Ένα σημαντικό συνέδριο οργάνωσαν το Ελληνικό Τμήμα του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων (ICOM). Η διοργάνωση έγινε στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τη συμπλήρωση 40 χρόνων από την ίδρυσή του, και το υβριδικό Ευρωπαϊκό Συνέδριο θα έχει θέμα: «Η Ευρώπη των Μουσείων. Νέος ορισμός-νέες προοπτικές: Ταυτότητα, αξιοπιστία, βιωσιμότητα». Οι εργασίες θα γίνουν στο Αμφιθέατρο του Μουσείου της Ακρόπολης «Δημήτριος Παντερμαλής».
Το Συνέδριο τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, σε συνεργασία με την Περιφερειακή Ένωση ICOM–Europe και τα Εθνικά Τμήματα του ICOM Γαλλίας και Κύπρου, καθώς και με την υποστήριξη των Εθνικών Τμημάτων Γερμανίας, Ιταλίας, Βελγίου, Ρουμανίας, Γεωργίας, Μολδαβίας, Ουκρανίας και της Διεθνούς Επιτροπής για την Εκπαίδευση και Πολιτιστική Δράση στα Μουσεία (ICOM/CECA).
Το θέμα του Συνεδρίου ανταποκρίνεται στις βασικές αρχές που έχει καθορίσει το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων στο Σχέδιο Στρατηγικής που εκπονήθηκε για την εξαετία 2023-2028. Μέσα από τις τρεις συνεδρίες: ταυτότητα, αξιοπιστία, βιωσιμότητα, έχει ως στόχο να διερευνήσει τις προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν τα μουσεία μετά την πανδημία, αλλά και τις νέες προοπτικές που ανοίγονται, οι οποίες και θα διαμορφώσουν τη φυσιογνωμία τους στο άμεσο μέλλον.
Θα πραγματοποιηθεί με φυσική παρουσία αλλά και διαδικτυακά. Γλώσσες του Συνεδρίου είναι η ελληνική, η αγγλική και η γαλλική.
«Τα μουσεία και η μουσειολογία έχουν αλλάξει ριζικά και ραγδαία και βρίσκονται πλέον σε ένα σημείο καμπής στην ιστορία τους» σύμφωνα με τον Alberto Garlandini, Πρόεδρος του Ιδρύματος ICOM, πρώην Πρόεδρος του ICOM. Ο επιστήμονας θα αναπτύξει το θέμα «Το μουσείο του μέλλοντος και το μέλλον των μουσείων. Ορίζοντας το μουσείο σε καιρούς παγκόσμιων αλλαγών»
Όπως θα αναφέρει, τα τελευταία χρόνια «ο αριθμός των μουσείων έχει αυξηθεί παράλληλα με την αύξηση της αξιοπιστίας και συνάφειάς τους με την κοινωνία. Η θεώρηση των μουσείων αποκλειστικά ως ιδρυμάτων συντήρησης είναι πλέον εντελώς ξεπερασμένη. Σε όλο τον κόσμο τα μουσεία έχουν αναλάβει νέες κοινωνικές ευθύνες και έχουν επεκτείνει τις παραδοσιακές τους δραστηριότητες και σκοπούς. Τα μουσεία έχουν ενισχύσει τον κοινωνικό τους ρόλο, αναζητώντας λύσεις σε κοινωνικά, περιβαλλοντικά και οικονομικά ζητήματα.
Τα μουσεία ανταποκρίνονται θετικά στην ανάγκη για δυναμικές απαντήσεις σχετικά με τη βιώσιμη ανάπτυξη και την κλιματική αλλαγή. Αντιμέτωπα με πολέμους και βίαιες συγκρούσεις στην Ευρώπη, στην περιοχή της Μεσογείου και σε όλο τον κόσμο, προσπαθούν να γεφυρώσουν λαούς και πολιτισμούς και να προωθήσουν ειρηνικές σχέσεις και διαπολιτισμικό διάλογο.
Οι βασικές λειτουργίες τους – συντήρηση, έκθεση, εκπαίδευση, ερμηνεία και έρευνα των συλλογών – παραμένουν προτεραιότητα. Ωστόσο, τα σύγχρονα μουσεία έχουν γίνει επίσης κόμβοι επικοινωνίας και συμμετοχής. Προωθούν τη διαφορετικότητα, την ένταξη και τη διαμεσολάβηση, απευθύνονται σε νέο κοινό και χρησιμοποιούν νέες τεχνολογίες, γλώσσες και μέσα. Λειτουργούν πέρα από τον χώρο του μουσείου και ασχολούνται με την πολιτιστική, φυσική, υλική και άυλη κληρονομιά στο περιβάλλον τους.
Τα μουσεία αποτελούν μέρος της παγκόσμιας αλλαγής. Για να είναι αξιόπιστα και επίκαιρα, τα μουσεία χρειάζονται διεπιστημονικές ικανότητες, συνεχή καινοτομία και έντονη δημιουργικότητα. Σε έναν ολοένα και πιο διαφοροποιημένο κόσμο, η μουσειακή κοινότητα απαιτεί σταθερές αναφορές ενόψει των σημερινών προκλήσεων και των όποιων προκλήσεων μπορεί να περιμένουν στο μέλλον. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το ICOM επικαιροποίησε τον ορισμό του μουσείου. Ο νέος ορισμός αναδεικνύει το μουσείο του μέλλοντος που χρειαζόμαστε και επιδιώκουμε και αποτελεί ένα αλματώδες βήμα προς τα εμπρός στη συνεχή εξέλιξη της μουσειολογίας.»
Επίσης, ο Αλεξάντρ Σεβαλιέ Αντιπρόεδρος ICOM-Βέλγιο, Πρόεδρος ICOM Belgique Wallonie Bruxelles, Ταμίας ICOM-Europe, μέλος WGSR θα αναφερθεί στον νέο ορισμό του ICOM για το μουσείο. Αναφέρει ότι τα μουσεία θα είναι «ανοιχτά στο κοινό (…) και χωρίς αποκλεισμούς» και «προάγουν την ποικιλομορφία». Ταυτόχρονα, σύμφωνα με τις βασικές αρχές του μάρκετινγκ, μια κοινότητα χρηστών /επισκεπτών πρέπει να δημιουργείται με βάση μια καλά καθορισμένη ταυτότητα, προάγοντας μια αίσθηση ιδιοκτησίας της επωνυμίας/ προϊόντος που θα ωφελήσει τον οργανισμό στις καθημερινές του λειτουργίες. Πώς μπορούν τα μουσεία να αντιμετωπίσουν αυτή τη διπλή εντολή να συμπεριλάβουν τις διαφορές, δημιουργώντας παράλληλα μια αίσθηση κοινότητας, και επομένως ταυτότητας; Πώς μπορεί ένα μουσείο να αντιμετωπίσει πολύ διαφορετικές ανάγκες του κοινού, να συμπεριλάβει διαφορετικές και αρκετά συχνά αντίθετες κοινοτικές ταυτότητες και να κάνει όλους να αισθάνονται ότι «συμπεριλαμβάνονται» και μοιράζονται την ίδια ταυτότητα με το μουσείο «τους»; Θα γίνει προσπάθεια να διερευνηθεί αυτή η δυνητικά / φαινομενικά αδύνατη εξίσωση.»
Το συνέδριο ξεκίνησε με χαιρετισμό από την Τέτη Χατζηνικολάου, τη δραστήρια και άκρως επιτυχημένη Πρόεδρο του Ελληνικού Τμήματος του ICOM.
Αγγελική Κώττη
