Οι προσεχείς Ευρωεκλογές θα είναι μια σύγκρουση σχετικώς με το μέλλον της Ευρώπης. Τα τελευταία χρόνια κλιμακώνεται μια πολιτική διαίρεση μεταξύ κρατών και μεταξύ ομάδων κρατών, καθώς και μεταξύ πολιτών. Αυτό δεν είναι η ενωμένη Ευρώπη εξαρχής; Αφενός ένωση κρατών, αφετέρου ένωση πολιτών, ένωση, όχι διαίρεση. Τα κράτη εκπροσωπούνται στο πλαίσιο του Συμβουλίου της ΈΕ. Οι πολίτες εκπροσωπούνται διαμέσου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Όταν οι πολίτες διεκδικούν το εθνικό συμφέρον στην ΕΕ, το κάνουν μέσω των κομματικών τους προτιμήσεων στις εθνικές εκλογές, που οδηγούν στη δεδηλωμένη στήριξη της εθνικής κυβέρνησης, η οποία διαπραγματεύεται συμφέροντα και απόψεις στο Συμβούλιο της ΕΕ. Όταν οι πολίτες, αδιακρίτως κρατικής προέλευσης, διεκδικούν το κοινό ευρωπαϊκό συμφέρον, το κάνουν στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
του Νίκου Γιαννή*
Στις Ευρωεκλογές επιλέγουμε τους κατάλληλους εκπροσώπους για την υπηρέτηση του κοινού ευρωπαϊκού συμφέροντος. Αυτή είναι η θεσμική αποστολή του Ευρωβουλευτή. Ο όρκος που δίνει ο Ευρωβουλευτής αναφέρεται στο κοινό συμφέρον, όποιος ενδιαφέρεται αποκλειστικώς ή στενά για τον εαυτό του καταπατά τον όρκο του. Εξάλλου το κοινό συμφέρον τελικώς αποβαίνει και υπέρ του ευρύτερου, βαθύτερου και μακροπρόθεσμου, εθνικού συμφέροντος και σίγουρα υπέρ του συμφέροντος των πολιτών. Αν ο καθένας κοιτούσε μόνον το συμφέρον του, απλούστατα δεν θα υπήρχε η ΕΕ. Όπως για να υπάρχει κοινότητα, πρέπει να υπάρχουν πολίτες που μοιράζονται κοινές αξίες, σκοπούς και κανόνες, προς επιδίωξη της ελευθερίας και ευημερίας από κοινού. Προκειμένου αυτά να διασφαλίζονται, όλοι υποστέλλουν ένα μέρος του στενού, του ατομικού συμφέροντος και εγωϊσμού, υπέρ της κοινότητας. Από εκεί και πέρα οι πολίτες είναι ελεύθεροι να κάνουν τις επιλογές τους, να εκδιπλώσουν το ταλέντο τους και να απολαύσουν με ασφάλεια τον καρπό των κόπων τους, υπό συνθήκες ισονομίας και ισότητας ευκαιριών.
Οι πολίτες που αναγνωρίζουν την ενωμένη Ευρώπη ως κοινότητα είναι συντηρητικοί, φιλελεύθεροι, σοσιαλδημοκράτες, πράσινοι και ορισμένοι αριστεροί και επιλέγουν τα αντίστοιχα κόμματα. Υπάρχουν κι εκείνοι που δεν την αναγνωρίζουν ως κοινότητα, αξιών και συμφέροντος. Επωφελούνται ωστόσο των πλεονεκτημάτων που προσφέρει και γι’ αυτούς όπως σε κάθε πολίτη, ενώ χρησιμοποιούν τους πόρους της ΕΕ για να στραφούν εναντίον της.
Οι δυνάμεις του εθνικισμού σε όλη την Ευρώπη επιδιώκουν τώρα να κερδίσουν όσο περισσότερο έδαφος ώστε να καταφέρουν να επηρεάσουν το μέλλον της Ευρώπης προς την κατεύθυνση της αποσύνθεσης, διαμέσου τριών οδών. Πρώτον, πιέζουν τις ίδιες τις χώρες τους να αποδεσμευθούν όσο γίνεται από την κοινότητα, από το πλαίσιο των δομών της ΕΕ. Να ενισχύσουν κι άλλο την εξουσία των κρατών. Υποπίπτουν στην αντίφαση να προσπαθούν να κινητοποιήσουν τα πιο ταπεινά και πρωτόγονα ένστικτα των ανθρώπων, επικαλούμενοι τη δόξα του παρελθόντος και το αίμα των προγόνων.
