*Του Αλέξανδρου Μίχα
Μπορεί οι φετινές φοιτητικές εκλογές να ήταν λιγότερο θορυβώδεις συγκριτικά με προηγούμενες χρονιές, αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί κανείς να αντλήσει από αυτές ορισμένα χρήσιμα συμπεράσματα, τόσο για την εκλογική συμπεριφορά μιας σημαντικής μερίδας των φοιτητών, δηλαδή νέων πολιτών, όσο και για την αποτελεσματικότητα συγκεκριμένων πολιτικών επιλογών.
Κατ’ αρχάς, φρονώ πως είναι απαραίτητο να απαντηθεί μια απορία που πολλές φορές εκφράζεται ειλικρινά: Είναι οι φοιτητικές εκλογές σημαντικό δείγμα ή μήπως η φθίνουσα συμμετοχή καθιστά το δείγμα αδιάφορο; Κατ’ αρχάς, πρέπει να γίνει συνείδηση το εξής: Η Ιστορία γράφεται από τους παρόντες, χωρίς «αν» και υποθέσεις. Κατά δεύτερον, όταν στις Εθνικές Εκλογές η αποχή αυξάνει σχεδόν γεωμετρικά, θα ήταν αφύσικο οι φοιτητικές εκλογές να μείνουν ανεπηρέαστες. Συνεπώς, ακόμα και με μικρότερη συμμετοχή, οι φοιτητικές εκλογές αποτυπώνουν μια πραγματικότητα που μπορούμε να αναλύσουμε και, τηρουμένων των αναλογιών, να προβάλουμε και εκτός Πανεπιστημίων.
Διαβάζοντας τα ποσοστά των παρατάξεων, διαπιστώνει κανείς έναν διχασμό μεταξύ των φοιτητών: Από τη μία είναι εκείνοι που ονειρεύονται ένα πανεπιστήμιο σύγχρονο, εξωστρεφές, ανταγωνιστικό και παραγωγικό∙ και από την άλλη εκείνοι που θέλουν να κρατήσουν τα Ιδρύματα όπως είναι, αποκομμένα από τις εξελίξεις, φοβικά, αδρανή, παγιδευμένα στις αγκυλώσεις τους. Οι μεν επιδιώκουν να φέρουν το πανεπιστήμιο στα μέτρα της πραγματικότητας, οι δε ονειρεύονται να φέρουν την πραγματικότητα στο μέτρο των εμμονών τους. Οι πρώτοι εκπροσωπούνται κατά κύριο λόγο από τη ΔΑΠ – ΝΔΦΚ, οι δεύτεροι από τις αριστερές (κοινοβουλευτικές ή εξωκοινοβουλευτικές) παρατάξεις.
Από αυτό το διχασμό προκύπτουν δύο καλά μηνύματα: Αφενός ότι η πρώτη κατηγορία που αναφέραμε είναι πλειοψηφική – όχι συντριπτικά, αλλά πλειοψηφική∙ και αφετέρου ότι η πρώτη κατηγορία συσπειρώνεται σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό γύρω από μία παράταξη, ενώ οι δυνάμεις της οπισθοδρόμησης είναι κατακερματισμένες. Η ΔΑΠ – ΝΔΦΚ είναι η αδιαμφισβήτητη κυρίαρχος των φοιτητικών εκλογών, έχοντας μεγάλη διαφορά από τους αντιπάλους της, οι οποίοι μάλιστα ανταγωνίζονται μεταξύ τους για την πρωτοκαθεδρία στο χώρο τους.
Ένα άλλο, ιδιαίτερα σαφές, μήνυμα αυτών των εκλογών απευθύνεται στον ΣΥΡΙΖΑ: Ο καταποντισμός του BLOCO, της επίσημης φοιτητικής του παράταξης είναι η καλύτερη απόδειξη ότι δεν μπορείς να πατάς σε δυο (ή και περισσότερες) βάρκες. Μπορεί ποτέ να μην κατέγραφε ιδιαίτερα μεγάλα ποσοστά στις φοιτητικές εκλογές, ποτέ όμως δεν βρέθηκε κάτω από το 1%, πίσω ακόμα και από τα άκυρα ή τα λευκά ψηφοδέλτια. Οι φοιτητές γυρίζουν την πλάτη στη φιλοσοφία των επιγόνων του Αλέξη Τσίπρα∙ είτε απέχουν, είτε προτιμούν πιο ειλικρινείς radical left δυνάμεις, οι οποίες σε καμία περίπτωση δεν είναι πιο ωφέλιμες για τον τόπο, αλλά τουλάχιστον δεν παντρεύονται Καμμένους επειδή ερωτεύτηκαν την καρέκλα.
