Οι αρχαιολογικές ανακαλύψεις και ειδήσεις θαυμάζονται συχνά ανά την υφήλιο και οι περισσότεροι άνθρωποι μαγεύονται από αυτές. Ακριβώς όμως επειδή πρόκειται για μια δημοφιλή επιστήμη, δεν λείπουν, όπως και σε άλλες επιστήμες, οι θεωρίες συνωμοσίας. Μία από αυτές προβλήθηκε σε συνδρομητική πλατφόρμα στην κατηγορία ντοκιμαντέρ και χάλασε ο κόσμος. Ο παραγωγός της, που είναι δημοσιογράφος, ισχυρίζεται πως η χαμένη Ατλαντίδα είχε κατοικηθεί από ανώτερο λαό ο οποίος, όταν αυτή βυθίστηκε, διασπάρθηκε σε όλη τη Γη.
Δεν είναι καθόλου έτσι, φωνάζουν οι ειδικοί, με πρώτη και καλύτερη την Αμερικανική Εταιρεία Αρχαιολογίας, που έστειλε και σχετική επιστολή στην πλατφόρμα. Αφαιρέστε το από την κατηγορία ντοκιμαντέρ και κάντε μεταφορά στην κατηγορία επιστημονικής φαντασίας.
Τόσο σημαντικό είναι να καταλυθούν οι νέες αυτές προσεγγίσεις; Είναι, καθώς ούτε λίγο ούτε πολύ, θυμίζουν πολύ «αρεία φυλή», το φασιστικό επιχείρημα των ναζί για τους λευκούς. Επίσης, ο μύθος της Ατλαντίδας, εμφανίζεται στον Πλάτωνα και μετά σε πολλούς αρχαίους συγγραφείς, είναι, δηλαδή, ένας δημοφιλής μύθος.
Μια φορά κι έναν καιρό, λοιπόν, σύμφωνα με τη σειρά «Αncient Apocalypse» περίπου 12.000 χρόνια πριν, ένας αρχαίος, εξελιγμένος πολιτισμός της εποχής των παγετώνων άκμασε. Είχε γνώσεις αστρονομίας, αλλά και άλλων επιστημών, και κοινωνία που αναγνώριζε και παρήγε τέχνη και αρχιτεκτονική.
Κάποια στιγμή, χτύπησε η καταστροφή: Ένας τεράστιος κομήτης έπεσε στη Γη, προκαλώντας βίαιες πλημμύρες. Καθώς οι παγετώνες έλιωναν και η στάθμη της θάλασσας ανέβαινε, τα νερά έσβησαν κάθε ίχνος του προηγμένου, παγκόσμιου πολιτισμού. Μόνο λίγοι τυχεροί επέζησαν.
Αυτοί οι επιζώντες, λέει η ιστορία, διασκορπίστηκαν σε όλο τον κόσμο, αναζητώντας κυνηγούς – τροφοσυλλέκτες για να μοιραστούν μαζί τους την αρχαία σοφία τους. Με τη σειρά τους, οι μαθητές άρχισαν να χτίζουν γιγάντιους ναούς και παρατηρητήρια για να παρακολουθούν τα αστέρια και να προειδοποιούν τις μελλοντικές γενιές για τους κινδύνους που θα μπορούσαν να χτυπήσουν από ψηλά.
Τίποτα από αυτά δεν θα μπορούσε να έχει συμβεί επιμένουν οι επιστήμονες αλλά και η Αμερικανική Εταιρεία Αρχαιολογίας. Και γίνεται σφοδρή κριτική στον παραγωγό, δημοσιογράφο με πτυχίο κοινωνιολογίας (!), Γκράχαμ Χάνκοκ, Βρετανικής καταγωγής. Αλλωστε κι ο ίδιος δεν έχει σε καμία υπόληψη τους αρχαιολόγους, αποκαλώντας τους σε όλη τη σειρά «κυρίους αρχαιολόγους» και ψέγοντάς τους γιατί απαξιούν να ασχοληθούν με τη θεωρία του.
«Πρόκειται για ψευδή στοιχεία» απαντά ο καθηγητής αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κάρντιφ, Φλιντ Ντιμπλ. «Εχουν γίνει εκατοντάδες αν όχι χιλιάδες ανασκαφές ανά τον κόσμο με πεδία εκείνης της περιόδου» τονίζει στη DW. «Πουθενά δεν βρήκαμε το ελάχιστο ίχνος παγκόσμιας ή έστω εκτεταμένης επικοινωνίας».
