“Πολιτική είναι η τέχνη το εφικτού και όχι του επιθυμητού” είχε πει ο Ότο φον Μπίσπαρκ ο οποίος έγινε ο πρώτος καγκελάριος της Γερμανικής Αυτοκρατορίας το 1871 και αυτό το κατάλαβε καλά ο Ελευθέριος Βενιζέλος το 1913 μετά το τέλος των βαλκανικών πολέμων.
*Γράφει η Μαρία Ε. Δημητρίου
Ήταν τότε που οι μεγάλες δυνάμεις αναγνώρισαν με τη συνθήκη του Λονδίνου την ανακήρυξη του Αλβανικού κράτους και παράλληλα με το πρωτοκόλλο της Φλωρεντίας ουσιαστικά χώριζαν την Ήπειρο σε δύο κομμάτια και παραχωρούσαν το βόρειο τμήμα της στο νεοσύστατο κράτος της Αλβανίας . Στη συνέχεια έστειλαν στον Ελευθέρο Βενιζέλο τελεσίγραφο να αποχωρήσει από τα εδάφη της βορείου Ηπείρου τα οποία κατείχαν οι ελληνικές δυνάμεις αλλιώς δε θα αναγνωριζόταν η ελληνική επικυριαρχία στα νησιά του Αιγαίου.
Το πιο δύσκολο κομμάτι όταν βρίσκεσαι στην εξουσία είναι πάντα η ώρα των αποφάσεων. Και στη ζυγαριά των πολιτικών διλημμάτων του Ελευθέριου Βενίζελου υπερίσχυσε το Αιγαίο. Και η Ήπειρος θυσιάστηκε .
Το Φεβρουάριο του 1914 όμως οι κάτοικοι της βορείου Ηπείρου ξεσηκώθηκαν και κατάφεραν να δημιουργήσουν προσωρινή κυβέρνηση στο Αργυρόκαστρο και να κερδίσουν την αυτονομία τους με το πρωτόκολλο της Κέρκυρας στις 17 Μαρτίου του 1914 στο οποίο αναφέρεται επίσημα για πρώτη φορά ο όρος Βόρειος ΄Ηπειρος . ΣΤο πρωτόκολλο αυτό αναγνωρίζεται η αυτονομία της περιοχής, και το δικαίωμα στην διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας στα σχολεία και της θρησκευτικής ελευθερίας των ελλήνων κατοίκων .Το πρωτόκολλο αυτό όμως δεν τέθηκε πότε σε εφαρμογή λόγω της εύθραυστης ειρήνης στην περιοχή.
Από τη στιγμή που δημιουργήθηκε το ζήτημα της Βορείου Ηπείρου ακολούθησε ένα δρόμο πολύπλοκο και δαιδαλώδη . Ελλάδα , Ιταλία και Αλβανία ήταν διαδοχικά οι κύριοι της περιοχής. Και φτάνουμε στο 1939 όπου η φασιστική Ιταλία καταλαμβάνει την Αλβανία και το 1940 εισβάλει στην Ελλάδα.
Αυτό που έγινε στα βουνά της Αλβανίας με την προέλαση του ελληνικού στρατού
και την απελευθέρωση όλων των βορειοηπειρωτικών πόλεων το γιορτάζουμε κάθε χρόνο όπως το γιόρτασαν τότε οι απελευθερωμένες πόλεις που ήλπιζαν ότι επιτέλους θα ενωθούν με τη Ελλάδα.
Μετά το τέλος όμως του β παγκοσμίου πολέμου η Αλβανία μπήκε στη σφαίρα επιρροής της Σοβιετικής Ένωσης και κάτω από την μπότα του σκληρού δικτάτορα Ενβερ Χότζα ο οποίος άσκησε μια αδίστακτη και σκληρή πολιτική κατά της ελληνικής μειονότητας με σκοπό να την εξοντώσει.
Η ελληνική γλώσσα απαγορεύτηκε εκτός της μειονοτικής ζώνης και έγινε βίαιη μετακίνηση ελληνικού πληθυσμού σε άλλες περιοχές, που είχε ως αποτέλεσμα οι πληθυσμοί αυτοί να χάσουν τα μειονοτικά τους δικαιώματα αλλά και σκοπό να αφομοιωθούν με το αλβανικό στοιχείο . Από την άλλη μετέφερε και εποίκισε τη Βόρειο Ήπειρο με αλβανούς από άλλες περιοχές που ήταν κυρίως μουσουλμάνοι στο θρήσκευμα για να αλλοιώσει την ομοιογένεια της περιοχής.
Μια άλλη μορφή απάλειψης κάθε ελληνικού στοιχείου, ήταν να αλλάξει τα τοπονύμια της περιοχής προς το Αλβανικότερο αλλά και τα ονόματα των κατοίκων για να μη θυμίζουν Ελλάδα. Στο σχολείο δεν επιτρεπόταν να διδαχθεί οτιδήποτε ελληνικό παρά μόνο η αλβανική ιστορία όπως την έδινε το καθεστώς Χότζα. Η απογόρευση οποιασδήποτε θρησκευτικής και λατρευτικής εκδήλωσης και η μετατροπή των εκκλησιών σε χρηστικής φύσεως χώρους όπως γυμναστήρια και αποθήκες ήταν επίσης μια τακτική του καθεστώτος και ένας τρόπος να ελέγξει και να λυγίσει την ελληνική μειονότητα . Η προσπάθεια διαφυγής προς την Ελλάδα τιμωρείτο πολύ σκληρά με την ποινή του θανάτου, ενώ η οικογένεια αυτού που αποπειράτο να διαφύγει εξοριζόταν και υποχρεωνόταν σε εργασία στα ορυχεία της χώρας.
