Στην αρχική εκδοχή ήταν δέκα οι ήρωες που συγκεντρώθηκαν για να λάβουν μέρος στην Αργοναυτική εκστρατεία. Δέκα τους θέλει ο Πίνδαρος, πλην όσο περνούν τα χρόνια πολλαπλασιάζονται. Ισως επειδή οι μεταγενέστεροι ποιητές αναδεικνύουν περισσότερο την έννοια του ήρωα- προφανώς επειδή οι κοινωνίες τους, τους έχουν ανάγκη. Ή ίσως διότι στο ενδιάμεσο εκείνη η μακρινή εποχή έχει να επιδείξει και άλλους τοπικούς ήρωες. Ποιος δεν θα ήθελε ο διαπρεπής πολεμιστής από τον τόπο του να μετέχει σε ένα τέτοιο κατόρθωμα;
Από δέκα γίνονται σαράντα, σύμφωνα με τον Απολλόδωρο τον Αθηναίο (180–110 π.Χ.) Κατά τον Απολλώνιο τον Ρόδιο πενήντα πέντε. Εκτοτε, δεν έχουμε άλλες προσθήκες. Το άφησαν οι αρχαίοι συγγραφείς, και δεν τους αύξησαν και άλλο. Οι αοιδοί της Ιωνίας για να οργανώσουν τον μυθικό κόσμο των Ελλήνων είχαν καταρτίσει ένα γενεαλογικό διάγραμμα κατά το οποίο, οι ήρωες που συμμετέχουν στην Αργοναυτική εκστρατεία είναι μια γενιά προγενέστεροι από αυτούς που πήραν μέρος στον Τρωικό πόλεμο- αμφίβολο βεβαίως, καθώς ο Τρωικός πόλεμος ίσως έγινε 150- 200 χρόνια μετά, όμως δεν θα επιμείνουμε, αφού, όπως έχουμε πει, πρόκειται για μυθικές και όχι για ιστορικές μορφές.
Στους Αργοναύτες συμπεριλαμβάνονταν και οι:
Ιάσων, ο αρχηγός της εκστρατείας
Αγκαίος ο Μέγας της Τεγέας, υιός του Λυκούργου του Αλέου
Αγκαίος ο Μικρός, Λέλεγας της Σάμου, υιός του Ποσειδώνος
Άδμητος, πρίγκιπας των Φερών
Αιθαλίδης, υιός του Ερμή
Άκαστος, υιός του βασιλιά Πελία
Άκτωρ, υιός του Υπεράσιου από την Αχαϊκή Πελλήνη
Άμυρος, Θεσσαλός υιός του Ποσειδώνα
Αμφιάραος, ο μάντης από το Άργος
Αμφιδάμας, υιός του Λυκούργου
Άργος των Θεσπιών, υιός του Φρίξου (ο κατασκευαστής της Αργούς)
Ασκάλαφος ο Ορχομένιος, υιός του Άρη
Αστερίων, υιός του Κομήτη
Αταλάντη, η παρθένος κυνηγός
Αυγείας, υιός του βασιλιά Φορβάντα της Ηλείας
Βούτης των Αθηνών, ο μελισσοκόμος
Εργίνος ο Αργοναύτης της Μίλητου
Ευρύαλος, υιός του Μεκίστου, ένας από τους Επίγονους
Ευρυδάμας των Δολόπων, από τη λίμνη Ξενία
Εύφημος του Ταίναρου, ο κολυμβητής
Εχίων, υιός του Ερμή
Ηρακλής
Θησέας από την Αθήνα
Ίδας, υιός του Αφαρέως της Μεσσήνης και ο
Λυγκέας, ο παρατηρητής, αδελφός του
Ίδμων του Άργους, υιός του Απόλλωνα
Ίφικλος του Θεστίου, της Αιτωλίας
Ίφιτος του Ευρύτου ή ο Ίφις του Σθενέλου, αδελφός του βασιλιά Ευρυσθέα των Μυκηνών
Καινέας των Λαπίθων
Καλάις, (ή Κάλαης) ο φτερωτός υιός του Βορέα και ο
Ζήτης, ο αδελφός του
Κάνθος της Εύβοιας
Κάστωρ, ο Σπαρτιάτης παλαιστής και ο
Πολυδεύκης, ο πυγμάχος αδελφός του (οι Διόσκουροι)
Κηφέας, υιός του Άλεου της Αρκαδίας
Κορωνός των Λαπίθων, Γυρτών της Θεσσαλίας
Λαέρτης, υιός του Ακρίσιου από το Άργος, ο πατέρας του Οδυσσέα
Μελάμπους της Πύλου, υιός του Ποσειδώνος
Μελέαγρος της Καλυδώνος
