Το σχέδιο ομαλοποίησης των σχέσεων και ειρήνευσης μεταξύ Ισραήλ και Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ) ανοίγει το δρόμο για σταθερότητα στις ευαίσθητες περιοχές των αραβικών πετρελαιοπαραγωγών χωρών του Κόλπου κάτω από την «αμυντική ομπρέλα» των Ηνωμένων Πολιτειών.
Γράφει ο Κίμων Στεριώτης*
Παράλληλα, όμως, ανοίγουν και οι «ασκοί του (ενεργειακού) Αιόλου», καθώς μακροχρόνια προβλέπεται να ανακοπούν οι ροές των αγωγών φυσικού αερίου ,και πετρελαίου που ξεκινούν από Ρωσσία και Ιράν και καταλήγουν σε λιμάνια της Τουρκίας στη Μεσόγειο.
Η ομαλοποίηση των σχέσεων Ισραήλ και των αραβικών κρατών του Κόλπου δημιουργεί «μεγάλες ευκαιρίες» για κατασκευές αγωγών που θα ξεκινούν από τα κράτη αυτά και θα καταλήγουν σε ασφαλή λιμάνια στη Μεσόγειο.
Μια τέτοια προοπτική ισχυροποιεί κατακόρυφα την αμυντική αξία της Ελλάδας και της Κύπρου για τις «ενεργειακές ισορροπίες» που θα καθορίζονται από τις ΗΠΑ και τη Γαλλία.
Από την άλλη πλευρά ανατρέπει τη Μακροχρόνια Ενεργειακή Στρατηγική της Τουρκίας που θέλει να γίνει ο μεγαλύτερος κόμβος μεταφοράς ενεργειακών πόρων από την Κεντρική Ασία στις ακτές της Μεσογείου.
ΜΙΑ ΕΛΠΙΔΟΦΟΡΑ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΕΙΡΗΝΗΣ
Η Συμφωνία Ειρήνης Ισραήλ και ΗΑΕ δημιουργεί νέα δεδομένα για τις αμυντικές ισορροπίες σε ολόκληρη την περιοχή της Μέσης Ανατολής.
Ήδη, και το σουλτανάτο του Ομάν υιοθέτησε τη Συμφωνία Ειρήνης Ισραήλ και ΗΑΕ, ενέργεια που υποδηλώνει την πλήρη επικρότηση της Συμφωνίας από την πλειοψηφία του αραβικού κόσμου.
Ανεξαρτήτως αποτελέσματος των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ η νέα αμερικανική διοίκηση θα είναι υποχρεωμένη να ακολουθήσει το «σχέδιο Τραμπ», βεβαίως μέσα από πολύ δύσκολες διαπραγματεύσεις μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ που θα εκλεγεί θα απαιτηθεί να κάνει σημαντικές προσπάθειες για να αποδώσουν οι συνομιλίες Ισραηλινών και Παλαιστινίων. Πέρα από τις σημαντικές οικονομικής επενδύσεις που αναμένεται να γίνουν στο Ισραήλ, στην Παλαιστίνη και στην Αραβική Χερσόνησο, το πιο σημαντικό αναμένεται να είναι η αμυντική θωράκιση όλων των χωρών που θα εμπλακούν στη σχετική διαδικασία.
Η Συμφωνία Ειρήνης αναμένεται να είναι προοίμιο πολύ μεγάλων εξελίξεων και αλλάγών στις αμυντικές ισορροπίες, με άμεσα θετικές συνέπεις συνέπειες για την Ελλάδα, την Κύπρο και τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
«ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ» ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Μακροπρόθεσμα διαγράφονται σημαντικές «προκλήσεις» και «ευκαιρίες» για την Ελλάδα που θα πρέπει να αξιοποιηθούν σε διαφορετικά επίπεδα:
· Στο διπλωματικό επίπεδο ήδη η Ελλάδα βρίσκεται στη «σωστή πλευρά του διπλωματικού μετώπου», καθώς έχει πλέον άριστες και ισότιμες σχέσεις με το Ισραήλ και την Αίγυπτο. Η Ελλάδα με την Κύπρο, ως πλήρη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενεργά θα υποστηρίξουν το αμερικανικό σχέδιο που γίνεται αμοιβαία αποδεκτό από Ισραηλινούς και Άραβες.
