Οι εταιρίες Pfizer και BioNTech ανακοίνωσαν ότι ένα υποψήφιο εμβόλιο τους (BNT162b2) εναντίον του SARS-CoV-2, έδειξε υψηλή αποτελεσματικότητα, άνω του 90%, επτά ημέρες μετά τη δεύτερη δόση. Αυτό το αποτέλεσμα βασίζεται σε ανάλυση που πραγματοποιήθηκε από εξωτερική, ανεξάρτητη επιτροπή παρακολούθησης δεδομένων (DMC) από την κλινική δοκιμή φάσης 3. Οι συμμετέχοντες εθελοντές θα παρακολουθούνται για άλλα δύο χρόνια για να διευκρινιστεί μεταξύ άλλων πόσο διαρκεί η προστασία εμβολιασμού.
Γράφει ο Σπύρος Κιτσινέλης*
Η παραδοσιακή προσέγγιση θέλει την εισαγωγή στον ανθρώπινο οργανισμό μιας αποδυναμωμένης εκδοχής κάποιου ιού. Με αυτόν τον τρόπο αναπτύχθηκαν τα εμβόλια της ιλαράς, της ερυθράς και της ανεμοβλογιάς. Μια άλλη μέθοδος είναι εκείνη της χρήσης ενός μέρους του ιού που είναι εντελώς ανενεργός.
Η Pfizer ακολούθησε μια διαφορετική μέθοδο, αυτή των εμβολίων mRNA (αγγελιαφόρο RNA / messenger RNA ). Αντί να μεταφέρουν μικρές και ασφαλείς δόσεις του ίδιου του ιού, τα νέα εμβόλια μεταφέρουν ένα κομμάτι του γενετικού κώδικα, με βάση τον οποίο τα ανθρώπινα κύτταρα παράγουν τα συστατικά του ιού και στη συνέχεια αυτά τα ασφαλή συστατικά ενεργοποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα. Χάρη στις έρευνες που είχαν γίνει για τον ιό SARS-CoV το 2002 και τον ιό MERS-CoV σχεδόν 10 χρόνια αργότερα, οι επιστήμονες γνώριζαν ότι θα πρέπει να επικεντρωθούν περισσότερο στην πρωτεΐνη ακίδα.
Το πλεονέκτημα είναι ότι δεν χρειάζεται να καλλιεργούνται ιοί εμβολίων. Το mRNA μπορεί να παραχθεί σε εργαστήρια γρήγορα και σε μεγάλες ποσότητες από αρχικές χημικές ενώσεις. Επομένως, πολλές δόσεις ενός εμβολίου mRNA θα μπορούν να είναι διαθέσιμες γρήγορα. Και ένα ακόμη πλεονέκτημα των RNA εμβολίων είναι πως μπορούν να επαναπρογραμματιστούν εύκολα.
Η ταχύτητα με την οποία αναπτύχθηκε το νέο εμβόλιο είναι πρωτόγνωρη αλλά και η προσέγγιση, μέσω mRNA, αν αποδειχθεί αποτελεσματική, θα ανοίξει τον δρόμο για τη χρησιμοποίηση αντίστοιχων εμβολίων και σε άλλες λοιμώξεις. Με άλλα λόγια έχουμε να κάνουμε με μια επανάσταση στο πεδίο της εμβολιολογίας και της ιατρική γενικότερα.
Τα τελευταία νέα αναφέρουν συμφωνία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τις εταιρείες Pfizer και BioNTech για την αγορά 200 εκατομμυρίων δόσεων του εμβολίου (με δυνατότητα αγοράς 100 εκατομμυρίων επιπλέον δόσεων αν χρειαστούν). Οι πρώτες δόσεις θα είναι διαθέσιμες στο τέλος του 2020 και με βάση τις προβλέψεις εφοδιασμού, οι εταιρείες αναμένουν να παρέχουν έως και 50 εκατομμύρια δόσεις εμβολίου παγκοσμίως το 2020 και πάνω από 1 δισεκατομμύριο δόσεις το 2021.
*O Δρ Σπύρος Κιτσινέλης είναι φυσικοχημικός και Υπεύθυνος Επικοινωνίας Ένωσης Ελλήνων Χημικών
