Μπορεί κάποιος παρατηρώντας τα τελευταία χρόνια γύρω του να διαπιστώσει αρκετές αλλαγές στην κοινωνία μας σε όλες τις ηλικιακές βαθμίδες, σε αρχές και αξίες, σε θέματα ψυχικής υγείας, σε θεσμούς κ.α. Αυτές οι αλλαγές συνήθως προκύπτουν εξαιτίας διαφόρων εξελίξεων π.χ εξέλιξη τεχνολογίας, μια νέα τάση της εποχής, εμφάνιση πανδημίας, αλλαγές στην οικονομία της χώρας. Δεν θα μπορούσε λοιπόν να μείνει ανεπηρέαστος ο θεσμός της οικογένειας.
Της Μικάς Πανάγου *
Κάνοντας αναδρομή στον θεσμό αυτό στα προηγούμενα χρόνια θα εντοπίσουμε μικρές και μεγάλες μετακινήσεις. Υπάρχει αύξηση του ορίου ηλικίας για τα ζευγάρια που επιθυμούν να αποκτήσουν παιδιά. Η σύγχρονη τάση του ζευγαριού στο κομμάτι εργασία και καριέρα, κάτι που αυξάνεται συνεχώς από την ανάγκη επιβίωσης, αύξηση ωρών εργασίας και για τους δυο, καθυστερεί συχνά την επιθυμία για απόκτηση τέκνων. Πολλές φορές ο ερχομός ενός παιδιού με τις παραπάνω συνθήκες αυξάνει τις δυσκολίες μεταξύ του ζευγαριού με αποτέλεσμα συχνά την σύγκρουση ή το μεγάλωμα των παιδιών από τρίτα πρόσωπα. Πολύ σημαντικό είναι κι η ισορροπημένη ψυχική υγεία ενός ζευγαριού πριν την απόκτηση παιδιών και η καλή επικοινωνία. αξίες που καθημερινά βλέπουμε να είναι σε έκπτωση από πολλά άτομα της κοινωνίας μας. Με αποτέλεσμα να δημιουργείται μια συνεχή αναπαραγωγή αυτού του τύπου οικογένειας από τις επόμενες γενιές. Αν δεν παρέμβουμε εμείς οι ίδιοι να δουλέψουμε τα βιώματα μας από την παιδική ηλικία θα τα επαναλάβουμε με μαθηματική ακρίβεια.
Παράλληλη αύξηση με το όριο ηλικίας έχουν και τα διαζύγια στη σύγχρονη εποχή. Συνδέοντας τους παραπάνω λόγους, μπορεί κάποιος επιπρόσθετα να αναφέρει την χαλάρωση κάποιων αξιών, τις εξωσυζυγικές σχέσεις, την αποξένωση, την παραίτηση μας συχνά από το να δουλέψουμε μια σχέση. Σαν οι νέες γενιές να τα θέλουν όλα πιο έτοιμα και εύκολα. Αποτέλεσμα των διαζυγίων είναι συχνά η δημιουργία νέων οικογενειών «παντρεύοντας» τα μέλη της προηγούμενης. Φυσικά αυτή η μετάβαση χρειάζεται ειδική διαχείριση από τους γονείς στα παιδιά. Γενικότερα είναι σημαντικό να υπάρχει ειλικρίνεια όσον αφορά τους λόγους που οδηγείται ένα ζευγάρι στον χωρισμό,γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι γονείς αποτελούν πρότυπο για τα παιδιά στην μετέπειτα δημιουργία της δίκης τους οικογένειας. Να μας προβληματίσει το γεγονός όταν ενισχύουμε την αναπαραγωγή συμβατικών ζευγαριών, την δυσκολία επικοινωνίας για απλά καθημερινά πράγματα αλλά και μεγαλύτερων θεμάτων που μπορεί να απασχολεί μια οικογένεια. Όσο τα παραπάνω μένουν στάσιμα τόσο ο θεσμός του γάμου και της οικογένειας θα κλονίζεται.
Μια άλλη σημαντική παρατήρηση είναι η επιλογή μονογονεϊκής οικογένειας τόσο από γυναίκες μέσω επιλογής μεθόδων γονιμοποίησης όσο και από άντρες μέσω υιοθεσίας και επιλογής παρένθετων μητέρων. Αυτό μπορεί να οφείλεται συχνά στην απογοήτευση επιλογής συντρόφων ή και στην επιλογή σεξουαλικής ταυτότητας του ατόμου. Είναι κάτι νέο στην εποχή μας για αυτό και θεωρείται απαραίτητη συχνά η συμβολή ειδικών στον τρόπο διαχείρισης και αντιμετώπισης θεμάτων που μπορεί να προκύψουν όσο και για την σωστή αντιμετώπιση διαφόρων σχολίων για την διαφορετικότητα αυτού του τύπου οικογένειας.
Ίσως το κυριότερο εμπόδιο και ο λόγος που ο θεσμός της οικογένειας περνάει κρίση είναι η έλλειψη σωστής επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων, η απουσία της αλληλεπίδρασης, η κυριαρχία των πρέπει στις ζωές μας και η ακύρωση των θέλω μας. Όλη αυτή η επένδυση στην εργασία κινδυνεύει να αφανίσει κάποιες φορές το «εμείς» και το «μαζί». Ο χρόνος είναι πολύτιμος για όλους και οι προτεραιότητες διαφορετικές για το κάθε άτομο. Θέλει συνεχή δουλειά με τον εαυτό μας και μια προεργασία πρώτου ένα ζευγάρι αποφασίσει να φέρει στον κόσμο ένα παιδί, ή αν μια γυναίκα ή ένας άντρας επιλέξει την μονογονεϊκή οικογένεια.
Να θυμόμαστε οι ενήλικες, ότι ο χρόνος που περνάμε με ένα παιδί αλλά και ο τρόπος που συμπεριφερόμαστε και επικοινωνούμε μαζί του και μπροστά του, αποτελεί ένα «σχολείο» για εκείνον και εμείς είμαστε οι δάσκαλοι της ψυχής του.
* Η Μίκα Πανάγου είναι κοινωνική λειτουργός με εκπαίδευση στη συστημική οικογενειακή θεραπεία