Το πιο σημαντικό, όμως, πόρισμα που μπορεί να εξάγει κανείς από τις φοιτητικές εκλογές αφορά στον τρόπο που επέλεξε η ΔΑΠ – ΝΔΦΚ να διεκδικήσει την ψήφο των φοιτητών. Ο τρόπος αυτός κινήθηκε σε δυο παραδοσιακούς άξονες και σε έναν καινούργιο, ο οποίος έκανε και τη διαφορά. Αρχικά, όπως κάθε χρόνο, η ΔΑΠ – ΝΔΦΚ επένδυσε στις προτάσεις της: Έφερε μια πρόταση παιδείας ακόμα πιο πλήρη, ακόμα πιο τολμηρή, ακόμα πιο επικαιροποιημένη, με έμφαση στις νέες τεχνολογίες, στη βελτίωση των υποδομών, στην εξεύρεση πόρων και στη μέριμνα για τα πιο αδύναμα μέλη της φοιτητικής κοινότητας. Ταυτόχρονα, απευθύνθηκε στους φοιτητές όχι ως μια ανώτερη οντότητα, αλλά μέσω των στελεχών πήγε «πόρτα – πόρτα», δημιουργώντας προσωπικές σχέσεις, προσωπικά παραδείγματα. Οι φοιτητές δεν έβλεπαν στρατιώτες μιας απρόσιτης ιδέας, αλλά κανονικούς ανθρώπους που κάθονται στα ίδια έδρανα, που μπορεί να μην είναι όλοι από το ίδιο καλούπι, αλλά αντιλαμβάνονται ότι έχουν κοινά προβλήματα και παρόμοιες αγωνίες. Αυτό είναι που τους οδηγεί στη συνεργασία με βάση τα σημαντικά που τους ενώνουν, απέναντι στα επιμέρους που τους χωρίζουν.
Αυτά, όμως, είναι τα «παλιά» (αλλά σας διαβεβαιώνω καθόλου εύκολα στην πράξη) κόλπα της ΔΑΠ – ΝΔΦΚ. Ο τρίτος άξονας, αυτός που φέτος λειτούργησε ως παράγοντας Χ και έδωσε την επιπλέον ώθηση, ήταν ότι η ΔΑΠ – ΝΔΦΚ έδωσε η ίδια το παράδειγμα της αλλαγής: Δεν έμεινε να απαιτεί «αλλαγή πάντων των άλλων», αλλά έγινε η αλλαγήπου υπόσχεται να φέρει στα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ. Διοργάνωσε μετά είκοσι χρόνια μια Εθνική Συνδιάσκεψη, έδωσε λόγο και ρόλο στους ενεργούς φοιτητές, άφησε πίσω της πρακτικές που αντιπροσώπευαν άλλες εποχές. Απαλλαγμένη από τα βαρίδια του παρελθόντος, η ΔΑΠ – ΝΔΦΚ απέκτησε ένα ιδιαίτερα πειστικό επιχείρημα ότι εννοεί αυτά που λέει. Με λίγα λόγια, η ΔΑΠ – ΝΔΦΚ εφάρμοσε με επιτυχία αυτό που εφαρμόζει εδώ και δυο χρόνια ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη Νέα Δημοκρατία.
