Σαν σήμερα, διακόσια σαράντα χρόνια πριν, στις 4 Ιουλίου 1776, το Ηπειρωτικό Κογκρέσο ενέκρινε το τελικό σχέδιο της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας της Αμερικής. Μέρος του εγγράφου ήταν η άνευ προηγουμένου αναγνώριση ότι τα δικαιώματά των Αμερικανών προέρχονται από τον Θεό, όχι από βασιλιάδες, αυτοκράτορες, δικτάτορες ή οποιοδήποτε άλλο άτομο, ομάδα ή κοσμικό σώμα. Η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας προέβλεπε ένα ανεξάρτητο έθνος, ξεχωριστό από κάθε άλλο. Επρόκειτο για ένα κείμενο που εξέφραζε την αντίληψη του λαού, αλλά προέβλεπε μια κυβέρνηση που προέκυψε από μια σκληρή και αιματηρή μάχη οκτώ ετών, και τελικά οδήγησε στο Αμερικανικό Σύνταγμα, το πλέον δημοκρατικό στον κόσμο, το οποίο θα καθόριζε τη διακυβέρνηση των Αμερικανών και στην ουσία αποπνέει ένα ξεκάθαρο φόβο έναντι της διακυβέρνησης. Προέβλεπε ένα καθεστώς το οποίο δεν εμπιστεύεται τους πολιτικούς και ανέδυε ένα φόβο για την διακαή επιθυμία των πολιτικών για εξουσία. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που το πολιτικό σύστημα, το οποίο προβλέπεται από το Σύνταγμα, είναι για πολλούς δυσκίνητο. Η βάση του, είναι στην πρωτεύουσα Ουάσιγκτον, η οποία όμως δεν αποτελεί την καρδιά του έθνους. Αυτή βρίσκεται και κτυπά, στην κοινωνία και την καθημερινή ζωή των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής.
Του Δημήτρη Γ. Απόκη *
Η σοφία της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας, αποδεικνύεται σήμερα πολύτιμη, διότι ποτέ δεν υπήρξε περισσότερη αβεβαιότητα για το μέλλον της Αμερικής. Η ανησυχία που επικρατεί σε όλους τους σκεπτόμενους πολίτες και όλους όσους αγαπάμε βαθιά, αυτή την καταπληκτική δημοκρατία, υπερβαίνει τα οικονομικά προβλήματα, τα σλόγκαν και τη σύγχυση που προκαλείται από την ανούσια, καταστροφική και επικίνδυνη ατμόσφαιρα που δημιουργούν τα απαξιωμένα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τα ανεξέλεγκτα κοινωνικά δίκτυα και το αποσαθρωμένο πολιτικό σύστημα της Ουάσιγκτον.
Σήμερα η απαξίωση του πολιτικού συστήματος στην Αμερική, το πλήγμα που έχει δεχθεί σε παγκόσμια κλίμακα η αξιοπιστία και η εικόνα της Αμερικής να ηγηθεί, είναι πρωτοφανής για τα δεδομένα των 240 χρόνων από την υπογραφή του πραγματικά σοφού κειμένου της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας. Οι πολιτικές και επιχειρηματικές ελίτ της Αμερικής, έχουν ξεκινήσει μια πορεία ομφαλοσκόπησης, ενοχής, και αποδόμησης των αξιών και των αρχών πάνω στις οποίες οικοδομήθηκε η Αμερικανική Δημοκρατία.
Λόγω αυτής της τραγικής κατάστασης, τα απολυταρχικά καθεστώτα του πλανήτη, Κίνα, Ρωσία, Ιράν, άλλοτε στενοί σύμμαχοι της Αμερικής, όπως η Σαουδική Αραβία, αλλά και ο παγκόσμιος Νότος στο σύνολό του, αμφισβητεί πλέον ανοικτά και εκφράζει αμφιβολίες για τη δυνατότητα της Αμερικής να ηγηθεί.
Ωστόσο, δεν υπήρξε ποτέ κανένα έθνος, έστω και εξ αποστάσεως, παρόμοιο με την Αμερική. Να γιατί. Οι περισσότερες επαναστάσεις επιδιώκουν να καταστρέψουν το υπάρχων ταξικό πλαίσιο και να χρησιμοποιήσουν την παντοδύναμη κυβέρνηση για να επιβάλουν την ισότητα του αποτελέσματος και όχι των ευκαιριών, με τον τρόπο του συνθήματος της Γαλλικής Επανάστασης για «ελευθερία, ισότητα και αδελφοσύνη» ή της «ειρήνης, γης και ψωμιού» της Ρωσικής Επανάστασης.