· Σε επίπεδο αμυντικών δυνατοτήτων η Ελλάδα και η Κύπρος – φυσικά μαζί με το Ισραήλ – αποτελούν τους πλέον ισχυρούς αμυντικούς βραχίονες για την αντιμετώπιση τυχόν αρνητικών ή και επιθετικών αντιδράσεων στο Σχέδιο Ειρήνευσης για τη Μέση Ανατολή.
Γιατί η Τουρκία είναι η μόνη χώρα της περιοχής που δια του υπουργού Εξωτερικών της τάχθηκε αντίθετη της Συμφωνίας Ειρήνης. Ακόμη χειρότερα ο πρόδρος της Τουρκίας απείλησε με διακοπή των διπλωματικών σχέσεων με τα ΗΑΕ.
Ανάλογες θέσεις με αυτές της Τουρκίας πήρε το Ιράν, ενώ και οι δύο αυτές χώρες έχουν βλέψεις για τον έλεγχο των ενεργειακών αποθεμάτων του Ιράκ και των πετρελαιοεξαγωγικών χωρών του Κόλπου.
Εξάλλου και η Συρία – που βρίσκεται υπό τον έλεγχο της Ρωσσίας – εκτιμάται ότι θα υιοθετήσει ανάλογη στάση με αυτήν της Τουρκίας, του Ιράν και της παλαιστινιακής Χαμάς.
· Στον ενεργειακό τομέα η Ελλάδα θα πρέπει πλέον να υπολογίζει περισσότερο ενεργά στην προώθηση του EASTMED με τη συμβολή του Ισραήλ και της Αιγύπτου. Η μεγάλη πολιτική και αμυντική επιρροή των ΗΠΑ και της Γαλλίας θα παίξουν σημαντικό ρόλο για την άρση των υπονομευτικών ενεργειών της Τουρκίας απέναντι σε αυτό το τεράστιο ενεργειακό δίκτυο.
Ο «ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ» ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ
Μακροπρόθεσμα τα ενεργειακά συμφέροντα των Αμερικανών και των κρατών του Αραβικού Κόλπου αναμένεται να συγκλίνουν στο «κλείσιμο της στρόφιγγας» των αγωγών που ξεκινούν από Ρωσσία και Ιράν, διαπερνούν την επικράτεια της Τουρκίας και απολήγουν στη Μεσόγειο.
Το κόστος κατασκευής και μεταφοράς ενεργειακών πόρων από τα αραβικού κράτη του Κόλπου έως το Ισραήλ θα επηρεασθεί από τον όγκο μεταφοράς των αγωγών των τουρκικών αγωγών. Διαφορετικά θα είναι περισσότερο ασύμφορη η κατασκευή αγωγών από Ισραηλινούς και Άραβες…
Επομένως, θα χρειασθούν αφενός «παρεμβάσεις» και «ρυθμιστικές ενέργειες» από πλευράς αμερικανικών αρχών, αλλά και «πλήρης συναίνεση» των Ευρωπαίων ότι θα είναι εξασφαλισμένη η διαρκής ενεργειακή τροφοδοσία τους από τις χώρες του Κόλπου.
Με αυτά τα μέχρι σήμερα δεδομένα, γίνεται αυτονόητη η αύξηση της αμυντικής ισχύος της Ελλάδας σε περιφερειακό επίπεδο.
Βεβαίως η τυχόν αλλαγή των ροών των «ενεργειακών λεωφόρων» – λόγω μιας γενικευμένης Συμφωνίας Ειρήνης Αράβων και Ισραηλινών – θα επηρεάσει τις μελλοντικές επενδύσεις της ελληνικής εμπορικής ναυτιλίας.
(*) Ο ΚΙΜΩΝ Π. ΣΤΕΡΙΩΤΗΣ είναι δρ οικονομολόγος, τέως διευθυντής ομίλου ΔΕΗ ΑΕ και διευθυντής σύνταξης της οικ. εφημερίδας ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ
