία, απότοκη μιας μακράς περιόδου, κατά την οποία η πολιτική ήταν συνώνυμη της τοξικότητας, του καιροσκοπισμού, της επίδειξης ισχύος (όποιου την έχει) και του αριβισμού.
Όλα αυτά βέβαια, δεν απαλλάσσουν τον λαό από τις δικές του ευθύνες. Τα πολιτικά συστήματα και τα κόμματα, πάντα αισθάνονται ασφαλέστερα όταν απευθύνονται σε «μικρόκοσμους», περισσότερο ή λιγότερο διευρυμένους. Οι μικρόκοσμοι είναι ευκολότερα μετρήσιμοι, ευκολότερα προσεγγίσιμοι και ευκολότερα προσβάσιμοι. Ευκολότερα κατευθυνόμενοι θα μπορούσε να πει κάποιος. Υπόψη όμως, ότι αυτό ισχύει ακόμα περισσότερο για τα μικρότερα κόμματα. Όσο πιο «συμπυκνωμένος» ο μικρόκοσμος, τόσο πιο εύκολα κατευθυνόμενος είναι.
Οι νικητές που κατά καιρούς πανηγυρίζουν ότι κατάφεραν «να σηκώσουν κόσμο από τον καναπέ» στην πραγματικότητα συνήθως πανηγυρίζουν επειδή κατάφεραν να κινητοποιήσουν μεγαλύτερο κομμάτι του δικού τους μικρόκοσμου τόσο, ή να διευρύνουν την απήχησή τους πέρα από τα στενά όρια του μικρόκοσμου τους, όσο χρειαζόταν ώστε να είναι μεγαλύτερο το δικό τους κόμματι στο σύνολο της πίτας. Για τους υπόλοιπους που δεν γοητεύσαμε; Μια χαρά κάθονται στον καναπέ τους…
Όταν λοιπόν εσύ, λαέ, καταλήγεις να έχεις ως επιλογή το «Τίποτα», η γνώμη σου για τα επόμενα πέντε χρόνια αξίζει «μηδέν». Και αυτή την αξία έχεις δώσει στη γνώμη σου εσύ, το 70% που είσαι η πλειονότητα του λαού. Η ψήφος, έστω και με τη λογική «μη χείρον βέλτιστον» έχει πάντα μεγαλύτερη δημοκρατική αξία από τη μηδενική αξία του «Τίποτα» και του «όλοι τα ίδια σκ… είναι, άρα απέχω».
Αν όλοι είναι τα ίδια σκ… φίλε μου, από τη στιγμή που κουμαντάρουν τη ζωή σου ερήμην σου, τι λέει αυτό για σένα και τη θέση που έχεις τελικά μέσα στον λάκκο;
Η ΜΕΓΑΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ
Πάμε παρακάτω, για να δούμε μια συνοπτική όσο και συνολική αποτίμηση: α) του πολιτικού και αυτοδιοικητικού σκηνικού της χώρας, β) των αιτίων που οδήγησαν σε επιτόπιες νίκες και ήττες, γ) της σημασίας αυτών των αποτελεσμάτων την επόμενη μέρα.
Συνοψίζοντας το σύνολο των εκλογικών αποτελεσμάτων του 2023, σε εθνικές εκλογές, περιφερειακές εκλογές και δημοτικές εκλογές, αν έπρεπε να επιλέξω έναν μόνο τίτλο που να αποτυπώνει τη μεγάλη εικόνα, αυτός θα ήταν: «Το μυαλό της Κοινωνίας επιλέγει τη ΝΔ του Μητσοτάκη, αλλά η ψυχή της ψάχνεται!»
Είναι κατ` αρχάς σαφής η πολιτική κυριαρχία -στα όρια της πολιτικής ηγεμονίας – της ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη (που έχει μεγάλες διαφορές τη ΝΔ του Καραμανλή, ή του Σαμαρά, ή ακόμα και του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη) στην κεντρική πολιτική σκηνή.
Η πλειονότητα των πολιτών αντιλαμβάνονται πως η ΝΔ του Μητσοτάκη είναι η καλύτερη επιλογή τους για τη διακυβέρνηση του τόπου αυτή τη στιγμή, καθώς όλες οι άλλες επιλογές μοιάζουν ανίκανες να χωρίσουν δυο γαϊδάρων άχυρα. Σε κάθε λάθος της κυβέρνησης της ΝΔ, ο μέσος πολίτης κοιτάει μόνο για λίγο την απέναντι επιλογή. Τόσο όσο χρειάζεται για να δει το ΠΑΣΟΚ του Ανδρουλάκη ή τον ΣΥΡΙΖΑ του Κασελάκη (και του Τσίπρα) και να αρχίσει να σταυροκοπιέται μακαρίζοντας την καλή του τύχη που υπάρχει τουλάχιστον η ΝΔ του Μητσοτάκη να κουμαντάρει το πλοίο (κι ας το γδάρει λίγο σε υφάλους).
