today-is-a-good-day
19.5 C
Athens

Ιστορική μνήμη , 100 χρόνια από τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου.

Χωρίς Πρόσωπο

Στο βιβλίο “Αμνησία” του Στιβ Γουάτσον που μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο στο κοντινό παρελθόν με πρωταγωνίστρια την Νικόλ Κίτμαν, παρουσιάζεται η ζωή μιας γυναίκας μετά από ένα τραυματικό σοκ που είχε ως συνέπεια να χάσει τη μνήμη της.
Η γυναίκα κάθε πρωί “μαθαίνει” τη ζωή της όπως της την διηγούνται άλλοι και μετά το βραδυνό ύπνο όλα σβήνουν, για να ξεκινήσει την ίδια προσπάθεια, την άλλη μέρα πάλι από την αρχή.

Γράφει η Μαρία Ε. Δημητρίου

Κάπως έτσι θα ήταν η ζωή μας αν δεν υπήρχε η μνήμη . Κάθε μέρα θα ήταν η ίδια μέρα, μια συνεχής προσπάθεια να μάθουμε τα βασικά για να τα ξεχάσουμε την επόμενη.

Μνήμη είναι εκείνη η λειτουργία του εγκεφάλου που χωρίς αυτήν η σκέψη θα ήταν γράμμα κενό και χωρίς νόημα . Χωρίς τη δική της παρουσία όλα τα γεγονότα θα παρέμεναν αποσπασματικά και ασύνδετα . Καμία πρόοδος δε θα μπορούσε να συντελεστεί, καμία σχέση να οικοδομηθεί και κανένας πολιτισμός να δημιουργηθεί.

Αυτά που με κόπο θα κατακτούσαμε τη μία μέρα, ( τις όποιες γνώσεις και δεξιότητες,) δε θα ήταν δυνατόν να τις αποθηκεύσουμε, για να τις ανασύρουμε σε όποια στιγμή στο μέλλον θα ήταν χρήσιμο . Η σκέψη θα παρέμενε πρωτογενής, δε θα μπορούσε να συνθέσει ούτε να φτάσει σε ένα ασφαλές συμπέρασμα ύστερα από έρευνα . Θα ήταν σαν ο άνθρωπος να ανέβαινε καθημερινά το πρώτο σκαλοπάτι μιας μεγάλης σκάλας χωρίς να μπορεί ποτέ να ανέβει το δεύτερο. Και ως εκ τούτου θα ζούσε για πάντα σε μια πρωτόγονη κατάσταση.

Χωρίς την ανάμνηση των προηγούμενων εμπειριών μας δε θα μπορούσε να κτιστεί τίποτα . Ίσως να μην μπορούσαμε να επιβιώσουμε καν.
Το ίδιο συμβαίνει και με την ιστορική μνήμη. Ένας λαός που δε θυμάται, δεν έχει θέση στο μέλλον. Ένας λαός που ξεχνά και διαγράφει κομμάτια από την ιστορία του, είναι καταδικασμένος αργά αλλά σταθερά, να περάσει και ο ίδιος στη λήθη της ιστορίας.

Φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου.
Μια Γενοκτονία που στοίχισε τη ζωή σε περισσότερες από 350 χιλιάδες ανθρώπους που βρήκαν μαρτυρικό θάνατο από τα χέρια των στρατιωτών του Κεμάλ .
Γιατί όμως η Τουρκία αρνείται τον όρο Γενοκτονία και γιατί κάποιοι από την ελληνική πλευρά θέλουν να την ονομάσουν Εθνοκάθαρση ; Ας δούμε την ποιοτική διαφορά των δύο όρων .

Γενοκτονία είναι η συστηματική και βίαιη εξόντωση μιας φυλής ή κομμάτι αυτής σε έναν τόπο. Ετυμολογικά η λέξη προέρχεται από τη λέξη Γένος και από τη λέξη Κτείνω που σημαίνει σκοτώνω . Ως έννοια καθιερώθηκε μετά το Β Παγκόσμιο Πόλεμο και συγκεκριμένα από τον Πολωνό δικηγόρο Raphael Lemkin , τον Νοέμβριο του 1944 ο οποίος την χρησιμοποίησε για να περιγράψει τα εγκλήματα της Ναζιστικής Γερμανίας εναντίον των λαών της Ευρώπης, στο βιβλίο του με τίτλο “ Axis Rule in Occypied Europe.”

Χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά επίσημα, κατά τη διάρκεια της δίκης της Νυρεμβέργης το 1945 κατά των Ναζί εγκληματιών του πολέμου. Είναι μια στοχευμένη κίνηση για τον αφανισμό ενός λαού ή μιας θρησκευτικής ομάδας που πραγματοποιείται είτε σε καιρό πολέμου είτε σε καιρό ειρήνης.
Στις 9 Δεκεμβρίου του 1948 κατατέθηκε στον Οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών το αίτημα και μετά από ψηφοφορία της γενικής συνέλευσης ο όρος αυτός έγινε αποδεκτός.

Εθνοκάθαρση σύμφωνα με τον Μπαμπινιώτη είναι ο μαζικός αφανισμός ή εκδίωξη των μελών μιας εθνότητας από μια περιοχή για γεωπολιτικούς λόγους .