Ιδωμένες, λοιπόν, σαν μια μεγάλη δημοσκόπηση, οι φετινές φοιτητικές εκλογές δείχνουν ότι μέσα σε ένα κλίμα πόλωσης κερδίζει αυτός που είναι ειλικρινής στις θέσεις του, αποτελεσματικός στις υποσχέσεις του, προσιτός σε αυτούς προς τους οποίους απευθύνεται και τολμηρός στο να επανεφευρίσκει τον εαυτό του. Η νίκη της ΔΑΠ – ΝΔΦΚ, λοιπόν, δεν είναι είδηση – τουλάχιστον, δεν είναι μεγάλη είδηση∙ ο τρόπος, όμως, με τον οποίο κέρδισε είναι είδηση. Και είναι η είδηση ότι ο οργανισμός της Νέας Δημοκρατίας υπό τον Κυριάκο Μητσοτάκη κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, παρά τις παλαιοκομματικές γκρίνιες που αναπαράγονται από τις δυνάμεις της οπισθοδρόμησης. Αντίστοιχα, σηματοδοτεί την αρχή του τέλους για το ΣΥΡΙΖΑ όχι απλά ως κόμμα, αλλά ως νοοτροπία πολιτεύεσθαι.
Κλείνοντας, ας μου επιτραπεί μια προσωπική αναφορά: Ανήκω εδώ και χρόνια σε μια γενιά «παλαίμαχων» ΔΑΠιτών, που παρακολουθεί χωρίς να παρεμβαίνει στις αποφάσεις των ενεργών μελών της παράταξης. Είναι πολλά που η δική μου γενιά δυσκολεύεται να παρακολουθήσει ή να αντιληφθεί – ίσως λόγω άλλης εποχής ή διαφορετικών, πλέον, προτεραιοτήτων. Αυτό, όμως, που μένει αναλλοίωτο στο χρόνο και αυτό που κάνει τη ΔΑΠ – ΝΔΦΚ σημαντικό γρανάζι της Νέας Δημοκρατίας είναι η νοοτροπία νικητή, η προσήλωση στην εξέλιξη, η θέληση για επιτυχία. Αυτά είναι που ενώνουν μεταξύ τους τις γενιές ΔΑΠιτών σε μια κοινή διαδρομή μέσα στο χρόνο, όπου κάθε γενιά χαράσσει το δικό της κομμάτι αυτής της διαδρομής. Και αυτή η διαδρομή να είστε βέβαιοι ότι έχει συνέχεια.
*Ο Αλέξανδρος Μίχας είναι δικηγόρος, Υπεύθυνος Τύπου και Ενημέρωσης ΟΝΝΕΔ
Η ΔΑΠ – ΝΔΦΚ και το μήνυμα των φοιτητικών εκλογών
*Του Αλέξανδρου Μίχα
Μπορεί οι φετινές φοιτητικές εκλογές να ήταν λιγότερο θορυβώδεις συγκριτικά με προηγούμενες χρονιές, αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί κανείς να αντλήσει από αυτές ορισμένα χρήσιμα συμπεράσματα, τόσο για την εκλογική συμπεριφορά μιας σημαντικής μερίδας των φοιτητών, δηλαδή νέων πολιτών, όσο και για την αποτελεσματικότητα συγκεκριμένων πολιτικών επιλογών.
Κατ’ αρχάς, φρονώ πως είναι απαραίτητο να απαντηθεί μια απορία που πολλές φορές εκφράζεται ειλικρινά: Είναι οι φοιτητικές εκλογές σημαντικό δείγμα ή μήπως η φθίνουσα συμμετοχή καθιστά το δείγμα αδιάφορο; Κατ’ αρχάς, πρέπει να γίνει συνείδηση το εξής: Η Ιστορία γράφεται από τους παρόντες, χωρίς «αν» και υποθέσεις. Κατά δεύτερον, όταν στις Εθνικές Εκλογές η αποχή αυξάνει σχεδόν γεωμετρικά, θα ήταν αφύσικο οι φοιτητικές εκλογές να μείνουν ανεπηρέαστες. Συνεπώς, ακόμα και με μικρότερη συμμετοχή, οι φοιτητικές εκλογές αποτυπώνουν μια πραγματικότητα που μπορούμε να αναλύσουμε και, τηρουμένων των αναλογιών, να προβάλουμε και εκτός Πανεπιστημίων.
