Εκλέγεται λοιπόν ο Περιφερειάρχης, αναλαμβάνει καθήκοντα και διαπιστώνει ότι ο Τάδε δήμαρχος έχει αφήσει εδώ και χρόνια ακαθάριστα από ξερόχορτα κάτι λιβάδια στην περιοχή του και το πευκοδάσος παραδίπλα έχει ένα στρώμα πευκοβελόνες μια σπιθαμή παχύ. Έτοιμο για μπουρλότο. Μπορεί να κάνει κάτι γι’ αυτό; Όχι! Μπορεί να “τρίξει τα δόντια” στον δήμαρχο; Όχι! Μπορεί να τον τιμωρήσει, αν δεν ανταποκριθεί; Όχι! Μπορεί να κάνει ό,τι κι εσύ αν περνούσες από κει και διαπίστωνες το πρόβλημα: να τηλεφωνήσει και να το επισημάνει. Τίποτε άλλο!
Ο Καλλικράτης είναι σαφής, στο άρθρο 4 (Σχέσεις δήμων και περιφερειών): “Μεταξύ των δύο βαθμών τοπικής αυτοδιοίκησης δεν υφίστανται σχέσεις ελέγχου και ιεραρχίας, αλλά συνεργασίας και συναλληλίας, οι οποίες αναπτύσσονται βάσει του νόμου, κοινών συμφωνιών, καθώς και με τον συντονισμό κοινών δράσεων.”
Πρόκειται για παγκόσμια πρωτοτυπία. Η αριστερίλα κατάφερε και πέρασε στους πάντες, αριστερούς και δεξιούς την ιδέα ότι η Δημόσια Διοίκηση είναι μια υπόθεση που τη χειρίζονται “φιλαράκια”: «Νταξ’ να ’ουμ, θα τα βρούμε σύντροφε. Καλή διάθεση να υπάρχει.» Κι αν δεν θέλουν ούτε να μυρίσει ο ένας τον άλλον; Πράγμα σύνηθες στην Ελλάδα της κομματοκρατίας, όπου και η ασφαλτόστρωση ενός δρόμου αναγάγεται σε μείζον ιδεολογικό θεμα. Θα θυμάστε, φαντάζομαι, τη διάσημη πλέον ρήση της απερχομένης περιφερειάρχου Αττικής για τη διαφορά μνημονιακών και αντιμνημονιακών στην τεχνική αποκομιδής των σκουπιδιών. Αλλά ακόμα κι αν περιφερειάρχης και δήμαρχος είναι αδερφοποιητοί, ποιος θα πάρει, την κρίσιμη στιγμή, την απόφαση για να εκκενωθεί το Μάτι; Θα ψάχνονται τη στιγμή που η φωτιά δρασκελάει τα βουνά με 10 μποφώρ άνεμο; Και με ποια νομική κάλυψη θα το κάνει, όταν ξέρει ότι είναι πολύ πιθανόν να βρεθεί στο σκαμνί, ό,τι και να αποφασίσει;
Ποιος θα εποπτεύσει την εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για λιγότερο από 10% ταφή αστικών απορριμμάτων μέχρι το 2030; Σήμερα, η Ελλάδα στέλνει σε χώρους υγειονομικής ταφής ή σε σκέτες χωματερές το 75% των σκουπιδιών της. Για θλιβερή σύγκριση, η Αυστρία, το Βέλγιο, η Δανία, η Γερμανία, οι Κάτω Χώρες και η Σουηδία έχουν ουσιαστικά καταργήσει την ταφή από το 2014. Θεωρητικά το πρόγραμμα διαχείρισης απορριμμάτων το τρέχουν οι Δήμοι. Αλλά δεν θέλουν να επιβάλλουν στους ψηφοφόρους τους ένα σύστημα επιβράβευσης και προστίμων (με την μορφή αυξημένων δημοτικών τελών) για να πετύχουν την ανακύκλωση στην πηγή. Προτιμούν, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, να μην κάνουν τίποτε και τη λυπητερή να την πληρώσει ο φορολογούμενος, όπως τα 51,24 εκατομμύρια ευρώ που πληρώσαμε από το 2015 μέχρι το 2018 για τις ανοιχτές χωματερές της χώρας. Να μια άλλη παγκόσμια πρωτοτυπία: το ευρωπρόστιμο δεν το πληρώνει αυτός που ευθύνεται για την παρανομία, αλλά όλοι μας! Τα υπουργεία Περιβάλλοντος και Εσωτερικών έχουν απειλήσει πολλές φορές ότι θα στείλουν τον λογαριασμό του προστίμου στις Περιφέρειες και τους Δήμους που παρανομούν. Όμως δεν το έκαναν ποτέ από τον φόβο του πολιτικού κόστους.