Αντίθετα, οι επαναστάτες στην Αμερική, φώναζαν “μη με πατάτε” και “δώστε μου ελευθερία ή δώστε μου θάνατο”. Οι ιδρυτές της Αμερικανικής Δημοκρατίας, ήταν πεπεισμένοι ότι η συνταγματικά προστατευόμενη ελευθερία θα επέτρεπε στο άτομο να δημιουργήσει πλούτο ανεξάρτητα από την κυβέρνηση. Πίστευαν ότι μια τέτοια φωτισμένη ιδιοτέλεια θα εμπλούτιζε την κοινωνία στο σύνολό της, πολύ πιο αποτελεσματικά από ότι θα μπορούσε ένα παντοδύναμο κράτος.
Αυτή η συνταγματικά προστατευόμενη ιδιωτική ιδιοκτησία, η ελεύθερη επιχειρηματικότητα και ο καπιταλισμός της αγοράς εξηγούν γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες, με ένα πολύ μικρό ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού, ακόμη και σήμερα, σε μια έντονα ανταγωνιστική και σε διαδικασία σεισμικών αλλαγών, παγκόσμια οικονομία, εξακολουθούν να είναι η ισχυρότερη οικονομικά χώρα στον πλανήτη.
Σήμερα, δυστυχώς, ένα χαμηλού επιπέδου πολιτικό προσωπικό και μια ανίκανη κυβερνητική γραφειοκρατία, προσπαθούν να αλλάξουν αυτό το μοναδικό DNA, της Αμερικανικής Δημοκρατίας και να την καταστήσουν, κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν, των υφιστάμενων βαθιά κρίση, σε όλα τα επίπεδα, ευρωπαϊκών δημοκρατιών.
Η ατομική ελευθερία στην Αμερική εκδηλώνεται με τρόπους που ο περισσότερος κόσμος δύσκολα μπορεί να κατανοήσει, είτε πρόκειται για τη μοναδική παράδοση του δικαιώματος στην οπλοκατοχή, είτε για τη σχεδόν αδυναμία απόδειξης της συκοφαντικής δυσφήμισης στα αμερικανικά δικαστήρια, είτε για το μοναδικό έθιμο των φιλανθρωπικών ιδρυμάτων, και ιδιωτικών κληροδοτημάτων πολλών εκατομμυρίων δολαρίων. Ο έλεγχος, η φίμωση ή η αποδυνάμωση των Αμερικανών είναι σχεδόν αδύνατη και θα παραμείνει έτσι, όσο οι καλά προστατευμένοι πολίτες μπορούν να λένε ότι θέλουν και να κάνουν ότι θέλουν με τα σκληρά κερδισμένα χρήματά τους.
Η εθνότητα, η φυλή ή η θρησκεία συχνά καθορίζει τον χαρακτήρα ενός έθνους, είτε μέσω χαλαρών συνομοσπονδιών εθνοτικών ή θρησκευτικών μπλοκ, είτε εξισώνοντας έναν πολίτη με μια κοινή εμφάνιση, όπως αντικατοπτρίζεται στη γερμανική λέξη “volk” ή στην ισπανική “raza”.
Παρά το γεγονός ότι η Αμερική, αρχικά δημιουργήθηκε, σε μεγάλο βαθμό από λευκούς άνδρες, που βελτίωσαν τα αγγλοσαξονικά έθιμα και τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό, οι ιδρυτές της, έθεσαν σε εφαρμογή ένα σύστημα που πρέσβευε την αρχή, “όλοι οι άνθρωποι δημιουργούνται ίσοι”, που εξελίχθηκε στη φυλετικά τυφλή κοινωνία του σήμερα.
Σήμερα, κάποιοι προσπαθούν, κακοποιώντας και παρερμηνεύοντας αυτές αυτές τις αρχές, να αποδομήσουν αυτές τις βάσεις της Αμερικανικής Δημοκρατίας. Μέσα από μια καλά ενορχηστρωμένη στρατηγική, έχουν βάλει στόχο, την αποδόμηση της ιστορίας της και των αρχών της, με τον κίνδυνο να καταντήσει κάτι το ασαφές, ουδέτερο, χωρίς στίγμα και αρχές, να είναι ορατός.
Σήμερα, καθώς εορτάζεται μια ακόμη επέτειος της 4ης Ιουλίου, η αντίδραση έναντι αυτής της επικίνδυνης στρατηγικής, έχει ξεκινήσει, και η Αμερικανική Δημοκρατία, θα συνεχίσει όπως την οραματίστηκαν οι ιδρυτές της. Όσο υπάρχουν πολίτες, διαφόρων φυλών και χρωμάτων που είναι αφοσιωμένοι στα αρχικά ιδανικά της χώρας, η εκστρατεία εφαρμογής αυτής της στρατηγικής δεν θα πετύχει. .
