Οι εξαγγελίες του Προέδρου Ερντογάν από την κατεχόμενη Λευκωσία σχετικά με το πιλοτικό άνοιγμα του 3,5% της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου αποτελούν μέρος ενός τουρκικού σχεδιασμού διεκδικήσεων εις βάρος της Κύπρου. Πρόκειται σαφέστατα για καταπάτηση κάθε κανόνα και έννοιας διεθνούς νομιμότητας. Πέραν της αυτονόητης παράνομης εισβολής και κατοχής μέρους κυρίαρχου κράτους, ο Ερντογάν δεν τήρησε ούτε καν τα θεσμικά προσχήματα του «ψευδο-κράτους», το οποίο ουδεμία σοβαρή χώρα αναγνωρίζει, προβάλλοντας σχέδια και ανακοινώσεις με τις οποίες το αντιμετωπίζουν ως μία επαρχία της Τουρκίας.
Της Μαριέττας Γιαννάκου *
Ουδείς σοβαρός παρατηρητής είχε αμφιβολία ότι οι ελληνο-τουρκικές σχέσεις δεν επρόκειτο αυτομάτως να εξομαλυνθούν αμέσως μετά την έναρξη των διπλωματικών επαφών σε υπηρεσιακό και ανώτατο πολιτικό επίπεδο. Το Κυπριακό ζήτημα, όμως, αποτελεί ένα διακριτό πρόβλημα το οποίο ενδεχομένως να εκτροχιάσει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ακόμη και αν στα άλλα διμερή ζητήματα σημειωθεί πρόοδος. Για το λόγο αυτό, απαιτείται η δέουσα προσοχή σε Ελλάδα και Κύπρο.
Οι δηλώσεις του προέδρου του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΕ και του επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ με τις οποίες καταδικάζεται η πρωτοβουλία της Τουρκίας για τα Βαρώσια αποτελεί ένα ισχυρό διπλωματικό κεκτημένο στην προσπάθεια επιβολής της διεθνούς νομιμότητας. Αυτή είναι η ορθή τακτική απέναντι στον τυχοδιωκτισμό της Τουρκίας, ο οποίος επιδιώκει να προσθέσει μονομερώς ζητήματα στο διπλωματικό τραπέζι, προκειμένου να ωφεληθεί από μία λογική ιδιότυπου παζαριού. Η έντονη ενόχληση της τουρκικής διπλωματίας τεκμηριώνει τα διπλωματικά πλεονεκτήματα τα οποία διατηρούμε.
Η όποια συζήτηση για την επίλυση του Κυπριακού έχει πλέον οδηγηθεί σε επικίνδυνη τροπή, καθώς η Τουρκία επιδιώκει την λύση των δύο κρατών απέναντι στη δική μας εθνική γραμμή περί δικοινοτικής διζωνικής ομοσπονδίας. Δεν πρέπει να επιτρέψουμε τη μεταφορά της συζήτησης από την απόλυτη αυτή εθνική γραμμή.
Είναι βέβαιο ότι εισερχόμαστε σε μία νέα φάση διαπραγμάτευσης του Κυπριακού υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών. Θα πρέπει όλοι να αναρωτηθούμε ειλικρινά ποια είναι τελικά τα οφέλη από την στασιμότητα η οποία τελικά επιδιώχθηκε με την στάση σε προηγούμενες κομβικές στιγμές της διαπραγμάτευσης. Έως το 2017 ο χάρτης του τέως Τουρκοκύπριου ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί προνοούσε για επιστροφή της Αμμοχώστου, ενώ το πλαίσιο Γκουτέρες συμπεριλάμβανε και επιστροφή της Μόρφου υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση. Σήμερα οι Ελληνοκύπριοι ιδιοκτήτες ακίνητης περιουσίας καλούνται να αιτηθούν την επιστροφή των ιδιοκτησιών τους από τις παράνομες υπηρεσίες του ψευδοκράτους.
Η Τουρκία ένα και πλέον χρόνο έπειτα από την κορύφωση των επιχειρησιακών και διπλωματικών ενεργειών για την αμφισβήτηση της εθνικής κυριαρχίας Ελλάδας και Κύπρου αποδέχθηκε τους διεθνείς περιορισμούς υπό την απειλή ή την επιβολή κυρώσεων. Πρωτοστατεί πλέον σε μία προσπάθεια επανα-προσεταιρισμού Ευρωπαίων και Αμερικανών μέσω της αποκατάστασης των διπλωματικών συναντήσεων με την Ελλάδα. Για τους Τούρκους η Κύπρος αποτελεί έναν στρατηγικό στόχο για τις γεω-στρατηγικές και οικονομικές επιδιώξεις τους, τον οποίο θεωρούν ότι μπορούν να διεκδικήσουν. Πιθανώς, θεωρούν ότι η Κύπρος αποτελεί και μία έμμεση είσοδό τους στην ΕΕ, αν και αυτό αποτελεί μία αυταπάτη.
Δεν πρέπει να επικρατήσει μία ηττοπαθής στάση. Τα διπλωματικά ερείσματα Ελλάδας και Κύπρου είναι εξαιρετικά ισχυρά. Πρόκειται για τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών, την κοινή στάση της ΕΕ για την τήρηση της διεθνούς νομιμότητας και την άρση του κοινοτικού κεκτημένου στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου, την σταθερή στάση των ΗΠΑ κατά των τουρκικών προκλήσεων και διεκδικήσεων, ενώ προσωπικά ο Πρόεδρος Biden είναι άριστος γνώστης του Κυπριακού. Η πλευρά της Ελλάδας και της Κύπρου έχει διδαχθεί πολλά από τους προηγούμενους γύρους συνομιλιών, αλλά και μία ρεαλιστική εκτίμηση της θρασύτητας με την λειτουργεί ένα κράτος το οποίο εισβάλλει και κάνει στρατιωτικές επιχειρήσεις σε κράτη όπως η Συρία, ο Λίβανος, το Ιράκ και η Αρμενία. Θα πρέπει, λοιπόν, να προχωρήσουμε σε ρήξη με την κακώς νοούμενη στασιμότητα, η οποία τείνει να μας φέρνει σε διαρκώς δυσμενέστερη θέση.
* Η κα Μαριέττα Γιαννάκου είναι Βουλευτής Επικρατείας της ΝΔ και Αντιπρόεδρος Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης ΝΑΤΟ.
