“ Διαφωνώ με αυτά που λες , αλλά θα υπερασπιστώ μέχρι θανάτου το δικαίωμα σου να μπορείς να τα λες ”.
Αυτό πάνω κάτω λέει η μετάφραση από ένα απόφθεγμα, που χρόνια τώρα την πατρότητα του κατείχε ο Βολταίρος . Στην πραγματικότητα όμως είναι μια έκφραση που ενεπνεύσθη η αγγλίδα Έβελυν Μπεατρίς Χολ και εμπεριέχεται στο βιβλίο της “ Οι φίλοι του Βολταίρου ” που εκδόθηκε το 1906 , βιβλίο που προσπαθεί να συνοψίσει τη σκέψη του Γάλλου φιλόσοφου Φρανσουά Μαρί Αρουέ που έγινε γνωστός με το ψευδώνυμο Βολταίρος .
Γράφει η Μαρία Ε. Δημητρίου
Η ουσία όμως δεν είναι σε ποιον θα καταχωρισθεί η ιδιοκτησία της πιο πάνω ρήσης , αλλά το νόημα αυτής της φράσης . Το δικαίωμα στην ελεύθερη έκφραση είναι μια κατάκτηση που πάει πακέτο μαζί με τις δημοκρατικές διαδικασίες . Δε νοείται σε μια Δημοκρατική χώρα να υπάρχει περιορισμός των ιδεών. Ακόμα και σε ιδέες που μας ακούγονται ξένες θα πρέπει να δοθεί ο χώρος και ο χρόνος να απλώσουν τα στοιχεία της ύπαρξης τους και να υποστούν τη βάσανο της διάρκειας. Στην ίδια αντιστοιχία κάποιοι άλλοι που μπορεί να θεωρούν τις δικές μας απόψεις, μη λειτουργικές θα πρέπει δείξουν την ανοχή τους . Σε έναν κόσμο που συνεχώς μεταβάλλεται, το να υπάρχουν άνθρωποι που απορρίπτουν το υπάρχων σύστημα και αναζητούν καινούργιες κοσμοθεωρίες, θα πρέπει να είναι το αυτονοήτως αποδεκτό.
Σε παλιότερες εποχές ο Γαλλιλαίος αναγκάστηκε να αποκηρύξει τη θεωρία του περί κίνησης της γης αφού δεν μπορούσε να τα βάλει με την πανίσχυρη Ρωμαιοκαθολική εκκλησία . Η επιβολή και το πατρονάρισμα που ασκεί η οποιαδήποτε εξουσία και τα παρακλάδια της σε κάθε εποχή, είναι μια προσπάθεια να χειραγωγήσει τις καταστάσεις και μια προσπάθεια να διατηρήσει σε ισχύ τα κεκτημένα της .
Μέσα από την απόρριψη, την ανάλυση και τη σύνθεση θα αναδυθεί μια καινούργια πραγματικότητα που θα πάει τον κόσμο ένα βήμα πιο κάτω . Μέσα από την ελευθερία της σκέψης , ακόμα κι αν καμιά φορά αυτή η σκέψη παράγει λάθος προτάσεις με διαστρεβλωμένες έννοιες , ακόμα και έτσι, θα βρει το δρόμος της μέσα από διορθωτικές κινήσεις . Μια ιδέα όταν βγαίνει στο φως ή θα ανθίσει ή θα χαθεί για πάντα . Αυτό θα γίνει όμως με ένα φυσικό τρόπο και ότι μείνει αν μείνει , θα είναι αποτελέσμα μια διαδικασίας αποδοχής . Με ότι διαφωνούμε δεν το απορρίπτουμε αυτόματα , το διαφορετικό είναι μια ευκαιρία ίσως, να δούμε και μεις τον εαυτό μας μέσα σε άλλα πλαίσια, να αναμετρηθούμε με τα δικά μας πιστεύω και να δούμε πόσο σταθεροί μπορούμε να υπάρξουμε σε αυτά .
Ο πλουραλισμός είναι ίδιον μιας κοινωνίας που δεν έχει να φοβηθεί για τις βάσεις της γιατί η ίδια νιώθει πολύ ασφαλής . Αντίθετα μια κοινωνία που απαγορεύει, είναι μια κοινωνία φοβική πρώτα από όλα για τις δικές της θέσεις , για τη δική της υπόσταση .
Σε αυτή τη βάση, το να υπάρχουν σήμερα άτομα , ή ομάδες, ή οργανωμένα συστήματα οποιασδήποτε μορφής, που ενοχλούνται από την ελεύθερη διάδοση ιδεών και απόψεων και να χρησιμοποιούν διάφορες αποτρεπτικές ενέργειες για να εμποδίσουν αυτές τις φωνές να ακούγονται , αγγίζει τα όρια του φασισμού. Όταν μάλιστα αυτές οι ομάδες χρησιμοποιούν πρακτικές τρομοκρατίας, τότε αυτόματα μεταφερόμαστε σε άλλες εποχές, που θυμίζουν ομιχλώδη παραπετάσματα .
Η πρόσφατη τρομοκρατική επίθεση σε ένα ραδιοτηλεοπτικό σταθμό, δεν είναι απλώς ένα ακόμα κτύπημα , αλλά ένα μήνυμα με πολλούς αποδέκτες . Είναι μήνυμα εκφοβισμού προς όσους ασκούν δημόσια κριτική , είναι ένα σάλπισμα για σίγαση της ελεύθερης σκέψης , μια προτροπή συμμόρφωσης και υποταγής . Και αν πάρουμε ως δεδομένο τα πιστεύω και τις απόψεις του συγκεκριμένου σταθμού η οδηγία πλεύσης είναι σαφέστατη αλλάξτε ρότα …
Όταν φτάνεις όμως να προκαλείς τη φυσική εξόντωση του αντιπάλου σου, σημαίνει ότι σε ιδεολογικό επίπεδο έχεις χάσει τη μάχη και το μόνο που σου απομένει είναι να καταφύγεις στη βία και την τρομοκράτηση .
Το ίδιο ισχύει και για οποιονδήποτε επικροτεί και υποθάλπτει αυτές τις πρακτικές, είτε άμεσα, πολλώ δε μάλλον έμμεσα, δια της περιρρέουσας ατμόσφαιρας. Η συμπεριφορά αυτή τον καθιστά αρρωγό και συστρατευτή αυτών των φασιστικών νοοτροπιών . Τα κροκοδείλια δάκρυα απλώς στεγνώνουν στη διαδρομή ενώ η στάση αυτή θυμίζει κάτι από το μύθο του Αισώπου “ η αλεπού και ο ξυλοκόπος” σύμφωνα με τον οποίο, ο ξυλοκόπος όταν ερωτήθηκε από τους κυνηγούς αν είδε την αλεπού απάντησε αρνητικά όπως της είχε υποσχεθεί, αλλά με το χέρι του έδειχνε το σημείο που ήταν κρυμμένη …