Μετά και τον β΄ γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών ωστόσο, είναι σαφές το μήνυμα, ότι η πολιτική ηγεμονία της ΝΔ στο πολιτικό σκηνικό, έχει ημερομηνία λήξεως τη στιγμή που θα υπάρξει σοβαρό αντίπαλο δέος. Ποιο και πότε; Κανείς δεν μπορεί να το πει ακόμα με βεβαιότητα και δεν είναι αντικείμενο το παρόντος άρθρου.
Προς το παρόν καταγράφεται η εντυπωσιακή ευκολία με την οποία ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας, έστρεψε επιδεικτικά την πλάτη στις στρατηγικές επιλογές της ΝΔ σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και αρκετές περιφέρειες. Και την ευκολία αυτή την «έχτισε» η ΝΔ του Μητσοτάκη με τα χεράκια της. Ακόμα και στην Περιφέρεια Πελοπονήσσου, η επικράτηση Πτωχού, αποδίδεται περισσότερο στην τοπική ισχύ του Αντώνη Σαμαρά, παρά στην κεντρική στρατηγική ισχύ της ΝΔ.
Όταν επί 4 χρόνια εκπαιδεύεις τη βάση της ΝΔ να αποδεχτεί το Σημιτικό ΠΑΣΟΚ ως συγκυβερνήτη άνευ εκλογής ελέω διεύρυνσης και ως συγκάτοικο και κουμανταδόρο στο Μέγαρο Μαξίμου, δεν δικαιούσαι να ζητάς παραταξιακή “στράτευση” στις επιλογές σου σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, προβάλλοντας ως αντίπαλο δέος και “κίνδυνο” την αναβίωσης του παλιού ΠΑΣΟΚ, σε θέσεις εξουσίας, δια των αυτοδιοικητικών εκλογών. Και δεν δικαιούσαι γενικώς να εκπλήσσεσαι όταν η «βάση» σου λοξοκοιτάει προς άλλες επιλογές -είτε «αντάρτικες» κεντροδεξιές, είτε κεντροαριστερές- με την ίδια ευκολία που λοξοκοιτάς εσύ σε ευρύτερα κοινά και υιοθετείς συνθήματα και ιδεολογήματα της κεντροαριστεράς.
Η στρατηγική της διεύρυνσης που δικαιώθηκε στις εθνικές εκλογές, αυτή ακριβώς επέστρεψε να “δαγκώσει” τις επιλογές της ΝΔ στις αυτοδιοικητικές εκλογές. Και η ΝΔ μπορεί να έχει κάθε συμφέρον και ισχυρά επιχειρήματα για να συνεχίσει να εφαρμόζει κεντρικά τη λογική της διεύρυνσης, αλλά είναι προφανές ότι θα πρέπει να μάθει ταυτόχρονα να ζει και με τον κίνδυνο της εύκολης αποσυσπείρωσης.
Δεν μπορείς να θέτεις ως κόμμα ζήτημα “παραταξιακής” συνείδησης για ένα προϊόν διεύρυνσης για τη ΝΔ, στη Θεσσαλονίκη (αυτό ακριβώς ήταν ο Ζέρβας για τη ΝΔ), ή για τον υμνητή του Καπετάν Ερμή στην Αθήνα…
Αυτή τη στιγμή ανόθευτη παραταξιακή-ιδεολογική συνείδηση στην Ελλάδα, υπάρχει μόνο στη βάση του ΚΚΕ. Χωνέψτε το!
Από εκεί και πέρα το γεγονός της “ανάστασης” του παλαιού συστήματος ΠΑΣΟΚ στην Αθήνα και ιδιαίτερα στη Θεσσαλονίκη (συμπεριλαμβανομένης της Καλαμαριάς) είναι γεγονός, με τη συνυπογραφή της απέχουσας βάσης της ΝΔ, και με τις επικοινωνιακες στρατηγικές των ηττημένων προσώπων (εξαιρώ την Καλαμαριά) να έχουν τεράστιο μερίδιο ευθύνης με επιλογές βάθους τετραετίας.