Και μπορεί στα αυτιά μας οι δύο έννοιες να ηχούν ως παρεμφερείς, υπάρχει όμως μια ουσιώδης διαφορά . Η Γενοκτονία έχει αναγνωρισθεί και συνιστά συγκεκριμένο έγκλημα του διεθνούς ποινικού δικαίου το οποίο δεν παραγράφεται και επιδέχεται τις ανάλογες κυρώσεις ενώ η Εθνοκάθαρση είναι ένας γενικός όρος για να περιγραφούν εγκλήματα πολέμου χωρίς να έχει νομικές επιπτώσεις.
Από αυτό και μόνο μπορούμε να αντιληφθούμε γιατί η Τουρκία αρνείται ότι υπήρξε Γενοκτονία, γιατί κάποιοι δεν επιθυμούν να δοθεί ο όρος Γενοκτονία στον αφανισμό των Ελλήνων του Πόντου και γιατί κάποιοι θα επιθυμούσαν η μνήμη να ατονίσει …

Από τα πανάρχαια χρόνια η γη αυτή υπήρξε ελληνική , η αργοναυτική εκστρατεία του Ιάσονα στη Κολχίδα, η τιμωρία του Προμηθέα από το Δία στον Καύκασο , το ταξίδι του Ηρακλή στον Πόντο έμπλεξαν το μύθο μαζί με την αλήθεια και δημιούργησαν τους δεσμούς με την περιοχή αυτή.

Η Τραπεζούντα η ωραιότερη πόλη της Μικράς Ασίας κτισμένη στις ακτές του Εύξεινου Πόντου, ιδρύθηκε το 756 πχ από Ίωνες αποίκους. Υπήρξε πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας των Κομνηνών και μεγάλο αστικό και πολιτιστικό κέντρο των Ελλήνων της περιοχής μέχρι και το 1922. Για πάνω από 2500 χιλιάδες χρόνια παρέμεινε ελληνική μέχρι που ο κάτοικοι της αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη γη τους για να γλιτώσουν και κατέφυγαν στην Ελλάδα.

Μετά τη πτώση της αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας το 1461 ο ελληνισμός του Πόντου γνώρισε διωγμούς , ξεριζωμούς, προσπάθειες για εξισλαμισμό αλλά πάντα υπέμενε καρτερικά και ξαναγυρνούσε στη γη του.
Στις αρχές του 19 αιώνα όμως οι Νεότουρκοι με τις συμβουλές των Γερμανών φίλων και συμβουλάτορων τους ( οι οποίοι ακολούθησαν την ίδια τακτική εναντίον των Εβραίων αργότερα ) αποφάσισαν ότι μόνος τρόπος να γίνει δική τους η Μικρά Ασία, ήταν να “καθαρίσουν” την περιοχή από τις άλλες εθνότητες και αυτό θα γινόταν με την εξολόθρευση των Ελλήνων αλλά και των Αρμενίων που κατοικούσαν την περιοχή.

Η Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου από τους Νεότουρκους ξεκίνησε με τον Α Παγκόσμιο πόλεμο κατά τον οποίο βρήκαν αφορμή να προβούν σε ομαδικές σφαγές και διωγμούς και ολοκληρώθηκε από τον Μουσταφά Κεμάλ από το 1919 -1923 .
Αρχικά ο αφανισμός ξεκίνησε με την επιστράτευση όσων ήταν από 15 έως 45 ετών και την εξορία σε τάγματα εργασίας στα οποία πέθαιναν από την εξαντλητική δουλειά. Η επιθέσεις σε χωριά όπου έκλεβαν, βίαζαν και έκαιγαν τα πάντα ήταν συνεχείς και ανάγκαζαν τους κατοίκους να εγκαταλείψουν τη γη τους χωρίς να μπορούν να πάρουν κάτι μαζί τους σε εξαντλητικές πορείες χωρίς φαγητό και νερό με αποτέλεσμα οι περισσότεροι να πεθαίνουν στο δρόμο από τις κακουχίες .

Στις 19 Μαίου ξεκινά η πιο σκληρή φάση της Ποντιακής Γενοκτονίας, ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάζεται στην Σαμψούντα και με τη βοήθεια των εκεί Νεότουρκων συγκροτεί τη μυστική οργάνωση Mutafai Milliye και επιδίδεται στην εξόντωση των Ελλήνων του Πόντου. Τρομοκρατία, εξορίες , βιασμοί , κρεμάλες, πυρπολήσεις ολόκληρων χωριών, πορείες θανάτου έφεραν το τέλος . Μετά και την αποχώρηση το Ελληνικού στρατού από τη Σμύρνη το 1922 οι Τσέτες δεν άφησαν τίποτα όρθιο ….

Η Ελληνική πολιτεία έστω και καθυστερημένα με νόμο που ψήφισε η Βουλή των Ελλήνων το 1994 αναγνώρισε την 19η Μαΐου ως μέρα μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου.

Από την άλλη ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερτογάν πηγαίνει σήμερα 19 Μαΐου στην Σαμψούντα για να τιμήσει τον Μουσταφά Κεμάλ για τον
“ απελευθερωτικό αγώνα “ που οδήγησε στη δημιουργία της Τουρκικής Δημοκρατίας το 1923 …Για τους Τούρκους η 19η Μαΐου έχει οριστεί ως μέρα μνήμης του Κεμάλ και γιορτή νεολαίας και αθλητισμού … Για τους 350 χιλιάδες νεκρούς ούτε μία λέξη …

Απομένει σε μας να μην τους λησμονούμε και αυτούς και τον τρόπο που χάθηκαν … Να θυμόμαστε την ιστορική αλήθεια και όχι την αλήθεια όπως την παρουσιάζουν κάποιοι για το δικό τους συμφέρον, είναι το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε, το χρέος μας προς τους νεκρούς …

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