Διαβάζοντας τα ποσοστά των παρατάξεων, διαπιστώνει κανείς έναν διχασμό μεταξύ των φοιτητών: Από τη μία είναι εκείνοι που ονειρεύονται ένα πανεπιστήμιο σύγχρονο, εξωστρεφές, ανταγωνιστικό και παραγωγικό∙ και από την άλλη εκείνοι που θέλουν να κρατήσουν τα Ιδρύματα όπως είναι, αποκομμένα από τις εξελίξεις, φοβικά, αδρανή, παγιδευμένα στις αγκυλώσεις τους. Οι μεν επιδιώκουν να φέρουν το πανεπιστήμιο στα μέτρα της πραγματικότητας, οι δε ονειρεύονται να φέρουν την πραγματικότητα στο μέτρο των εμμονών τους. Οι πρώτοι εκπροσωπούνται κατά κύριο λόγο από τη ΔΑΠ – ΝΔΦΚ, οι δεύτεροι από τις αριστερές (κοινοβουλευτικές ή εξωκοινοβουλευτικές) παρατάξεις.
Από αυτό το διχασμό προκύπτουν δύο καλά μηνύματα: Αφενός ότι η πρώτη κατηγορία που αναφέραμε είναι πλειοψηφική – όχι συντριπτικά, αλλά πλειοψηφική∙ και αφετέρου ότι η πρώτη κατηγορία συσπειρώνεται σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό γύρω από μία παράταξη, ενώ οι δυνάμεις της οπισθοδρόμησης είναι κατακερματισμένες. Η ΔΑΠ – ΝΔΦΚ είναι η αδιαμφισβήτητη κυρίαρχος των φοιτητικών εκλογών, έχοντας μεγάλη διαφορά από τους αντιπάλους της, οι οποίοι μάλιστα ανταγωνίζονται μεταξύ τους για την πρωτοκαθεδρία στο χώρο τους.
Ένα άλλο, ιδιαίτερα σαφές, μήνυμα αυτών των εκλογών απευθύνεται στον ΣΥΡΙΖΑ: Ο καταποντισμός του BLOCO, της επίσημης φοιτητικής του παράταξης είναι η καλύτερη απόδειξη ότι δεν μπορείς να πατάς σε δυο (ή και περισσότερες) βάρκες. Μπορεί ποτέ να μην κατέγραφε ιδιαίτερα μεγάλα ποσοστά στις φοιτητικές εκλογές, ποτέ όμως δεν βρέθηκε κάτω από το 1%, πίσω ακόμα και από τα άκυρα ή τα λευκά ψηφοδέλτια. Οι φοιτητές γυρίζουν την πλάτη στη φιλοσοφία των επιγόνων του Αλέξη Τσίπρα∙ είτε απέχουν, είτε προτιμούν πιο ειλικρινείς radical left δυνάμεις, οι οποίες σε καμία περίπτωση δεν είναι πιο ωφέλιμες για τον τόπο, αλλά τουλάχιστον δεν παντρεύονται Καμμένους επειδή ερωτεύτηκαν την καρέκλα.
Το πιο σημαντικό, όμως, πόρισμα που μπορεί να εξάγει κανείς από τις φοιτητικές εκλογές αφορά στον τρόπο που επέλεξε η ΔΑΠ – ΝΔΦΚ να διεκδικήσει την ψήφο των φοιτητών. Ο τρόπος αυτός κινήθηκε σε δυο παραδοσιακούς άξονες και σε έναν καινούργιο, ο οποίος έκανε και τη διαφορά. Αρχικά, όπως κάθε χρόνο, η ΔΑΠ – ΝΔΦΚ επένδυσε στις προτάσεις της: Έφερε μια πρόταση παιδείας ακόμα πιο πλήρη, ακόμα πιο τολμηρή, ακόμα πιο επικαιροποιημένη, με έμφαση στις νέες τεχνολογίες, στη βελτίωση των υποδομών, στην εξεύρεση πόρων και στη μέριμνα για τα πιο αδύναμα μέλη της φοιτητικής κοινότητας. Ταυτόχρονα, απευθύνθηκε στους φοιτητές όχι ως μια ανώτερη οντότητα, αλλά μέσω των στελεχών πήγε «πόρτα – πόρτα», δημιουργώντας προσωπικές σχέσεις, προσωπικά παραδείγματα. Οι φοιτητές δεν έβλεπαν στρατιώτες μιας απρόσιτης ιδέας, αλλά κανονικούς ανθρώπους που κάθονται στα ίδια έδρανα, που μπορεί να μην είναι όλοι από το ίδιο καλούπι, αλλά αντιλαμβάνονται ότι έχουν κοινά προβλήματα και παρόμοιες αγωνίες. Αυτό είναι που τους οδηγεί στη συνεργασία με βάση τα σημαντικά που τους ενώνουν, απέναντι στα επιμέρους που τους χωρίζουν.
