Το όνομά της σήμαινε «Ερχεται η όμορφη». Η Νεφερτίτη, υπήρξε ασύγκριτα όμορφη, αλλά, ταυτοχρόνως, υπήρξε δυναμική, μαχήτρια, γυναίκα- σύμβολο, ρηξικέλευθη και αιρετική. Δεν είναι λοιπόν παράξενο που οι αρχαιολόγοι ψάχνουν τον τάφο της στην Αίγυπτο, όπου βασίλευσε αρχικά ως σύζυγος Φαραώ και αργότερα, αν πιστέψουμε κάποιες θεωρίες, ως Φαραώ και η ίδια.
Της Αγγελικής Κώττη
Ο Ζάχι Χαουάς, σημαντικός όσο και «ενθουσιώδης» αρχαιολόγος, αυτή τη φορά επιμένει πως ο τάφος βρέθηκε. Δεν πρόκειται για φετινό εύρημα, αλλά για εύρημα μερικών ετών, το οποίο μελετάται. Και ο Χαουάς ίσως δεν θα είχε ανακοινώσει ακόμα τις απόψεις του. Αλλά, οργάνωσε μια έκθεση που λειτουργεί στη Μαδρίτη, με τίτλο «Γυναίκες της Αιγύπτου». Ωθήθηκε λοιπόν- άλλο που δεν ήθελε- να τη διαφημίσει με αυτό τον τρόπο.
Η Νεφερτίτη ήταν πεθερά του Τουταγχαμών, ενός από τους Φαραώ που έμελλε από μια ιδιοτροπία της Ιστορίας να γίνει γνωστός ανά τους αιώνες χάρη στα πλούσια ευρήματα του τάφου του, αν και βασίλεψε ελάχιστα και σχεδόν δεν πρόλαβε να κάνει κάτι. Το διάσημο πορτραίτο της με τα αμυγδαλωτά μάτια και τον λαιμό κύκνου, αποκαλύφθηκε το 1912 στην Τελ- ελ Αμάρνα, μια πόλη που υπήρξε για βραχύτατο χρονικό διάστημα πρωτεύουσα της αρχαίας Αιγύπτου. Η πόλη είχε ιδρυθεί από τον σύζυγο της Νεφερτίτης, «αιρετικό» Φαραώ Ακενατόν.
Σύμφωνα με το National Geographic , ο Ακενατόν μετέτρεψε τη χώρα σε μονοθεϊστική λατρεύοντας τον Ήλιο ως θεό Ατόν, μεταφέροντας μάλιστα την πρωτεύουσα σε μια νέα πόλη.
«Οι διάδοχοί του προσπάθησαν να διαγράψουν το όνομα και την κληρονομιά του», ανέφερε το National Geographic . «Η εγκατάσταση εγκαταλείφθηκε και τα έργα τέχνης με το πρόσωπο και το όνομά του —και της οικογένειάς του, συμπεριλαμβανομένης της Νεφερτίτης— παραμορφώθηκαν. Η κληρονομιά τους επρόκειτο να μείνει θαμμένη για χιλιετίες».
Ο ρόλος της Νεφερτίτης ως ηγεμόνα είναι ακόμα υπό συζήτηση. “Ακόμα ψάχνω για δύο πράγματα: τον τάφο [της Νεφερτίτης] και το σώμα της”, είπε ο Hawass, μέσω του Newsweek . «Πιστεύω πραγματικά ότι η Νεφερτίτη κυβέρνησε την Αίγυπτο για τρία χρόνια μετά το θάνατο του Ακενατόν με το όνομα Smenkhkare».
Η κυρά της ευτυχίας
Βασίλισσα της Αιγύπτου από το 1353- 1336 π.Χ. οπότε και βασίλεψε με τον σύζυγό της, με καταγωγή πιθανόν από τη Μεσοποταμία, η «κυρά της ευτυχίας», σύμφωνα με τον σύζυγό της, Ακενατόν, η γυναίκα που στο άκουσμά της «ο βασιλιάς αγάλλεται», άφησε πίσω της μια προτομή σήμερα μήλον της έριδος. Ο Γερμανός αρχαιολόγος Λούντβιχ Μπόρτσαρντ είχε βγάλει το γλυπτό από την Γερμανία παράνομα. Δηλαδή, απέκρυψε την πραγματική του αξία κατά τη στιγμή της ανακάλυψης. Σήμερα βρίσκεται στο Νόυες Μουζέουμ του Βερολίνου και η Αίγυπτος δεν σταματά να τη διεκδικεί.