Αποτελεί επίσης ένα γεγονός που παράγει αρκετούς πονοκεφάλους για τη σημερινή ηγεσία του ΠΑΣΟΚ και το Νίκο Ανδρουλάκη προσωπικά!
Η παρουσία του Γιώργου Παπανδρέου στου πανηγυρισμούς για την επικράτηση Δούκα στην Αθήνα και ακόμα περισσότερο η παρουσία του Ευάγγελου Βενιζέλου στους πανηγυρισμούς για την επικράτηση Αγγελούδη στη Θεσσαλονίκη, αποτελούν ευθύτατο μήνυμα προς τον Νίκο Ανδρουλάκη «χωρίς εμάς δεν πας πουθενά»! Αποτελεί δε μια πολύ γρήγορη δικαίωση για τη διαπίστωση της ολικής επαναφοράς ενός βενιζελοκεντρικού συστήματος ΠΑΣΟΚ της Θεσσαλονίκης.
Ο ΣΥΡΙΖΑ κατάφερε να είναι ο τελευταίος τροχός της αμάξης σε όλο αυτό το τοπίο και μόνος του έχει βάλει το χεράκια του και έχει βγάλει τα ματάκια του ενισχύοντας ως «ουρά» τις επιλογές του ΠΑΣΟΚ και ταυτόχρονα τη δυναμική ανατροπής των συσχετισμών στα πρωτεία της Κεντροαριστεράς στο πεδίο της κεντρικής πολιτικής σκηνής.
ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ
Τα πρόσωπα φυσικά, παίξανε τον δικό τους ρόλο στη διαμόρφωση του τελικού σκηνικού στις «μάχες» όπου η ΝΔ πρώτη έδωσε πολιτικό χαρακτήρα:
Στην Αθήνα ο Κώστας Μπακογιάννης, με την ταμπέλα του «γόνου» και με επικοινωνιακές πατάτες σαν τον «μεγάλο περίπατο» με τον οποίο γελούσε όλη η Ελλάδα, ήταν πολύ δύσκολο να πετύχει την παραμικρή διείσδυση εκτός του «μικρόκοσμου» της ΝΔ, που επίσης του γύρισε τελικά την πλάτη, αφού δεν μπόρεσε στον Β΄γύρο να συγκεντρώσει ούτε καν τον αριθμό ψήφων του Α΄γύρου. Η αποσυσπείρωση των ψηφοφόρων του Μπακογιάννη, ήταν αυτή που ουσιαστικά καταρρίπτει το επιχείρημα της ΝΔ, ότι στην Αθήνα λειτούργησε η αντισυσπείρωση των άλλων δυνάμεων.
Όχι κύριοι! Στον Μπακογιάννη γύρισαν την πλάτη πρώτα οι Νεοδημοκράτες. Το ύψος της αποχής ήταν τέτοιο, που μια σχετική συσπείρωση της βάσης της ΝΔ στο παραταξιακό κάλεσμα, θα αρκούσε για να υπερβεί την αντισυσπείρωση των υπολοίπων.
Το ίδιο ισχύει ακόμα πιο έντονα στη Θεσσαλονίκη, όπου βέβαια, η ΝΔ του Μητσοτάκη έχει χαμένο το παιχνίδι της παραταξιακής συσπείρωσης εδώ και χρόνια και δεν δείχνει να ασχολείται σοβαρά για να αντιστρέψει την εικόνα.
Σ αυτή την πόλη η «γαλάζια» παράταξη είναι κατακερματισμένη στο βωμό προσωπικών στρατηγικών και σχεδιασμών, εσφαλμένων επιλογών και προσωπικών αντιπαραθέσεων, που εύκολα γίνονται «εργαλεία» αξιοποίησης από κάθε έξυπνο αντίπαλο.
Ο Στέλιος Αγγελούδης, υπερέβη την αδυναμία των ελλειμμάτων αναγνωρισιμότητας που είχε στην αρχή της εκστρατεία τους, προσεταιριζόμενος εύκολα τους απογοητευμένους και εκνευρισμένους «γαλάζιους» διαφωνούντες με την επιλογή της ΝΔ να στηρίξει απλόχερα τον Κωνσταντίνο Ζέρβα. Το έγραψα και το ξαναγράφω. Το αποτέλεσμα της Θεσσαλονίκης ήταν 100% Ζέρβας, υπό την έννοια ότι το μεγαλύτερο μέρος της διαμάχης αφορούσε τις επιτυχίες του ή τις αποτυχίες του, τις επιδόσεις του και την πολιτική του ταυτότητα. Υπέρ ή κατά Ζέρβα.
