Ο «νικηφόρος πόλεμος για τον Τουρισμό» αποτελεί τη μεγαλύτερη «ιστορική πρόκληση» για την κυβέρνηση Μητσοτάκη και τον Ελληνικό Λαό μέσα στους επόμενους έξι μήνες…
Σε αυτό το διάστημα θα κριθούν το μέγεθος της ύφεσης μέσα στο 2020, αλλά, πιθανόν, και η μελλοντική βιωσιμότητα πολλών ξενοδοχείων και η πιστοληπτική ικανότητα του… Ελληνικού Δημοσίου.
Του ΚΙΜΩΝΑ ΣΤΕΡΙΩΤΗ *
Ο Τουρισμός αποτελεί τον πλέον ευαίσθητο αλλά και μεγαλύτερο οικονομικό κλάδο της Ελληνικής Οικονομίας που θα βρεθεί στο επίκεντρο των «οικονομικών μαχών» εντός και …εκτός Ελλάδος…
Ένας «νικηφόρος πόλεμος» στον Τουριστικό Κλάδο μπορεί να περιορίσει τη συρρίκνωση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος ακόμη και κάτω από το 5% για το 2020… Σε διαφορετική περίπτωση, πλήρως ανεξέλεγκτα «κύματα πανδημίας» μέσα στους προσεχείς μήνες και στο φθινόπωρο θα μπορούσαν να προκαλέσουν μια μεγάλη πτώση του Ακαθάριστου Προϊόντος (ΑΕΠ) σε ποσοστά άνω του 18% για την τρέχουσα χρήση…
Η επιτυχία του «πολέμου για τον Τουρισμό» εξαρτάται πρωτίστως από τον ίδιο τον Ελληνικό Λαό! Η «συστράτευσή» του και η αυστηρή αυτοπειθαρχία του να κρατήσει σε πολύ χαμηλά τους δείκτες πανδημίας αποτελούν το «μεγαλύτερο συγκριτικό πλεονέκτημα» για τον Ελληνικό Τουρισμό που βρίσκεται σε μια πολύ κρίσιμη καμπή της ιστορίας του…. Εάν ο «δείκτης RO» παραμείνει σε πολύ χαμηλά επίπεδα μέχρι και τον Οκτώβριο πολλαπλαασιάζονται οι πιθανότητες η Ελλάδα να γίνει «πόλος προσέλκυσης» τουριστών από το εξωτερικό μεσαίας και ανώτερης εισοδηματικής τάξης…
ΤΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ
Για τους συνοπτικά ανωτέρω αναφερθέντες λόγους είναι προφανές ότι εντείνονται οι πιέσεις και είναι πολυάριθμες οι προτάσεις από διάφορες πλευρές, ώστε να καταστρωθεί εκείνο το Στρατηγικό Σχέδιο που θα εξασφαλίζει τις μεγαλύτερες πιθανότητες να κερδηθεί ο «πόλεμος για τον Τουρισμό»…
Εάν καταστεί εφικτό να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή πληρότητα του ξενοδοχειακού δυναμικού της χώρας μέχρι και τον προσεχή Οκτώβριο τότε θα υπάρξουν ευνοϊκές επιπτώσεις στην ευαίσθητη «αχίλλειο πτέρνα» της Ελληνικής Οικονομίας: στις αποδόσεις των κρατικών ομολογιών στη δευτερογενή αγορά…
Τα «κρίσιμα μέτωπα» για μια μεγάλη επιτυχία του Ελληνικού Τουρισμού είναι:
- Ο Υγειονομικός Κίνδυνος από την πανδημία να παραμείνει ο χαμηλότερος μεταξύ των ανταγωνιστριών χωρών σε επίπεδο τουριστικά ανταγωνιστικών χωρών. Αλλά αυτός ο Υγειονομικός Στόχος είναι άμεσα συνδεδεμένος με τη «συστράτευση των Πολιτών» για αυστηρή τήρηση των μέτρων αυτοπροστασίας. Αποτελεί το Μεγαλύτερο Κίνδυνο, γιατί μπορεί να ανατρέψει όλους τους Σχεδιασμούς για την Οικονομική Επανεκκίνηση. Σε μια ακραία περίπτωση – από μια «ανεξέλεγκτη υγειονομική ανατροπή» – μπορεί να εκτιναχθεί σε απροσδόκητα υψηλά επίπεδα η σχέση Χρέους Γενικής Κυβέρνησης προς Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν και να καταστει αναπόφευκτη η λήψη έκτακτων και πολύ δυσάρεστων οικονομικών μέτρων…
- Υψηλός βαθμός αποτελεσματικότητας της Επικοινωνιακής Πολιτικής της κυβέρνησης σε διεθνές και εθνικό επίπεδο για την «υγειονομική υπεροχή» της Ελλάδας και του νοσοκομειακού συστήματός της. Είναι εξαιρετικής σημασίας διεθνείς καμπάνιες που θα αναδεικνύουν τα «υγεινομικά πλεονεκτήματα» της Ελλάδας που θα είναι πέραν πάσης αμφισβητήσεως και με «επικοινωνιακό προορισμό» υποψήφιους πελάτες που θα επιθυμούν τουριστική διαμονή με απόλυτη υγεινομική ασφάλεια.
- Εμπέδωση «κλίματος οικονομικής εξομάλυνσης» με σειρά μέτρων της Συνόδου Κορυφής, που θα στοχεύουν στην ταχεία αύξηση της ρευστότητας των κρατών μελών χωρίς περαιτέρω επιβαρύνσεις του Δημοσίου Χρέους τους. Για το εξαιρετικά αυτό σημαντικό θέμα ήδη διαπιστώνεται βελτίωση της ισοτιμίας του Ευρώ έναντι του ανταγωνιστικού Δολλαρίου μέσα στην τελευταία εβδομάδα. Οι προοπτικές ανάταξης της Οικονομίας της Ευρωπαϊκής Οικονομίας διαγράφονται πλέον περισσότερο «αισιόδοξες» λόγω και των πολύ χαμηλών διεθνών τιμών των πρώτων υλών. Όμως, για την Ευρωπαϊκή Τουριστική Οικονομία η κατάσταση είναι περισσότερο περίπλοκη σε συγκριση με αυτήν που επικρατεί μεταξύ των βιομηχανιών…
- Επίτευξη αυξημένης ευρωπαϊκής σύγκλισης μέσω Συμφωνιών σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης για την κατά προτεραιότητα στήριξη των τουριστικών κλάδων της κρατών μελών και το αμοιβαίο άνοιγμα των αεροπορικών διασυνδέσεων (αποκλείοντας αυτές με τις τρίτες χώρες…).
- Πλήρης συμφωνία κυβέρνησης και εκπροσώπωντου Τουρισμού για έναν ξεκάθαρο «Οδικό Χάρτη» σχετικά με τα μέτρα οικονομικής στήριξης που θα πρέπει να ξεδιπλωθούν, αλλά και τα αυστηρά μέτρα υγιεινής που θα πρέπει να τηρήσουν απαρέγκλιτα οι εκπρόσωποι του κλάδου.
- Οι Πολιτικοί Κίνδυνοι στην Ελλάδα παρέμειναν μηδενικοί στη διάρκεια του lockdown. Όμως, τώρα οι σχετικοί Κίνδυνοι αυξάνονται πολύ γρήγορα, καθώς το σταδιακό άνοιγμα των καταστημάτων, η επιστροφή στα θρανία κλπ δημιουργούν πολύ αυξημένους κινδύνους από χαλάρωση των μέτρων προστασιας κλπ, δημιουργώντας «κλίμα εντεινόμενης πολιτικής αστάθειας»… Οι δηλώσεις του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης για εκλογές με απλή αναλογική – εν μέσω πανδημίας… – μπορεί να δημιουργήσουν δυσκολίες στη διαχείριση «αστοχιών»…
ΕΞΟΝΤΩΤΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ
Ένας καθοριστικός παράγοντας για τη διαμόρφωση του ύψους της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας του Ελληνικού Τουρισμού θα είναι οι πολιτικές συγκλίσεις που θα υπάρξουν για την κατάργηση των περιορισμών στα ταξίδια μεταξύ των χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη ήταν από τις πρώτες που έθεσε το θέμα της «απελευθέρωσης» των εσωτερικών μεταφορών… Η Ελλάδα ήδη είχε το «συγκριτικό πλεονέκτημα» να διαθέτει έναν από τους χαμηλότερους δείκτες του ιού σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Όμως, εκτιμάται ότι οι περισσότερες κυβερνήσεις θα επιδιώξουν να στηρίξουν την ελαχιστοποίηση της πτώσης του ΑΕΠ μέσω της τόνωσης του Εσωτερικού Τουρισμού. Θα πάρουν μέτρα υπέρ των εγχώριων τουριστικών μονάδων και θα γίνουν καμπάνιες προκειμένου οι υπήκοοι των χωρών μελών της ΕΕ να αποφύγουν ταξίδια σε άλλες τουριστικά ανταγωνίστριες χώρες.
- Φυσικά στο… διεθνοποιημένο «πόλεμου του Τουρισμού» δεν θα λείψουν και οι αθέμιτες πρακτικές και έντεχνα δημοσιεύματα σε σχέση με την αποτελεσματικότητα των συστημάτων υγείας να αποκρούσουν εξάρσεις της πανδημίας.
- Ένας αδυσώπητος «πόλεμος χαμηλών τιμών» προβλέπεται να εκδηλωθεί και από τρίτες χώρες, ιδιαίτερα από την Τουρκία που αντιμετωπίζει μεγάλη έλλειψη συναλλάγματος… Οι προσπάθειες των τουρκικών αρχών να … «κουκουλώσουν» τον αριθμό των θυμάτων της πανδημίας στοχεύει στην έγκαιρη υποστήριξη του τουριστικού κλάδου της με αξιοποίηση την «κατρακύλα» της λίρας έναντι του δολαρίου…
Ωστόσο, η Ελλάδα έχει πολύ «σημαντικό σύμμαχο»: οι αεροπορικές εταιρείες έχουν τεράστιες ζημιές και θέλουν να αναλάβουν αεροπορικό έργο το ταχύτερο δυνατό… Ήδη, οι ευρωπαϊκές εταιρείες ευνοούνται από τις εξαιρετικά χαμηλές τιμές των καυσίμων και μπορούν να προσφέρουν υπηρεσίες διασφαλίζοντας τους καλλίτερους κατά το δυνατόν κανόνες υγιεινής…
Επομένως, μια Ελλάδα με πολύ χαμηλούς δείκτες πανδημίας μέσα στο καλοκαίρι αποτελεί σημαντικό «κίνητρο» για τις ευρωπαϊκές εταιρείες και τους tour operators να προγείνουν την Ελλάδα ως ένα υγειονομικά ασφαλή τουριστικό προορισμό…
Ωστόσο, η κατάσταση για την ομαλοποίηση των διαφορών στις ενδοευρωπαϊκές μεταφορές θα παραμείνει συγκεχυμένη μέχρι και τον προσεχή Ιούλιο.
Η «ΓΕΦΥΡΑ» ΤΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ
Στις εισηγήσεις που δέχεται η κυβέρνηση Μητσοτάκη για μέτρα υπέρ του Τουρισμού ίσως για πρώτη φορά τίθεται επιτακτικά το αίτημα για την κατά προτεραιότητα προώθηση του Εσωτερικού Τουρισμού!