Τα τελευταία χρόνια και παρόλο που η Αλβανία έκανε βήματα εκδημοκρατισμού στην προσπάθεια της να εισέλθει στην Ευρωπαϊκή Ένωση τα κρούσματα εναντίον της Ελληνικής μειονότητας παραμένουν σε σημείο που να τίθεται εν αμφιβόλω η θέληση για καλή συνεργασία από την πλευρά της γείτονος χώρας .
Η ύπαρξη και ανοχή εξτρεμιστικών στοιχείων που ακόμα και σήμερα δημιουργούν προβλήματα στην αναγνωρισμένη Εθνική μειονότητα είναι μια απόδειξη ότι τα κατάλοιπα του παρελθόντος δεν έχουν εκλείψει, αντίθετα αναβιώνουν τάσεις για εθνικούς επεκτατισμούς εις βάρος της Ελλάδας.
Η δολοφονία του Αριστοτέλη Γκούμα το 2010 στη Χειμάρρα από εξτρεμιστικά στοιχεία επειδή απλά μιλούσε ελληνικά , η προσπάθεια υφαρπαγής των περιουσιών των Βορειοηπειρωτών με τις ευλογίες της Αλβανικής κυβέρνησης και οι συνεχείς καταγγελίες από την ελληνική μειονότητα για εχθρικές κινήσεις που γίνονται εις βάρος της με σκοπό την συρρίκνωση της δείχνουν το πλαίσιο στο οποίο κινείται το Βορειοηπειρωτικό ζήτημα.
Είναι χαρακτηριστή η επιστολή που έστειλε το 2013 στον υπουργό εξωτερικών Ευάγγελο Βενιζέλο η Νεολαία Βορειοηπειρωτών όπου ζητούσε την παρέμβαση της ελληνικής κυβέρνησης για θέματα ασφάλειας της ελληνικής μειονότητας μια που σε κανένα από τα 99 χωριά τα οποία ήταν επισήμως αναγνωρισμένα από το Αλβανικό κράτος δεν υπήρχε αστυνομικό τμήμα με αποτέλεσμα οι κάτοικοι αυτών των περιοχών να είναι στο έλεος της αλβανικής μαφίας με θανάτους ηλικιωμένων, κακοποιήσεις ,διαρρήξεις σπιτιών και κλίμα τρομοκρατίας.
Από την άλλη υπάρχει το παράπονο των Βορειοηπειρωτών για τον τρόπο που τους αντιμετωπίζει το Ελληνικό κράτος . Όπως ανέφερε σε ρεπορτάζ της η εφημερίδα Δημοκρατία το 2017, η μεταφραστική υπηρεσία του υπουργείου εξωτερικών και συγκεκριμένα το τμήμα των Ελληνοαλβανικών μεταφράσεων, παρερμηνεύοντας την πολιτική της Ελληνικής κυβερνήσης που αναγνωρίζει τον Ελληνισμό της Αλβανίας όπου υπάρχουν συμπαγείς ή διάσπαρτοι ελληνικοί πληθυσμοί, δεν επέτρεπε στους Βορειοηπειρώτες που δεν είχαν ελληνική ταυτότητα να αυτοπροσδιορίζονται με το ελληνικό τους όνομα αλλά με την εξαλβανισμένη μορφή των γραμμάτων τους . Κάνουντας έτσι τους ανθρώπους αυτούς να βιώνουν στο πετσί τους, τους στίχους του παραδοσιακού τραγουδιού “στα ξένα είμαι Έλληνας και στην Ελλάδα ξένος.”
Μέσα σε αυτό το ζοφερό φόντο για την ελληνική μειονότητα της Βορείου Ηπείρου η δολοφονία του ομογενή, Κωνσταντίνου Κατσίφα που έγινε στους Βουλιαράτες , στις 28 Οκτωβρίου ημέρα εορτασμού για το Ελληνικό Έθνος για την ελληνική σημαία , δείχνει με καταφανή τρόπο την αντιπαλότητα που υφαίρπει ανάμεσα στο κράτος εξουσία και την ελληνική μειονότητα.
Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες έγινε αυτή η δολοφονία διερευνούνται , το γεγονός ότι ο νεαρός ομογενής ήταν οπλισμένος είναι αναμφισβήτητο, όπως αναμφισβήτητη ήταν η αγάπη του για την Ελλάδα, ο τρόπος όμως που επελέγη από την αλβανική αστυνομία για να δοθεί το τέλος θα πρέπει να τεθεί υπό διερεύνηση και από την ελληνική δικαιοσύνη .
Νεότερες πληροφορίες αναφέρουν ότι ο Κωνσταντίνος Κατσίφας δέχτηκε δύο σφαίρες στην καρδιά και όχι στα πόδια όπως είθισται όταν θέλεις να εξουδετερώσεις κάποιον χωρίς να θέλεις να του κάνεις κακό . Αυτό από μόνο του δείχνει την εικόνα , οι εντολές που είχαν οι αλβανοί αστυνομικοί δεν ήταν να τον αφοπλίσουν αλλά να τον σκοτώσουν.
Η βιασύνη του Αλβανού ιατροδικαστή να ράψει τις πληγές μετά την νεκροτομή ούτως ώστε να μη μπορεί να διενεργηθεί και δεύτερη νεκροψία δείχνει μια αμηχανία και μια διάθεση να καλυφθούν στοιχεία.
“ Ενας Έλληνας νεκρός , ένας μπάσταρδος λιγότερος.” έγραφε το πανό στον αλβανικό αγώνα ποδοσφαίρου ανάμεσα στην Παρτιζάν και την Σκενρντέμπεη .
Το 1914 οι ελληνικές δυνάμεις αποχώρησαν από την περιοχή της Βορείου Ηπείρου…