Έχουμε λοιπόν το απόλυτα διεστραμμένο θεσμικό πλαίσιο: Κανένας δεν εποπτεύει κανέναν, κανένας δεν είναι υπεύθυνος για τίποτε και όλοι πληρώνουμε για όλα. Τι “παράγει” αυτό το πλαίσιο; Αποτυχίες, παρανομίες, χαμένες προθεσμίες. Και δυστυχώς, καμένους και πνιγμένους.
Το τραγικό είνα ότι κανένας πολιτικάντης δεν καταδεικνύει αυτή τη μόνιμη θεσμική αναπηρία. Γιατί; Για δύο λόγους.
Ο πρώτος είναι ότι λίγο-πολύ όσοι ασχολούνται με τις διαδικασίες του Δημοσίου έχουν υποστεί έναν ιδιότυπο μιθριδατισμό. Ζώντας χρόνια σε περιβάλλον θεσμικού “μπάχαλου” και εφιαλτικά αργών διαδικασιών, το έχουν συνηθίσει και το θεωρούν φυσιολογικό. Δεν εξανίστανται, δεν τους ενοχλεί καν. Δες το παρακάτω παράδειγμα. Αμέσως μετά τους σεισμούς της Κεφαλλονιάς το 2014, το Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής αποφάσισε στις 4/2/2014 να στείλει στην Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, κατεπειγόντως, 5.000.000 ευρώ για κάλυψη εκτάκτων αναγκών. Η απόφαση ελήφθη παμψηφεί, άρα δεν ασκήθηκε κανένα ένδικο μέσο εναντίον της. Τα λεφτά υπήρχαν στο ταμείο και με το παραπάνω. Πόσο χρόνο θα ήθελες εσύ να υλοποιήσεις μια απόφαση μεταφοράς χρημάτων από τον έναν λογαριασμό στον άλλον; Mε e-banking, ούτε ένα λεπτό. Πόσο χρόνο πήρε στην Περιφέρεια Αττικής να στείλει αυτά τα χρήματα, που, ξαναλέω, είχαν τον χαρακτήρα της κατεπείγουσας βοήθειας; Τριάμισυ χρόνια! Παραθόδηκαν με… επιταγή, τον Ιούλιο του 2017! Γιατί; Διότι δεν υπάρχει στο Δημόσιο μηχανισμός οριζόντιας μεταφοράς χρημάτων, από μια Περιφέρεια σε μια άλλη. Τα λεφτά στο Δημόσιο μετακινούνται μόνο κάθετα. Η κεντρική κυβέρνηση τα παίρνει από τον φορολογούμενο και, ως σοβιετικός «πατερούλης», αποφασίζει πού θα τα στείλει. Έπρεπε λοιπόν, για να ολοκληρωθεί νόμιμα η μεταφορά, να βρεθεί μια νομική φόρμουλα. Έ, έκανε να βρεθεί τριάμισυ χρόνια! Και μάλιστα η Περιφέρεια Αττικής πλήρωσε και φόρο δωρεάς! Το τραγικότερο είναι ότι αυτή την απίστευτη ιστορία ανικανότητας και αδιαφορίας για τον (σεισμόπληκτο) πολίτη, οι φορείς που την διεκπεραίωσαν την χαρακτήρισαν υπόδειγμα αποτελεσματικότητας και ταχύτητας! Ναι, όπως το διαβάζεις! Σε μια εντελώς κιτς τελετή παράδοσης της επιταγής (http://www.ert.gr/perifereiakoi-stathmoi/zakinthos/paradothike-epitagi-apo-dourou-se-galiatsato-gia-ti-sismoplikti-paliki/) για την οποία η Δούρου ταξίδεψε με συνεργάτες της στην Κεφαλονιά (με έξοδα πληρωμένα από σένα), δήλωσε τα εξής απίθανα: “Η διαπεριφερειακή συνεργασία και η αλληλεγγύη έχουν να κάνουν με την αποτελεσματική άσκηση διοίκησης – και με την ανάγκη φερεγγυότητας απέναντι στους πολίτες στους οποίους λογοδοτούμε και από τους οποίους κρινόμαστε.”