Μετά την πιστωτική κρίση και την άρση των ανεξέλεγκτων χορηγήσεων καταναλωτικών δανείων από το 2009 ο Εσωτερικός Τουρισμός δέχθηκε καίριο πλήγμα… Το δεύτερο και μεγαλύτερο πλήγμα ήλθε με την επιβολή σειράς περικοπών των εισοδημάτων από τις μνημονιακές πολιτικές που προκάλεσαν «νέα τραύματα» στον Τουριστικό Κλάδο…
Όμως, σήμερα η κατάσταση έχει πλέον αλλάξει:
- Τα ελληνικά νοικοκυριά έχουν πλέον καταθέσεις ρεκόρ τελευταίων ετών, ύψους 116 δισεκ. ευρώ…
- Οι συντάξεις καταβάλλονται κανονικά για πάνω από 2.600.000 συνταξιούχους, που δεν αντιμετωπίζουν πρόβλημα περικοπών…
- Ένα πολύ μεγάλο ποσοστό του ξενοδοχειακού δυναμικού είναι εξοικειωμένο με την παροχή υπηρεσιών κυρίως σε Έλληνες πελάτες…
Με αυτά τα δεδομένα διαμορφώνονται πολλά αιτήματα από τοπικούς δημοτικούς και περιφερειακούς ξενοδοχειακούς φορείς για την κατά προτεραιότητα λήψη άμεσων μέτρων στήριξης και προώθησης του Εσωτερικού Τουρισμού.
Οι ξενοδοχειακοί φορείς αυτής της κατηγορίας υποστηρίζουν ότι μπορούν να αποτελέσουν «γέφυρα» στήριξης του Τουριστικού Κλάδου από τον Ιούνιο μέχρι και στους επόμενους μήνες, όταν θα είναι εφικτή η ανάκαμψη του Εξωτερικού Τουρισμού από τον Ιούλιο και κυρίως για το δίμηνο Αυγούστου – Σεπτεμβρίου με παράταση και τον Οκτώβριο…
Αυτή η «γέφυρα εσωτερικού Τουρισμού» θα μπορούσε να λειτουργήσει παράλληλα και με την προσέλκυση πελατών από τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης που χρησιμοποιούν κυρίως τα αυτοκίνητά τους για τις διακοπές τους.
Όμως αυτό το «μερίδιο αγοράς» υπολογίζεται ότι θα είναι στο στόχαστρο της Τουρκίας, που στηρίζεται στην υποτιμημένη λίρα.
ΤΟ ΜΕΡΙΔΙΟ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΤΟ ΑΕΠ
Η Ελλάδα κινδυνεύει να αντιμετωπίσει μια ιδιαίτερα μεγάλη οικονομική κρίση κατά το 2020, λόγω του «οικονομικού μοντέλου» που έχει υιοθετήσει και το οποίο στηρίζεται στον Κλάδο του Τουρισμού.
Όμως, γύρω από τα ξενοδοχεία έχουν αναπτυχθεί πάρα πολλές άλλες επιχειρήσεις που αντλούν εισοδήματα στη διάρκεια της τουριστικής σαιζόν. Πάρα πολλές χιλιάδες είναι οι ταβέρνες, τα εστιατόρια, καφετέριες, επιχειρήσεις λιανεμπορίου, σούπερ μάρκετς, καταστήματα κοσμημάτων, βενζινάδικα κλπ που εξαρτώνται από τον ετήσιο αριθμό των τουριστών κλπ. Όλες αυτές οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις έχουν εποχική δραστηριότητα που καλύπτει σχεδόν πέντε μήνες του χρόνου για να κλείσουν μετά το Σεπτέμβριο οι περισσότερες από αυτές…
- Μπορεί λοιπόν να γίνει μια κατά προσέγγιση εκτίμηση της επιρροής του Τουριστικού Κλάδου στο σύνολο της Ελληνικής Οικονομίας;
Πάρα πολύ δύσκολο έργο… Γι΄αυτό και υπάρχουν τόσο μεγάλες αποκλίσεις στις εκτιμήσεις για το μέγεθος της συρρίκνωσης του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος κατά το 2020…
| ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΗ ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗ ΑΞΙΑ ΚΑΤΑ ΚΛΑΔΟΥΣ | ||||
| ΕΥΡΩΖΩΝΗ 19 | ΕΛΛΑΔΑ | |||
| Αξία σε τρέχουσες τιμές αγοράς: | Αξία σε εκατ. € | Σε % του Συνόλου | Αξία σε εκατ. € | Σε % του Συνόλου |
| ΣΥΝΟΛΟ ΑΚΑΘ. ΠΡΟΣΤ. ΑΞΙΑΣ (εκατ. €) | 10.665.590 | 100,0 | 163.101 | 100,0 |
| ΓΕΩΡΓΙΑ, ΔΑΣΟΚΟΜΙΑ ΚΑΙ ΑΛΙΕΙΑ | 179.767 | 1,7 | 6.851 | 4,2 |
| ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ (εκτός κατασκευών) | 2.048.776 | 19,2 | 24.170 | 14,8 |
| ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ | 1.750.684 | 16,4 | 17.852 | 10,9 |
| ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ | 580.398 | 5,4 | 4.479 | 2,7 |
| ΧΟΝΔΡΙΚΟ ΚΑΙ ΛΙΑΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ, ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ, ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΚΑΤΑΛΥΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΕΣΤΙΑΣΗΣ | 2.031.778 | 19,0 | 41.654 | 25,5 |
| ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ | 513.789 | 4,8 | 5.743 | 3,5 |
| ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ | 480.553 | 4,5 | 5.379 | 3,3 |
| ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΚΙΝΗΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ | 1.205.466 | 11,3 | 26.219 | 16,1 |
| ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ, ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ | 1.240.736 | 11,6 | 9.008 | 5,5 |
| ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΑΜΥΝΑ, ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ, ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΜΕΡΙΜΝΑ | 2.020.327 | 18,9 | 32.797 | 20,1 |
| ΤΕΧΝΕΣ, ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ ΚΑΙ ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ, ΕΠΙΣΚΕΥΕΣ ΕΙΔΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΟΥ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ | 363.998 | 3,4 | 6.801 | 4,2 |
*πηγή: Eurostat
Με βάση την ονοματολογία της Eurostat ο Τουριστικός Κλάδος περιλαμβάνεται στη γενική κατηγορία παροχής υπηρεσιών: «ΧΟΝΔΡΙΚΟ ΚΑΙ ΛΙΑΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ, ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ, ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΚΑΤΑΛΥΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΕΣΤΙΑΣΗΣ». Σε αυτή τη συγκεκριμένη κατηγορία περιλαμβάνονται όχι μόνο τα ξενοδοχεία αλλά και ένας τεράστιος αριθμός καταστημάτων παροχής υπηρεσιών και εμπορευμάτων που συνδέονται περισσότερο΄ή λιγότερο με την Τουριστική Οικονομία.
Όμως, δεν περιλαμβάνονται Παραγωγικοί Τομείς ή άλλοι Κλάδοι Υπηρεσιών που παρέχουν εμπορεύματα ή υπηρεσίες σε ξενοδοχειακές μονάδες, όπως είναι:
- Αγροτικός Τομέας.
- Κλάδος παραγωγής Ηλεκτρισμού.
- Βιομηχανίες ειδών διατροφής κλπ.
Για το 2019, με βάση τα στοιχεία της Eurostat για τη συμμετοχή των διαφόρων κλάδων δραστηριοτήτων στην ετήσια διαμόρφωση της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας, οι Κλάδοι Τουρισμού (καταλύματος) και Εστίασης είναι ιδιαίτερα σημαντικοί για την Ελλάδα και την Οικονομία της. Μία σύγκριση των σχετικών Κλάδων της Ελλάδας με τους αντίστοιχους της Ευρωζώνης – δηλαδή συνολικά 19 χωρών – δείχνει ότι είναι σχεδόν κατά 34% μεγαλύτεροι οι κλάδοι Τουρισμού και Εστίασης από τους ίδιους κλάδους των “19”…
Το ποσοστό του Τουριστικού Κλάδου στη διαμόρφωση του ΑΕΠ της Ελλάδας υπολογίζεται κοντά στο 15%, ενώ η συνολική ζήτηση του εγχώριου Τουριστικού Κλάδου για διάφορες υπηρεσίες και εμπορεύματα άλλων εγχώριων κλάδων υπολογίζεται ότι συμβάλλει κατά 10 επιπλέον εκατοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ σε ετήσια βάση. Ακόμη και ο εγχώριος τομέας του Real Estate επηρεάσθηκε θετικά από τη μεγάλη άνοδο της ζήτησης ακινήτων από αλλοδαπούς τουρίστες, ανεβάζοντας σημαντικά τις αγοραίες τιμές ακινήτων, αλλά επιδρώντας αυξητικά και στις εισροές συναλλάγματος από αγοραπωλησίες.