Γερμανοί επιστήμονες που έκαναν στην προτομή αξονική τομογραφία είδαν με τις ακτίνες Χ ότι το άγαλμα απέκτησε εκ των υστέρων τις ρυτίδες έκφρασης που έχει στο στόμα (ρυτίδες χαμόγελου) και τις λεπτές ρυτίδες γύρω από τα μάτια που δείχνουν την ηλικία του. Δεδομένου ότι το πορτραίτο της βασίλισσας έγινε εν ζωή και μάλιστα είχε την αποδοχή της, (η ίδια ποζάρισε στον γλύπτη) συμπεραίνεται πως η ίδια δεν ήθελε να δείχνει άχρονη, αλλά προτιμούσε μια παράστασή της με τα σημάδια του χρόνου, πιθανώς επειδή έτσι αποδιδόταν καλύτερα η προσωπικότητά της και η εκφραστικότητα του προσώπου της.
Τέσσερις προσθήκες
Μάλιστα, σχετικές προσθήκες ρυτίδων έγιναν όχι μία, αλλά τέσσερις φορές, σε μια προσπάθεια να αποδοθεί ρεαλιστικά η μορφή της Νεφερτίτης. Και αν η επιμονή της βασίλισσας να έχει ρυτίδες, μας ξαφνιάζει σήμερα, αφού πολλές γυναίκες καταφεύγουν στα μπότοξ ή στην πλαστική χειρουργική για να απαλλαγούν από αυτές, υπάρχει λόγος για τις επιλογές της: ανά τους αιώνες θεωρούνταν ότι οι ρυτίδες προσθέτουν σοφία!
Οι αρχαιολόγοι, που διατείνονται ότι το άγαλμα είναι εξαιρετικά εύθραυστο για να ταξιδέψει στην Αίγυπτο, (αλλοίμονο, τι θα έλεγαν;) όπου έχει ζητηθεί για τα εγκαίνια του νέου, μεγάλου αρχαιολογικού μουσείου του Καΐρου, είχαν ισχυρές επιφυλάξεις ακόμη και για τη μετακίνησή του στο παρακείμενο νοσοκομείο. Τελικώς όμως οι φόβοι τους κατανικήθηκαν και το αποτέλεσμα των ερευνών έχει ενδιαφέρον.
Ο Χαουάς, λοιπόν, προαναγγέλλει δηλώσεις για την ανεύρεση του τάφου της στο Λούξορ της Αιγύπτου. «Έχουμε ήδη DNA από τις μούμιες της 18ης δυναστείας, από το Ακενατόν μέχρι το Amenhotep II ή III και υπάρχουν δύο άγνωστες μούμιες με τις ετικέτες KV21a και b», είπε στο Newsweek . «Τον ερχόμενο μήνα θα είμαστε σε θέση να ανακοινώσουμε την ανακάλυψη της μούμιας της Ankhesenamun, της συζύγου του Τουταγχαμών, και της μητέρας της, Nefertiti».
«Υπάρχει επίσης στον τάφο KV35 η μούμια ενός 10χρονου αγοριού», συνέχισε. «Αν αυτό το παιδί είναι ο αδερφός του Τουταγχαμών και ο γιος του Ακενατόν, το πρόβλημα που θέτει η Νεφερτίτη θα λυθεί». Θα σιγουρευτούν, δηλαδή, ότι είναι η φημισμένη βασίλισσα, αφού δεν θα ήταν δυνατόν να έχει ταφεί εκεί άλλος νεκρός. Αυτό εξαρτάται από το σε ποιους ανήκουν οι άλλες μούμιες.
Φυσικά, υπάρχουν αμφιβολίες για την πιθανή ανακάλυψη του Zawass. «Αμφιβάλλω ότι η [ομάδα] θα βρει τη μούμια και τον αρχικό τάφο της Νεφερτίτης στο Λούξορ για θρησκευτικούς και πολιτικούς λόγους», είπε ο Hussein Abdel Baseer, διευθυντής του Μουσείου Αρχαιοτήτων στη Bibliotheca Alexandria, στο Al-Monitor το 2021.
Αμφιβάλλει πως οι μούμιες του Ακενατόν και της Νεφερτίτης μεταφέρθηκαν από την Αμάρνα στο Λούξορ, και την αμφιβολία του συμμερίζονται πολλοί συνάδελφοί του. Πιθανόν να είχε ταφεί κρυφά στην Αμάρνα, λόγω των πεποιθήσεών της, οι οποίες δεν έβρισκαν σύμφωνους τους υπηκόους της. Αρα ίσως υπήρχε φόβος βεβήλωσης.