Η έννοια των ιδρυτών για το κράτος δικαίου, σε συνδυασμό με την ελευθερία του ατόμου, εξηγεί γιατί η Αμερικανική Δημοκρατία, λειτουργεί με βάση την αξία, όχι τις φυλετικές συγγένειες ή τη γέννηση. Στις περισσότερες δυτικές δημοκρατίες, όντας συγγενής ενός κυβερνητικού αξιωματούχου ή έχοντας ένα διάσημο όνομα, εξασφαλίζεις ειδική μεταχείριση από το κράτος.
Στην πραγματική Αμερικανική Δημοκρατία, ο νεποτισμός δεν είναι ποτέ εξασφαλισμένος. Εάν αυτό που επιχειρείται σήμερα, καταφέρει να βάλει τέλος σε αυτή την έννοια της αμερικανικής αξίας και την αντικαταστήσει με εθνοτικό φυλετισμό, ευνοιοκρατία ή αριστοκρατικό προνόμιο, η Αμερική όπως την ξέρουμε θα εξαφανιστεί.
Δεν υπάρχει καμία λογική, με βάση την οποία, ένα μικρό δημοκρατικό πείραμα το 1776 μεγάλωσε για να κυριαρχήσει στην παγκόσμια κουλτούρα και κοινωνία, εκτός από το ότι η Αμερική είναι το μόνο έθνος, στο παρελθόν ή στο παρόν, που εμπιστεύεται το άτομο και όχι το κράτος και την ελίτ γραφειοκρατία του. Αυτή η εμπιστοσύνη στον μέσο ελεύθερο πολίτη έκανε την Αμερική απολύτως μοναδική, κάτι που πρέπει να θυμόμαστε περισσότερο από ποτέ στη σημερινή επέτειο της 4ης Ιουλίου.
Στη σημερινή δύσκολη διεθνή συγκυρία, ένα πράγμα το οποίο πρέπει να κατανοήσουμε εδώ στη χώρα μας και στη Δύση συνολικά, είναι ότι δεν φτάνει να έχουμε άριστες σχέσεις με την Ουάσιγκτον. Εκείνο που απαιτείται, είναι να έχουμε μια καλύτερη σχέση με την Αμερική.
Έχουμε συνηθίσει να ζούμε σε χώρες όπου το πολιτικό κεφάλαιο είναι η καρδιά της χώρας. Αυτό δεν συμβαίνει στην πραγματική Αμερική. Η αμερικανική επανάσταση έγινε για να εξασφαλιστεί ότι η κυβέρνηση ήταν αδύναμη και η κοινωνία ισχυρή και ελεύθερη. Οι ιδρυτές της Αμερικανικής Δημοκρατίας, φοβόντουσαν τους ισχυρούς προέδρους και σχεδίασαν πως να τους ψαλιδίσουν πριν αναλάβουν καθήκοντα, δημιουργώντας τα δύο νομοθετικά σώματα του Κογκρέσου ( Βουλή και Γερουσία) που λειτουργούν με διαφορετικούς κανόνες και ένα ισχυρό Ανώτατο Δικαστήριο. Τα τελευταία εικοσιτετράωρα με ιστορικές αποφάσεις του, το Ανώτατο Δικαστήριο, προχώρησε σε επαναφορά βασικών αρχών της Αμερικανικής Δημοκρατίας, όπως την εμπνεύστηκαν οι ιδρυτές της.
Σήμερα 4η Ιουλίου, 2023, 240 χρόνια μετά την Ιδρυτική Διακήρυξη της Αμερικανικής Δημοκρατίας, η μάχη για τη διατήρηση του πνεύματος αλλά και του γράμματος αυτής, είναι μια μάχη που πρέπει πάση θυσία να κερδηθεί.
* Ο Δημήτρης Γ. Απόκης, είναι Διεθνολόγος, με ειδίκευση στην Αμερικανική Εξωτερική Πολιτική, Γεωπολιτική και Διεθνή Οικονομία. Απόφοιτος των πανεπιστημίων The American University, School of International Service, και The Johns Hopkins University, The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies της Ουάσιγκτον. Είναι μέλος του The International Institute for Strategic Studies, του Λονδίνου. Ως Δημοσιογράφος, υπήρξε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο, στο Στέητ Ντιπάρτμεντ και στο Αμερικανικό Πεντάγωνο.