Επομένως, μια μεγάλη απώλεια εσόδων κατά το 2020 από τον Τουριστικό Κλάδο θα επηρεάσει, μέσω «αρνητικών πολλαπλασιαστών», και άλλους κλάδους που έχουν έσοδα από την κάλυψη των αναγκών του τελικά ή ενδιάμεσα προϊόντα και υπηρεσίες…
Επομένως, εάν δεν υπάρξει μια σημαντική πολιτική «μεγάλης ανάσχεσης» των αρνητικών συνεπειών για την Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία του Τουριστικού Κλάδου της Ελλάδας η ύφεση θα είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτήν που θα πλήξει τις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης…
ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΟΦΟΡΟΣ ΚΛΑΔΟΣ
Ο Τουρισμός αποτελεί τον πλέον σημαντικό συναλλαγματοφόρο κλάδο της Ελληνικής Οικονομίας που καλύπτει σε πολύ μεγάλο βαθμό το μόνιμα ελλειμματικό Εμπορικό Ισοζύγιο της Ελλάδας. Έφθασε να είναι η κύρια πηγή συσσώρευσης συναλλαγματικών διαθεσίμων ετησίως, ενώ στη δεύτερη θέση βρίσκεται η ελληνική Εμπορική Ναυτιλία
Η άποψη αυτή προκύπτει αβίαστα από τη διαχρονική εξέλιξη της δημιουργίας καθαρών πλεονασμάτων που απεικονίζονται στο Ισοζύγιο Πληρωμών της Ελλάδας.
Ωστόσο, και η ελληνική εμπορική ναυτιλία αναμένεται να πληγεί μέσα στο 2020 και να εμφανίσει κάμψη στο Ισοζύγιο Πληρωμών της χώρας για το 2020, κάτω από την επίδραση της απότομης κάμψης των διεθνών θαλάσσιων μεταφορών και των τιμών των εμπορικών ναύλων. Επομένως, πρέπει να ενταχθούν οι προσπάθειες για την κατά το δυνατόν μικρότερη μείωση της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας και των καθαρών εισροών συναλλάγματος του τουριστικού τομέα κατά το κρίσιμο τετράμηνο Ιουλίου – Οκτωβρίου με τυχόν δυνατότητες επέκτασης των συναλλαγματοφόρων δραστηριοτήτων του και στο υπόλοιπο του έτους… Ιδιαίτερα θα πρέπει να προσεχθεί όμως το 2021 αναμένεται να είναι χρονιά όξυνσης του διεθνούς ανταγωνισμού στο χώρο της Μεσογειακής Λεκάνης και της Ευρώπης μεταξύ των τουριστικών κλάδων της Ευρώπης, Βόρειας Αφρικής και Ασίας…
ΤΟ «ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ»
Οι καθαρές εισπράξεις σε συνάλλαγμα από τον τουρισμό αυξήθηκαν σημαντικά διαχρονικά και συνέβαλαν πολλαπλά στην αύξηση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος, μειώνοντας παράλληλα τους “κραδασμούς” από το μόνιμα ελλειμματικό Εμπορικό Ισοζύγιο…
Συγκεκριμένα:
| ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΤΗΣ EΛΛΑΔΑΣ (ποσά σε εκατ. Ευρώ και σε αγοραίες/ τρέχουσες τιμές) | |||||||
| 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2018 | 2019 | |
| ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ | -44.363 | -33.136 | -27.271 | -23.391 | -20.352 | -22.489 | -22.833 |
| ΚΑΘΑΡΕΣ ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΑΠΟ ΤΑΞΙΔΙΩΤΙΚΟ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑ | 8.957 | 7.976 | 7.455 | 8.238 | 8.599 | 13.895 | 15.435 |
| ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ – ΚΑΘ. ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΑΠΟ ΤΑΞΙΔΙΩΤΙΚΟ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑ | -35.407 | -25.160 | -19.816 | -15.153 | -11.753 | -8.594 | -7.398 |
| ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟ ΕΓΧΩΡΙΟ ΠΡΟΙΟΝ | 241.990 | 237.534 | 226.031 | 207.029 | 191.204 | 184.714 | 187.456 |
| ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΕΛΛΕΙΜΜΑ/ ΑΕΠ (σε %) | -18% | -14% | -12% | -11% | -11% | -12% | -12% |
| ΚΑΘ. ΕΙΣΠΡ. ΑΠΟ ΤΑΞΙΔΙΩΤΙΚΟ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑ/ ΑΕΠ (σε %) | 4% | 3% | 3% | 4% | 4% | 8% | 8% |
| ΕΜΠΟΡ. ΕΛΛΕΙΜΜΑ-ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΤΑΞΙΔ΄. ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ/ ΑΕΠ (σε %) | -15% | -11% | -9% | -7% | -6% | -5% | -4% |
| ΠΗΓΗ: ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ | |||||||
- Οι καθαρές εισπράξεις από ταξιδιωτικό συνάλλαγμα αυξήθηκαν από το 4% του ΑΕΠ στην περίοδο 2006 – 2008, στο 8% στην τριετία 2017 – 2019. Δηλαδή, σχεδόν μία 20ετία διπλασιάσθηκαν ως ποσοστό του ΑΕΠ τα καθαρά έσοδα από ταξιδιωτικό συνάλλαγμα.
Η σημαντική αυτή εξέλιξη υποδηλώνει έμμεσα τη βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας του Τουριστικού Κλάδου της Ελλάδας. Αυτή η πολύ θετική εξέλιξη συνδέεται με την αύξηση του όγκου του δυναμικού των τουριστικών επιχειρήσεων και των σε αυτές απασχολουμένων, αλλά και στην αύξηση των πηγών εσόδων των επιχειρήσεων του κλάδου από το εξωτερικό. Συνεπώς το τουριστικό δυναμικό είναι πλέον περισσότερο «εξαρτημένο» από την πορεία της Διεθνούς Οικονομίας, όπως καταδεικνύεται και από την κατάρρευση των εσόδων λόγω της πανδημίας….
- Δυστυχώς, η ελληνική Εμπορευματική Οικονομία (Πρωτογενής και Δευτερογενής Τομέας) έχει χάσει το μεγαλύτερο μέρος της άλλοτε διεθνούς ισχυρής ανταγωνιστικότητάς της… Ευτυχώς, ο Τουριστικός Κλάδος είναι εκείνος που κατάφερε να αναπτυχθεί με ταχύτερους ρυθμούς, να γίνει διεθνώς ανταγωνιστικός και να αυξήσει σημαντικά τη συνεισφορά του στην κάλυψη του μόνιμα ελλειμματικού Εμπορικού Ισοζυγίου. Έτσι: στην τριετία 2006 – 2008 η διαφορά μεταξύ ελλειμματικού Εμπορικού Ισοζυγίου και πλεονασματικού ισοζυγίου Ταξιδιωτικού Συναλλάγματος από το -14% περίπου του ΑΕΠ περιορίσθηκε του ΑΕΠ στο -4% στην τριετία 2017 – 2019…
Αυτή η διαχρονική εξέλιξη έχει εξαιρετικά θετική σημασία για τη συμμετοχή της Ελλάδας στη Νομισματική Ένωση! Δηλαδή, εάν δεν είχαν τόσο μεγάλο δυναμισμό ο ελληνικός Τουρισμός και η Εμπορική Ναυτιλία μάλλον θα ήταν αδύνατο για την Ελλάδα να συμμετέχει ισότιμα στην Ευρωζώνη και να μην αντιμετωπίζει η χώρα μεγάαλα και μόνιμα προβλήματα συναλλαγματικής ανεπάρκειας!