Τα τριάμισυ χρόνια η Δούρου τα έκρινε ως… αποτελεσματκή και φερέγγυα άσκηση διοίκησης!
Ο παρακαθήμενος Γαλιατσάτος, Περιφερειάρχης Ιονίων Νήσων και παραλήπτης της επιταγής την ξεπέρασε: “Είναι ευτυχής συγκυρία η υλοποίηση μιας εκφρασμένης με σαφήνεια βούλησης, απόδειξη ότι όταν δουλεύουμε αποτελεσματικά και γρήγορα μπορούμε να υλοποιήσουμε δράσεις αλληλεγγύης.”
Πέρα από τα άθλια, τσοχατζοπούλεια Ελληνικά τους, αυτοί οι δύο απίθανοι τύποι θεώρησαν ότι δούλεψαν αποτελεσματικά, γρήγορα και φερέγγυα, υλοποιώντας στις 21/7/2017 μια απόφαση της 4/2/2014!
Θα μου πεις είναι τόσο χαζοί ή τόσο απατεώνες; Η απάντηση είναι σκληρή, αλλά αληθινή: και τα δύο. Το μεγαλύτερο μέρος των ασχολούμενων με τα κοινά είναι επικίνδυνα χαμηλής νοημοσύνης. Έχουν, βέβαια, άλλα προσόντα: καπατσοσύνη, θράσος, ξετσιπωσιά, ευχέρεια στο ψεύδεσθαι, και έτσι πείθουν ανθρώπους ανάλογης συγκρότησης. Ο χαζός, επιπλέον, στερείται της αίσθησης του γελοίου, σαν τον τρελό του χωριού που του κρεμάν κορδέλες και λιλιά και τον πείθουν ότι είναι ο Μέγας Ναπολέοντας. Αν κάποιος από την παρέα Δούρου, Γαλιατσάτου και Σια είχε την αίσθηση του γελοίου, θα τους συμβούλευε να μην εκστομίσουν αυτές τις ουρανομήκεις ανοησίες, να ζητήσουν κι ένα συγγνώμη από τον σεισμόπληκτο πολίτη που τον άφησαν να περιμένει τριάμισυ χρόνια, και να κάνουν και κάποιο σχόλιο για τις διαδικασίες του Δημοσίου, με μια, δειλή έστω, υπόσχεση να κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους για να τις αλλάξουν.
Ο δεύτερος λόγος είναι ότι αυτό το “οικοσύστημα” είναι το ιδανικό περιβάλλον για να αναπτυχθούν τα “προσόντα” των πολιτικάντηδων. Σε ένα οργανωμένο πλαίσιο με ιεραρχική δομή, με δεδομένα και ζητούμενα, με job description, workflow, deadline και auditing, τι τύχη έχουν όλοι αυτοί που δεν έχουν διοικήσει στον ιδιωτικό τομέα ούτε περίπτερο; Πώς θα μπορούν να πουλάνε στους πάντες τα πάντα; Παράδειγμα δεύτερο. Πάει ο Πατούλης για προεκλογική επίσκεψη στα ΕΛΤΑ ( https://dak-elta.gr/%CE%B5%CF%80%CE%AF%CF%83%CE%BA%CE%B5%CF%88%CE%B7-%CF%80%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%8D%CE%BB%CE%B7-%CF%83%CF%84%CE%B1-%CE%B5%CE%BB%CF%84%CE%B1/ ). Καλά έκανε και πήγε, διότι η Περιφέρεια Αττικής είναι μεγάλος πελάτης των ΕΛΤΑ. Στην εποχή της ηλεκτρονικής επικοινωνίας εξακολουθεί να προτιμάει το επιστολόχαρτο, τον φάκελο και το γραμματόσημο, χαρατσώνοντας τον φορολογούμενο με περίπου 200.000 ευρώ τον χρόνο για έξοδα ταχυδρομείου! Και τι είπε όταν πήγε; Τα εξής απίθανα: “Οφείλουμε να δρομολογήσουμε πρωτοβουλίες και πολιτικές στήριξης των ΕΛΤΑ, επενδύοντας στην καινοτομία, σε νέα προϊόντα και υπηρεσίες με στόχο τη βελτίωση των υπηρεσιών προς τους πολίτες. Στόχος να ανταποκριθούν τα ΕΛΤΑ στις προκλήσεις της νέας εποχής. Με πρόγραμμα, στρατηγική και ρηξικέλευθη αντίληψη θα δουλέψουμε για μία επανεκκίνηση στα ΕΛΤΑ, που θα αποτελέσει μέρος της προσπάθειάς μας να κάνουμε μία Νέα Αρχή για την Αττική!”