«Οι γυναίκες της Αιγύπτου»
Η έκθεση που οργάνωσε ο Αιγύπτιος αρχαιολόγος φιλοξενείται στο Palacio de las Alhajas στη Μαδρίτη. Είναι η πρώτη έκθεση στην Ισπανία που έχει αφιερωθεί αποκλειστικά στις γυναίκες στην Αίγυπτο των Φαραώ
Περισσότερα από 300 έργα, δανεισμένα από 27 μουσεία, ιδρύματα και δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς 12 χωρών, συνθέτουν μια πραγματικά συναρπαστική έκθεση. Η οποία οργανώθηκε ειδικά για την Ισπανία, σε ένδειξη ευγνωμοσύνης για τη βοήθεια της χώρας στη διάσωση και τη μεταφορά του Abu Simbel (αρχαίου αιγυπτιακού ναού) κατά την κατασκευή του γιγαντιαίου φράγματος στο Ασουάν.
Τα εκθέματα καλύπτουν μια πολύ μεγάλη χρονική περίοδο, περισσότερων από 3.500 ετών, κατά την οποία η κοινωνική, οικονομική και θρησκευτική δομή εξελίχθηκε σε μια τεράστια γεωγραφική περιοχή.
Γλυπτά, ανάγλυφα, έγγραφα, καθημερινά αντικείμενα, νομισματικά κομμάτια, οικιακά σκεύη, μουσικά όργανα, κοσμήματα, αντικείμενα για θρησκευτική και ταφική χρήση, πλαισιώνονται από αναπαραγωγές ταφικών θαλάμων σε φυσικό μέγεθος, τυπολογικά κομμάτια και καθηλωτικά οπτικοακουστικά , συμπεριλαμβανομένης μιας εντυπωσιακής αναπαράστασης του ταφικού θαλάμου της Νεφερτάρη (1279-1255 π.Χ.).
Οι τέσσερις βασικοί τομείς του δρομολογίου της έκθεσης δείχνουν πώς ήταν η ζωή των γυναικών στη Φαραωνική περίοδο και στην Πτολεμαιο-Ρωμαϊκή περίοδο, καλύπτοντας όλα τα κοινωνικά στρώματα, από τις πιο ταπεινές γυναίκες, όπως οι αγρότισσες, μέχρι τις ευγενείς κυρίες της αυλής . Και, κυρίως, αναδεικνύει, εκτός από την οικογενειακή ζωή, τον πλουραλισμό των επαγγελμάτων και των θέσεων που κατείχαν και τις νομικές και θρησκευτικές βάσεις που έκαναν την ιδιότητα της γυναίκας ίση με αυτή των ανδρών. Οι κυρίαρχες βασίλισσες όπως η Tiye, η Hatshepsut, η Nefertiti, η Nefertari και η Cleopatra VII, καθώς και εκείνες που ήταν βασιλικές σύζυγοι, πριγκίπισσες, μητέρες, πεθερές και αδερφές του φαραώ, υπογραμμίζουν τη μεγάλη δύναμη που ασκούσαν οι γυναίκες στην αυλή.
Ο ρόλος που έπαιξαν οι γυναίκες στη θρησκεία της αρχαίας Αιγύπτου δεν είναι λιγότερο σημαντικός . Η έκθεση ξετυλίγει τα κλειδιά του περίπλοκου και δύσκολου κόσμου των θρησκευτικών πεποιθήσεων στη χώρα του Νείλου, όπου υπήρχε πάντα χώρος για ιέρειες, λάτρεις του Αμούν, χορευτές και φροντιστές των ναών. Και, φυσικά, οι γυναικείες θεότητες, όπως η Hathor, η Bastet, η Sekhmet και η Tueris, και ιδιαίτερα η Isis, η οποία, σεβαστή ως ουράνια μητέρα, θα γινόταν με τον καιρό η πιο σημαντική θεά στην αιγυπτιακή μυθολογία. Η επιρροή της θα εξαπλωθεί στις θρησκείες των διαφορετικών πολιτισμών, kai λατρεία της θα παγιωνόταν σε κάποια περίοδο σε όλη τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία
Η έκθεση, θα λειτουργεί έως τις 31 Δεκεμβρίου.