Όμως εδώ υπάρχει και μια «άλλη ανάγνωση»:
- Ο Τουριστικός Κλάδος της Ελλάδας πρέπει να εξακολουθήσει να είναι διεθνώς ανταγωνιστικός και στα επόμενα χρόνια, για να συμβάλλει στην Ανάπτυξη και Απασχόληση…
- Εάν τα ελληνικά ξενοδοχεία συσσωρεύσουν μεγάλες ζημιές κατά το 2020 αυτές θα μεταφερθούν στα επόμενα χρόνια, ενώ θα χειροτερεύσει απότομα η πιστοληπτική ικανότητά τους.
- Η Δημοσιονομική και στη συνέχεια η Πιστωτική Κρίση «έβαλαν μεγάλα εμπόδια» στη μεγάλη μείωση του Εμπορικού Ελλείμματος, όχι όμως και στην Ανάπτυξη του Τουριστικού Κλάδου! Συγκεκριμένα, η κρίση παρουσίασε, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα διεθνώς εντυπωσιακά χαρακτηριστικά:
- Ο Ελληνικός Τουρισμός είναι «εξαιρετικά ευαίσθητος» από την πορεία της Ελληνικής Οικονομίας και έχει πολύ ισχυρούς «αισθητήρες αντιδράσεων», κάτω από την επίδραση διεθνών εξελίξεων. Χαρακτηριστικά επισημαίνεται ότι: Στην περίοδο 2009 – 2012 η έντονη διεθνής οικονομική και εσωτερική αβεβαιότητα επηρέασε αρνητικά την πορεία των καθαρών συναλλαγματικών εισπράξεων. Πρώτα η διεθνής πιστωτική κρίση και στη συνέχεια η εσωτερική κρίση δημιούργησαν ισχυρές αβεβαιότητες στον κλάδο.
- Η υλοποίηση μνημονιακών πολιτικών λειτούργησε σταθεροποιητικά (από συναλλαγματικής πλευράς…) για την πορεία και μετέπειτα για την «εκτίναξη» του Εξωτερικού Τουρισμού. Η παραμονή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη απομάκρυνε τους Συναλλαγματικούς, Επιχειρηματικούς και Επενδυτικούς Κινδύνους που ήσαν ιδιαίτερα υψηλοί στην περίοδο 2009 – 2012…
- Η εντυπωσιακή μείωση του Εμπορικού Ελλείμματος, που καταγράφεται μετά το 2009, συνδέεται με την απότομη πτώση των ρυθμών χορηγήσεων καταναλωτικών και λοιπών δσνείων, αφού είχαν ως άμεσο αποτέλεσμα να περιορίσουν τις μεγάλες εισαγωγές διαρκών καταναλωτικών αγαθών, επηρεάζοντας όμως πολύ αρνητικά το μέγεθος του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος και τη ρευστότητα της Ελληνικής Οικονομίας…
- Τέλος, η μεγάλη πτώση του Εθνικού Εισοδήματος επηρέασε αρνητικά και τα έσοδα του κλάδου από τον Εσωτερικό Τουρισμό. Είναι πολύ πιθανό να ισχυροποιήθηκαν σημαντικά οι «τουριστικοί πόλοι» που βασίζονται στους καταναλωτές τρίτων χωρών με παράλληλη αποδυνάμωση των «πόλων» που παραδοσιακά στηρίζονταν στον Εσωτερικό Τουρισμό…
*Ο δρ Κίμων Στεριώτης είναι οικονομολόγος – οικονομικός αναλυτής, τέως Διευθυντής Σύνταξης εφημ. «ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ», τέως διευθυντής Επικοινωνίας Ομίλου ΔΕΗ Α