Έχουν καμμία οργανική σχέση τα ΕΛΤΑ με την Περιφέρεια Αττικής; Καμμία απολύτως! Είναι Όμιλος Εταιρειών με μεγαλομέτοχο κατά 90% το Δημόσιο, ζημιογόνος, που φεσώνει τον φορολογούμενο με 15,5 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο και έχει συσσωρεύσει χρέη προς Τράπεζες και προμηθευτές που ξεπερνούν τα 150 εκατ. ευρώ. Άρα από πού κι ως πού θα “δουλέψει” ο Πατούλης για την επανεκκίνηση των ΕΛΤΑ; Σκοπεύει να αγοράσει μετοχές; Κι αν θέλει να κάνει μια νέα αρχή για την Αττική, αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει μείωση των περιττών δαπανών της Περιφέρειας, δηλαδή των χρημάτων που πληρώνει η Περιφέρεια για το χαρτοβασίλειο που διακινούν τα ΕΛΤΑ, άρα μείωση των εσόδων των ΕΛΤΑ! Δεν χρειάζεται και πολύ μυαλό για να το καταλάβει αυτό κάποιος, έτσι δεν είναι;
Όμως όταν όλα σ’ αυτή τη χώρα προβάλλονται στο φόντο της “συνεργασίας και της συναλληλίας”, δεν θα βρεθεί και μια… συναλληλία για τα ΕΛΤΑ; Μαζί του ήταν κι ο πρόεδρος του σωματείου των ΕΛΤΑ Αττικής, υποψήφιος σύμβουλος με τον Πατούλη, ο οποίος χειροκρότησε τα περί επανεκκίνησης των ΕΛΤΑ. Αλλά, σύμφωνα με την μελέτη που ανέθεσε το κράτος στην Price Waterhouse Coopers (PWC), η “επανεκκίνηση” των ΕΛΤΑ προϋποθέτει το κλείσιμο 200 ζημιογόνων καταστημάτων και την απόλυση (“έξοδο” το γράφει κατ’ ευφημισμόν η μελέτη) 1.800 υπεράριθμων υπαλλήλων, προοπτική την οποία αντιμάχεται ο συνδικαλιστής υποψήφιος σύμβουλος του Πατούλη! Αντιφατικά ζητούμενα, αλλά ποιος κάθεται να σκεφτεί; Πετάμε μια παρόλα, βγάζουμε μια φωτογραφία, δίνουμε και 5 υποσχέσεις “προσωπικού χαρακτήρα”, από αυτές που δεν βγαίνουν στα ΜΜΕ, και έτοιμο το πακέτο της πολιτικής που ρήμαξε τη χώρα.
Θα μπρούσα να γράφω τόμους για το θεσμικό μπάχαλο της Δημόσιας Διοίκησης. Το παρακμιακό θεσμικό περιβάλλον έλκει παρακμιακούς ανθρώπους οι οποίοι το κάνουν ακόμα χειρότερο. Φαύλος κύκλος. Στο άρθρο μου “Ο επόμενος καμένος θα είσαι εσύ” εξηγώ γιατί είναι νομοτελειακά βέβαιο ότι θα πνιγόμαστε και θα καιγόμαστε, όσο διατηρείται αυτό το χάλι. Πρέπει να το συνειδητοποιήσουμε: ένα κράτος χρειάζεται management σε κάθε επίπεδο διοίκησης. Με “συναλληλίες”, χωρίς ιεραρχική δομή, χωρίς σαφείς αρμοδιότητες και χωρίς προσωποποιημένη ευθύνη, η χώρα είναι μη κυβερνήσιμη, κι ο Θεός να γίνει πρωθυπουργός ή περιφερειάρχης. Είναι μεγάλο βήμα να το αντιληφθούν αυτό οι ψηφοφόροι, τουλάχιστον. Από τους υποψήφιους δεν έχω και πολλές προσδοκίες.
