today-is-a-good-day
14.7 C
Athens

Θυμάρι

Άλλο ένα χαρακτηριστικό του ελληνικού τοπίου και γενικότερα του μεσογειακού είναι το θυμάρι. Φυτρώνει σε πετρώδη μέρη, ευωδιάζει υπέροχα, είναι ωραίο άρτυμα για το φαγητό, αλλά ταυτόχρονα έχει θεραπευτικές ιδιότητες.

Γράφει η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα

Είναι λέξη μεσαιωνική και αποτελεί υποκοριστικό της ελληνιστικής θύμος ή θύμον. Προέρχεται μάλλον από την ρίζα του ρήματος θύω, που η πρώτη του σημασία ήταν αναδίδω καπνό, επειδή προετοιμάζω θυσία. Βέβαια η συγκεκριμένη οσμή είναι ευχάριστη και γι’ αυτό το θυμάρι ονομάσθηκε έτσι για την μοσχοβολιά του.

Ας δούμε λίγο το αρχαιοελληνικό θύμον, που έχει πληθυντικό θύμα. Οι αρχαίοι μας το συνέδεσαν με το θύω, το θυσιάζω, γιατί, όπως φαίνεται, το έκαιγαν στους βωμούς, όταν θυσίαζαν. Ήταν κάτι σαν λιβάνι. Θύμον, μέλι και ξύδι, επίσης, ανακατεμένα χρησιμοποιούσαν οι φτωχότεροι Αθηναίοι ως φαγητό τονωτικό. Με θύμον έφτιαχναν ένα ποτό, την θυμοξάλμην, συνδυασμό θυμαριού, ξυδιού και αλατιού. Η φράση «τρώω το ίδιο θυμάρι με τον αφέντη μου» που παραθέτει ο Αριστοφάνης στην κωμωδία του «Πλούτος» εκφράζει το ότι κύριος και αφεντικό βρίσκονται στην ίδια οικονομική κατάσταση.

Η καλλιέργειά του ήλθε από τους Σουμμερίους, ενώ οι Αιγύπτιοι το χρησιμοποιούσαν στην ταρρίχευση των νεκρών. Για τους αρχαίους Έλληνες ήταν σύμβολο ανδρείας και δύναμης και το συνέδεαν με την θεά Αφροδίτη. Γι’ αυτό μάλιστα πίστευαν ότι ενισχύει τον ερωτικό πόθο.

Το θυμάρι δίνει εύγευστο θυμαρίσιο μέλι. Τα άνθη του, από το Μάιο μέχρι τον Οκτώβριο, έχουν ένα απαλό μωβ χρώμα και τα απολαμβάνει κανείς στις θυμαριές, τις συστάδες θάμνων θυμαριού. Εάν τα κόψουμε, μπορούμε να φτιάξουμε το θυμέλαιο, ένα αιθέριο έλαιο, με καλλυντικές και θεραπευτικές ιδιότητες.

Το θυμάρι έχει ως υποκοριστικό το θυμαράκι, που κι αυτό στον πληθυντικό γίνεται θυμαράκια. Αν πάμε όμως σ’ αυτά, είναι σίγουρο ότι δεν θα ξαναγυρίσουμε. H έκφραση θα πάω στα θυμαράκια ή θα στείλω κάποιον στα θυμαράκια προέκυψε είτε επειδή τα θυμαράκια φύτρωναν στα νεκροταφεία είτε επειδή ο θάμνος είναι στο χώμα, εκεί όπου πηγαίνει κανείς, όταν αφήσει το μάταιο τούτο κόσμο.

Το μοσχομυριστό θυμάρι στα λατινικά δανείζεται την ελληνική ρίζα και γίνεται thymus. Η λεξιλογική μοσχοβολιά συνεχίζεται και στα αγγλικά thyme, στα γαλλικά thym, ιταλικά timo, γερμανικά Thymian και πάει λέγοντας.

Συνώνυμο για το θυμάρι είναι το φρύγανο, αν και αυτό το τελευταίο το χρησιμοποιούμε για κάθε ξερό θάμνο.

Μύρισε θυμάρι -που λέει και το τραγούδι- το σημερινό γλωσσάρι. 

*Η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα είναι φιλόλογος και διδάσκει στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδας

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