Αυτά, όμως, είναι τα «παλιά» (αλλά σας διαβεβαιώνω καθόλου εύκολα στην πράξη) κόλπα της ΔΑΠ – ΝΔΦΚ. Ο τρίτος άξονας, αυτός που φέτος λειτούργησε ως παράγοντας Χ και έδωσε την επιπλέον ώθηση, ήταν ότι η ΔΑΠ – ΝΔΦΚ έδωσε η ίδια το παράδειγμα της αλλαγής: Δεν έμεινε να απαιτεί «αλλαγή πάντων των άλλων», αλλά έγινε η αλλαγήπου υπόσχεται να φέρει στα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ. Διοργάνωσε μετά είκοσι χρόνια μια Εθνική Συνδιάσκεψη, έδωσε λόγο και ρόλο στους ενεργούς φοιτητές, άφησε πίσω της πρακτικές που αντιπροσώπευαν άλλες εποχές. Απαλλαγμένη από τα βαρίδια του παρελθόντος, η ΔΑΠ – ΝΔΦΚ απέκτησε ένα ιδιαίτερα πειστικό επιχείρημα ότι εννοεί αυτά που λέει. Με λίγα λόγια, η ΔΑΠ – ΝΔΦΚ εφάρμοσε με επιτυχία αυτό που εφαρμόζει εδώ και δυο χρόνια ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη Νέα Δημοκρατία.
Ιδωμένες, λοιπόν, σαν μια μεγάλη δημοσκόπηση, οι φετινές φοιτητικές εκλογές δείχνουν ότι μέσα σε ένα κλίμα πόλωσης κερδίζει αυτός που είναι ειλικρινής στις θέσεις του, αποτελεσματικός στις υποσχέσεις του, προσιτός σε αυτούς προς τους οποίους απευθύνεται και τολμηρός στο να επανεφευρίσκει τον εαυτό του. Η νίκη της ΔΑΠ – ΝΔΦΚ, λοιπόν, δεν είναι είδηση – τουλάχιστον, δεν είναι μεγάλη είδηση∙ ο τρόπος, όμως, με τον οποίο κέρδισε είναι είδηση. Και είναι η είδηση ότι ο οργανισμός της Νέας Δημοκρατίας υπό τον Κυριάκο Μητσοτάκη κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, παρά τις παλαιοκομματικές γκρίνιες που αναπαράγονται από τις δυνάμεις της οπισθοδρόμησης. Αντίστοιχα, σηματοδοτεί την αρχή του τέλους για το ΣΥΡΙΖΑ όχι απλά ως κόμμα, αλλά ως νοοτροπία πολιτεύεσθαι.
Κλείνοντας, ας μου επιτραπεί μια προσωπική αναφορά: Ανήκω εδώ και χρόνια σε μια γενιά «παλαίμαχων» ΔΑΠιτών, που παρακολουθεί χωρίς να παρεμβαίνει στις αποφάσεις των ενεργών μελών της παράταξης. Είναι πολλά που η δική μου γενιά δυσκολεύεται να παρακολουθήσει ή να αντιληφθεί – ίσως λόγω άλλης εποχής ή διαφορετικών, πλέον, προτεραιοτήτων. Αυτό, όμως, που μένει αναλλοίωτο στο χρόνο και αυτό που κάνει τη ΔΑΠ – ΝΔΦΚ σημαντικό γρανάζι της Νέας Δημοκρατίας είναι η νοοτροπία νικητή, η προσήλωση στην εξέλιξη, η θέληση για επιτυχία. Αυτά είναι που ενώνουν μεταξύ τους τις γενιές ΔΑΠιτών σε μια κοινή διαδρομή μέσα στο χρόνο, όπου κάθε γενιά χαράσσει το δικό της κομμάτι αυτής της διαδρομής. Και αυτή η διαδρομή να είστε βέβαιοι ότι έχει συνέχεια.
*Ο Αλέξανδρος Μίχας είναι δικηγόρος, Υπεύθυνος Τύπου και Ενημέρωσης ΟΝΝΕΔ