Μόψος των Λαπίθων
Ναύπλιος ο Νεώτερος, υιός του Κλυτονήου και εγγονός του Ναυβόλου
Ορφέας, ο ποιητής από τη Θράκη, υιός του Απόλλωνα και της Κλειώς και άντρας της Ευρυδίκης
Παλαίμων, υιός του Ήφαιστου, Αιτωλός
Περικλύμενος ο Τελαμών
Περικλύμενος της Πύλου, εγγονός του Ποσειδώνος
Πηλέας ο Μυρμιδών, πατέρας του Αχιλλέα, υιός του Αιακού και της Ενδηίδας
Πηνέλεως, υιός του Ιππάλμου της Βοιωτίας
Ποίας, υιός του Θαυμάκου της Μαγνησίας
Πολύφημος, υιός του Έλατου της Αρκαδίας
Τελαμώνας της Λοκρίδας, πατέρας του Αίαντα του Λοκρού, αδελφός του Πηλέα
Τίφυς, από τις Σίφες της Βοιωτίας (ο τιμονιέρης της Αργούς)
Ύλας των Δρυόπων, ιπποκόμος του Ηρακλή
Φαληρεύς, ο Αθηναίος τοξότης
Φανός ο Κρητικός, υιός του Διόνυσου και ο
Στάφυλος, ο αδελφός του
Ιόλαος, ανιψιός του Ηρακλή (γιος του αδελφού του Ιφικλή).
Υποτίθεται πως η Αταλάντη ίσως και να μην μετείχε εν τέλει, εφόσον ο Ιάσων φοβήθηκε την παρουσία μιας νεαρή παρθένας ανάμεσα σε τόσους άνδρες. Αυτό λέει πάντως ο Απολλώνιος ο Ρόδιος.
Η Ιωάννα Ιωάννου στην πτυχιακή εργασία της με τίτλο «Εικονογραφία της Αργοναυτικής Εκστρατείας» (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας https://ir.lib.uth.gr/xmlui/bitstream/handle/11615/13905/P0013905.pdf?sequence=1&isAllowed=y) σημειώνει πως όντως, σχετικά με τον αριθμό των Αργοναυτών που συμμετείχαν στην εκστρατεία, παρατίθενται από πολλούς μελετητές διαφορετικοί κατάλογοι. Τονίζει όμως πως όλοι οι κατάλογοι έχουν κοινά τα ονόματα είκοσι οχτώ Αργοναυτών. «Ορισμένες παραδόσεις αναφέρουν πως αρχικά στην Αργοναυτική εκστρατεία συμμετείχαν άνδρες Μινυακής καταγωγής . Επειδή όμως μύθος αυτός βρήκε μεγάλη απήχηση σε όλη την Ελλάδα πολλές πόλεις συνέδεσαν τοπικούς ήρωες τους με τους ήρωες της Αργούς . Κάτι που αξίζει να σημειωθεί είναι η παρουσία στον μύθο της Αργοναυτικής εκστρατείας πολυάριθμων ζευγαριών αδερφών (οι Διόσκουροι, οι Βορεάδες, δυο γιοι του Ερμή, δυο μάντεις και δυο ποιητές) γεγονός που δικαιολογεί πως κάθε πάγκος στο πλοίο είχε δύο θέσεις.
Κατά τον Βαλέριο Φλάκο η Ήρα είναι εκείνη που τοποθετείτο κομμάτι της ιερής βελανιδιάς στην Αργώ. Στον Ηγήσανδρο ως τόπος κατασκευής του πλοίου των Αργοναυτών αναφέρεται η Μαγνησία, όπου εκεί είχε καθιερωθεί από τους Αργοναύτες λατρεία του Εταίρειου Διός. Ο Θεόκριτος αναφέρει εξήντα κωπηλάτες, ενώ Υγίνος κάνει λόγο για εξήντα επτά. Επίσης, Διόδωρος αναφέρει πενήντα τέσσερις Αργοναύτες μαζί με τον Ιάσονα και επιλέγει τους πιο φημισμένους. Σε επιγραφή της Χίου, του 5ου 4ου αιώνα βρέθηκε κατάλογος που σημειώνονται τα ονόματα των Αργοναυτών με την ιεραρχική σειρά των πατέρων τους : οι γιοι του Δία (Κάστορας και Πολυδεύκης) και οι γιοι του Ποσειδώνα (Ναύπλιος, Εργίνος, Αγκαίος, Εύφημος).»