Δεύτερον, στοχεύουν να έχουν όσο πιο πολλούς Ευρωβουλευτές, προκειμένου να παρεμποδίζουν και να αδρανοποιούν όσο μπορούν τη λειτουργία της ΕΕ. Θέλουν να επιβάλλουν την ατζέντα τους, εναντίον της δημοκρατίας, της φιλελεύθερης τάξης, των ατομικών δικαιωμάτων. Παρότι οι επιδιώξεις τους είναι μεταξύ τους απολύτως αντιφατικές, αφού ο καθένας αναγνωρίζει και υπηρετεί μόνον τον εαυτό του, προσπαθούν τώρα να διαμορφώσουν μια συμμαχία ώστε να εμφανισθούν ότι είναι η ανερχόμενη δύναμη στην Ευρώπη. Θα είναι μια τεχνητή, επιφανειακή, ετερόκλητη και τελικώς τυχοδιωκτική συμμαχία, ελπίζουμε όχι μοιραία. Ενωμένοι εγωϊστές εναντίον ενότητας δια της διαφορετικότητας. Κοινός παρονομαστής: να επωφελούμαστε όσο γίνεται από την κοινότητα, ελαχιστοποιώντας ή μηδενίζοντας ει δυνατόν, τη δική μας συνεισφορά σε αυτήν. Τι άλλο είναι ο εγωϊσμός; που πάντοτε οδήγησε σε καταστροφικά αποτελέσματα.
Τρίτον, διατυπώνω μια πρόβλεψη που φυσικά εύχομαι να μην επιβεβαιώσει η ιστορία. Αν παρ’ ελπίδα οι δυνάμεις αυτές κατάφερναν ποτέ να αποκτήσουν πολιτική κυριαρχία επί του κοινού ευρωπαϊκού σχεδίου, ίδιοκτησία επί της ευρωπαϊκής ενότητας, εν αντιθέσει προς τις παραπάνω δύο σημερινές επιδώξεις τους τις οποίες ίσως εγκατέλειπαν, ενδέχεται να δημιουργούσαν συνθήκες μιας κατακτητικής και παγκοσμίως επικίνδυνης Ευρώπης, έναν ευρωπαϊκό εθνικισμό. Μια τέτοια Ευρώπη θα γινόταν όλο και πιο κατασταλτική, αυταρχική και τελικώς ολοκληρωτική στο εσωτερικό της και ταυτοχρόνως θα μετατρεπόταν μοιραία σε μια αυστηρώς διακρατική «ιερά συμμαχία», όλο και πιο επιθετική προς τον έξω κόσμο, προς υπεράσπιση της ευρωπαϊκής ανωτερότητας, με απρόβλεπτες συνέπειες για τη διεθνή ειρήνη και την επιβίωση του πλανήτη από την πυρηνική απειλή και την κλιματική αλλαγή που θα ετίθετο φυσικά σε δεύτερη μοίρα.
Στις επικείμενες Ευρωεκλογές της 26.5, παρά την αναμενόμενη άνοδο
των ακραίων ένθεν κακείθεν, όλες οι προβλέψεις και ποιοτικές αναλύσεις του ευρωβαρόμετρου κ.α, δείχνουν ότι οι σθεναρά φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις (ΕΛΚ , S&D, ΦΙΛ, Πράσινοι και μέρος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς) αθροιστικά θα έχουν ευρύτατη πλειοψηφία εδρών στο ΕΚ.
Είναι αυτονόητο το καθήκον όλων των δημοκρατικών δυνάμεων του πολιτικού φάσματος, να αποτρέψουμε την απειλή και να υπερασπισθούμε και διασφαλίσουμε τα κεκτημένα 70 ετών ειρηνικής και εν ευημερία συνύπαρξης και 250 ετών δημοκρατίας, ελευθερίας και δικαιωμάτων. Όμως αυτό δεν φτάνει πλέον. Η ευρωπαϊκή εξέλιξη δια των μικρών βημάτων έφτασε στα όρια της. Χρειάζεται στο επόμενο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να διατυπώσουμε συγκεκριμένες προτάσεις για την ενδυνάμωση της ΕΕ, με σκοπό να προχωρήσουμε στο ποιοτικό άλμα της εκκρεμούς αποπεράτωσης του αρχικού οράματος της ευρωπαϊκής πολιτικής ενότητας, στηριγμένης φυσικά σε ομοσπονδιακά θεμέλια. Αυτή η συντακτική λειτουργία πρέπει να συντελεστεί με δημοκρατικό τρόπο.
*Ο Νίκος Γιαννής σπουδάζει, διδάσκει, εργάζεται και υποστηρίζει ως πολίτης και πολιτικός την ευρωπαϊκή ιδέα. Νομικός, Δρ Ευρωπαϊκών σπουδών, στη Δ/νση Ευρωπαϊκών υποθέσεων της Βουλής και σήμερα στην Ευρ. Επιτροπή. Εκδότης της Ευρωπαϊκής Έκφρασης, ιδρυτής της επέκεινα χώρα και μέλος των κεντρικών οργάνων της Ένωσης Ευρωπαίων Φεντεραλιστών. Είναι υποψήφιος στις Ευρωεκλογές του Μαίου 2019 με τη Νέα Δημοκρατία και το ΕΛΚ για τους λόγους αυτούς.