Ακόμα και όσα λέει ο δημοσιογράφος, για την εξαφάνιση πόλεων και πολιτισμών κάτω από το νερό, εύκολα αντικρούονται. «Εχουμε την αρχαιολογία εναλίων, που μας έχει δώσει μια πολύ καλή εικόνα για βυθισμένους οικισμούς», επιμένει ο Ντιμπλ.
Άλλο επιχείρημα που καταρρίπτεται είναι ότι οι επιζώντες του καταδικασμένου πολιτισμού μύησαν κυνηγούς – τροφοσυλλέκτες σε όλο τον κόσμο στη γεωργία, καθώς και στην κτηνοτροφία. «Γιατί έχουμε διαφορετικά εξημερωμένα φυτά και ζώα, για παράδειγμα, στην Αμερική έναντι της Εγγύς Ανατολής;» ρωτάει ο Ντιμπλ. «Αν ήταν παγκόσμιος πολιτισμός, θα υπήρχε το ίδιο σύνολο καλλιεργειών και ζώων».
Τέλος, τονίζει πως η υπόθεση του Χάνκοκ δεν είναι κάτι το καινούργιο. Η ιδέα κάποιου μυθικού παγκόσμιου πολιτισμού πριν από τον κατακλυσμό ανάγεται σε μια ιστορία για την Ατλαντίδα που «επιπλέει» εδώ και σχεδόν 200 χρόνια. Αλλά αυτή η θεωρία έχει διαψευσθεί ξανά και ξανά.
«Δεν είναι ότι οι αρχαιολόγοι απλώς το αγνοούν αυτό· έχουμε ερευνήσει όλες αυτές τις τοποθεσίες», λέει, προσθέτοντας ότι οι αρχαιολόγοι έχουν «εκατομμύρια τεχνουργήματα που χρονολογούνται από εκείνη την εποχή».
Δεν υπάρχουν επίσης στοιχεία μεγαλιθικής αρχιτεκτονικής και μνημειακών κατασκευών όπως αυτές που αναφέρει ο Χάνκοκ που εμφανίστηκαν ξαφνικά σε παρόμοια εποχή, λέει. Οι πυραμίδες, για παράδειγμα, αναπτύχθηκαν σε μια χρονική περίοδο – σε ορισμένες περιπτώσεις, ακόμη και κατά τη διάρκεια των γενεών.
Βασική διαφωνία είναι πάντως ότι οι κυνηγοί – τροφοσυλλέκτες της Εποχής των Παγετώνων ήταν «απλοί» και ανίκανοι για αρχιτεκτονική και επιστήμη. Για να επιβιώσουν στην Εποχή των Παγετώνων, λένε, οι άνθρωποι έπρεπε να αναπτύξουν περίπλοκες στρατηγικές επιβίωσης, ανάλογα με τις περιοχές και το κλίμα που κατοικούσαν. Επομένως, δεν υπήρξε καμία υπερ-φυλή που έδωσε τα φώτα στους υπόλοιπους. «Η θεωρία που παρουσιάζεται έχει μια μακροχρόνια σχέση με ρατσιστικές, λευκές ιδεολογίες υπεροχής. Αδικεί τους αυτόχθονες πληθυσμούς· και ενθαρρύνει τους εξτρεμιστές», υπογραμμίζει η Αμερικανική Εταιρεία Αρχαιολογίας.
Γιατί ανησυχούν; Επειδή δημοσκοπήσεις που έγιναν από το Πανεπιστήμιο Chapman στις ΗΠΑ δείχνουν αύξηση των παραφυσικών πεποιθήσεων, που κυμαίνονται από εξωγήινους που επισκέπτονται τη Γη μέχρι στοιχειωμένα σπίτια.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν επίσης μια αύξηση στις πεποιθήσεις ότι υπήρχαν αρχαίοι πολιτισμοί όπως η Ατλαντίδα. Αυτές οι πεποιθήσεις, λένε οι ειδικοί, μπορούν να τροφοδοτήσουν έναν ευρύτερο, αυξανόμενο σκεπτικισμό – αν όχι καθαρή απόρριψη – της καθιερωμένης επιστημονικής σοφίας.
«Μόλις αρχίσετε να πιστεύετε ότι οι αρχαιολόγοι κάνουν λάθος, τότε νομίζετε ότι οι γιατροί κάνουν λάθος. Τότε νομίζεις ότι οι πολιτικοί λένε ψέματα και έτσι δεν μπορείς να εμπιστευτείς τίποτα», καταλήγει ο Ντιμπλ.