Όπως παρατηρεί, «ορισμένοι από τους Αργοναύτες έχουν κάποιες θαυμαστές ικανότητες μαγικές δυνάμεις, τις οποίες όμως δεν τις χρησιμοποιούν. Μόνο οι Βορεάδες που κυνηγούν τις Άρπυιες, για να ελευθερώσουν τον Φινέα κάνουν μια επίδειξη των ικανοτήτων τους. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η συμμετοχή του Ηρακλή στην Αργοναυτική εκστρατεία. Ο Ηρακλής ξεκίνησε μαζί με τους άλλους ήρωες , αλλά επειδή το πλοίο είπε πως δεν μπορούσε να σηκώσει το βάρος του οι Αργοναύτες τον έστειλαν στη Μαγνησία για να φέρει νερό και τον εγκατέλειψαν.»
Όταν συγκεντρώθηκαν, ο Ιάσων τούς ζήτησε να εκλέξουν αρχηγό και όλοι υπέδειξαν τον Ηρακλή. Εκείνος αντιπρότεινε τον Ιάσονα, καθώς ετούτος οργάνωσε το ταξίδι. Εγινε λοιπόν αρχηγός και άρχισε την κατασκευή της Αργώς. Σχετικά με την κατασκευή της δημιουργήθηκαν ποικίλες παραδόσεις γράφει η Ιωάννα Ιωάννου. «Ο Πίνδαρος, στον τέταρτο Πυθιόνικό του δεν αναφέρει τίποτα, ενώ Ευριπίδης αναφέρει πως η Αργώ πέρασε πρώτη την Ανατολική θάλασσα. Ορισμένοι συγγραφείς υποστηρίζουν πως Αργώ ήταν το πρώτο μεγάλο καράβι που κατασκευάστηκε ποτέ . Ο Όμηρος αναφέρει τη θεά Αθηνά ως κατασκευαστή της Αργούς όμως Αο πολλώνιος Ρόδιος λέει πως Αθηνά βοήθησε στην κατασκευή με τις συμβουλές της. Στην «Αργώ» του Αισχύλου, Αθηνά συνεισφέρει με ένα ξύλο με ανθρώπινη φωνή ως μέρος του πλοίου, κάτι που εμφανίζεται και στον Απολλώνιο και στον Φερεκύδη,όπου όμως το πλοίο έχει ως κατασκευαστή τον Αργό, γιο του Αρέστορα.
Ακόμη, έχει υποστηριχθεί πως το πλοίο ονομάστηκε έτσι από τους Αργείους που ταξίδεψαν με αυτό από το Άργος όπου ναυπηγήθηκε . Σύμφωνα με τον Απολλώνιο τον Ρόδιο, το πρωραίο τμήμα της Αργούς που ήταν ξύλο με ανθρώπινη φωνή και προφητικό χάρισμα προερχόταν από ιερή βελανιδιά της Δωδώνης»
Ας δούμε και τους στίχους του Απολλώνιου του Ρόδιου για την Αργώ. Αφηγητής είναι πάντοτε ο Ορφέας:
«Ὦ, ἐσεῖς πού μέσα σας κυλάει αἷμα τῆς γενιᾶς τῶν Μινύων ἡρώων,
ἐμπρός λοιπόν, κάτω ἀπ’ τά δυνατά σας στέρνα σφῖξτε τώρα
ὅλοι μαζί τά σχοινιά.
Στηρίξτε τά πέλματά σας στή γῆ καί τεντῶστε τά πόδια καί τό σῶμα,
Σπρώχνοντας χαρούμενοι τό καράβι στά γαλανά κύματα.
Καί σύ, ὦ Ἀργώ, φτιαγμένη ἀπό πεῦκα καί βελανιδιές,
τή φωνή μου ἄκου, ὅπως καί παλιότερα τήν ἄκουγες,
ὅταν στούς δασωμένους λόφους μάγευα τά δένδρα καί τ’ ἀπόκρημνα βράχια πού κατέβαιναν κυλῶντας πρός ἐμένα ἀφήνοντας
πίσω τά ψηλά βουνά.
Ἀκολούθησε ξανά στούς δρόμους
τῆς Παρθενίας Θάλασσας γιά νά φθάσεις γρήγορα στό Φάσι,
ὑπακούοντας στή δική μου κιθάρα καί στή θεϊκή φωνή». Τότε βγάζοντας δυνα-
τό ἦχο, με ἄκουσε ἡ βαλανιδιά ἀπό τόν Τόμαρο.»
Η Αργώ είναι εκείνη που θα σκοτώσει τον Ιάσονα πολλές δεκαετίες αργότερα. Σύμφωνα με τον μύθο εκείνος πήγαινε στο ακρογιάλι και έστεκε κοντά της όταν πια είχε γεράσει. Τότε, έπεσε ένα ξύλο της και εκείνος σκοτώθηκε.
Στο επόμενο: Υπήρξε η αρχαία Ιωλκός; Και πού;
Αγγελική Κώττη