Πολύ αμφιβάλλω αν θα πάρουμε σοβαρή απάντηση, έτσι και ρωτήσουμε έναν υποστηρικτή του Αγγελούδη, ποιο είναι το πρόγραμμα και η πρότασή του για την καθαριότητα ή το κυκλοφοριακό, που τον έπεισαν να επιλέξει τον αντίπαλο του Ζέρβα. Ως επι το πλείστον, αρκούσε το γεγονός πως ήταν αντίπαλος του Ζέρβα.
Όσο η ΝΔ αρνείται να εργαστεί για να διαμορφώσει στρατηγική τετραετίας για τη Θεσσαλονίκη και προσπαθεί με πασαλείμματα 3-4 μηνών να επιβάλλει επιλογές, θα συνεχίσει να «τρώει πόρτες».
Όσο η ΝΔ αρνείται να ακολουθήσει σε επίπεδο Αυτοδιοίκησης προτάσεις που διαμορφώνονται από την ίδια την κοινωνία με ισχυρή συμμετοχή της δικής της βάσης, αλλά προτιμά να ακούει παρωχημένα μυαλά που μετρούν το μπόι τους με βάση τη σκιά τους, θα συνεχίσει να υφίσταται τέτοιες στρατηγικές ήττες.
Ο ίδιος ο Κωνσταντίνος Ζέρβας, έπεσε θύμα και των δικών του επιλογών. Με πολλά επικοινωνιακά λάθη, καθ`όλη τη διάρκεια της τετραετίας, είδε τις αδυναμίες του να μεγεθύνονται επικοινωνιακά και τις θετικές αποφάσεις του να βυθίζονται στον ίδιο τομέα. Ως «παιδί της διεύρυνσης» είχε τις ευκαιρίες να διαμορφώσει μια στρατηγική που θα συσπείρωνε πολύ νωρίς ευρύτερες δυνάμεις γύρω του και πολιτικές που θα ανέτρεπαν την αίσθηση του «αναμενόμενου» που τον συνόδευε. Την ευκαιρία αυτή την είχε χάσει ήδη πριν φτάσει στη μέση της θητείας του.
Πλήρωσε ακόμα και χειρισμούς που έλαβαν χώρα το 2019 (είτε από τον ίδιο είτε από δυνάμεις που τον υποστήριξαν) σε βάρος του Νίκου Ταχιάου. Ενώ χρεώθηκε ευθύνες μητροπολιτικών προβλημάτων, χάνοντας ο ίδιος χρόνο και δυνάμεις με κακούς χειρισμούς σε ένα ομολογουμένως πολύ δύσκολο γήπεδο ενδοδημοτικών διαπραγματεύσεων.
Αν υπάρχει κάποιος πραγματικά αδικημένος σε όλη αυτή την εικόνα, είναι ο απερχόμενος Δήμαρχος Καλαμαριάς Γιάννης Δαρδαμανέλης που αφενός δεν χρεώνεται τραγικά λαθη στη θητεία του, αφετέρου υπήρξαν περιπτώσεις που μεγαλεπήβολες επιτυχίες καθυστέρησαν λόγω του «σαμποτάζ» της αντιπολίτευσης.
Ο Γιάννης Δαρδαμανέλης, κλήθηκε να αντιμετωπίσει σ` αυτές τις εκλογές το ίδιο σύστημα που προωθούσε τον Στέλιο Αγγελούδη στον κεντρικό Δήμο της Θεσσαλονίκης και δυστυχώς για τον ίδιο, βρέθηκε στο ίδιο πολιτικό κάδρο με τον Κωνσταντίνο Ζέρβα, γεγονός που επικοινωνιακά τον έπληξε στον μέγιστο βαθμό. Αν κάπου έκανε ο ίδιος λάθος, ήταν πως δεν προέβλεψε αυτόν τον κίνδυνο πολύ νωρίτερα για να ξεκινήσει εγκαίρως μια εκστρατεία αποστασιοποίησης από το «κάδρο» αυτό.
Τελικά η Ιστορία έχει ήδη καταγράψει νικητές και ηττημένους. Και θυμηθείτε με: Σε αυτοδοικητικό επίπεδο, τόσο για την πλευρά των μεν, όσο και για την πλευρά των δε, οι στρατηγικές επιλογές του 2024 θα κρίνουν σε σημαντικό βαθμό τα αποτελέσματα των εκλογών του 2028…
