*Του Robert Harris
Το Brexit δεν είναι ο επίλογος μιας διαδικασίας που αποσταθεροποίησε τα τελευταία χρόνια την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Είναι κάτι χειρότερο. Είναι η αρχή του χάους. Όχι μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο. Παντού.
Ο,τιδήποτε μπορεί να σταματήσει το Brexit, όπως η τεράστια διαδήλωση στο Λονδίνο, είναι καλό. Το “ Leave” κέρδισε το 2016 επειδή δεν είχαν αναλυθεί επαρκώς οι συνέπειες της αποχώρησής μας από την ΕΕ. Τώρα όμως η κατάσταση έχει αλλάξει και η χώρα έχει διασπαστεί. Το Ηνωμένο Βασίλειο ήταν πάντα τυχερό. Ή τουλάχιστον ήταν μέχρι σήμερα. Κερδίσαμε δύο παγκοσμίους πολέμους, η αυτοκρατορία μας διαλύθηκε με λίγα προβλήματα, η οικονομία μας ήταν πάντα ανθηρή. Τώρα όμως η τύχη μας μάς εγκαταλείπει.
Γιατί; Λόγω της αλαζονείας μας και της ασυνειδησίας μας. Ένα μεγάλο μέρος της ευημερίας μας το κερδίσαμε χάρις στην κοινή αγορά και τώρα δεν μπορούμε να αποχωρήσουμε χωρίς συνέπειες. Οι Βρετανοί πιστεύουν ότι αποτελούν ένα ιδιαίτερο έθνος, έχουμε μια αίσθηση ανωτερότητας για ιστορικούς λόγους κι έτσι τείνουμε να μην παίρνουμε μαθήματα από τη ζωή. Ελπίζω να κάνω λάθος, ελπίζω το Brexit να είναι ανώδυνο. Το ένστικτό μου όμως μου λέει ότι μας περιμένουν δύσκολοι καιροί.
Οι Times έγραψαν ότι η Τερέζα Μέι έπεσε θύμα πολιτικής δολοφονίας από τους εσωτερικούς της εχθρούς. Αλλά εγώ δεν συμφωνώ. Κανείς δεν θέλει να πάρει την πατάτα που καίει τη Μέι. Ανθρωποι όπως ο Μπόρις Τζόνσον ή ο Τζέικομπ Ρις-Μογκ κινούνται μόνο από τις προσωπικές τους φιλοδοξίες. Εμένα μου θυμίζουν τους Πατρίκιους, που στο τέλος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας προσπάθησαν να ξεσηκώσουν τον λαό εναντίον των «ελίτ». Αλλά είχαν κακό τέλος.
Το ίδιο τέλος θα έχει πιθανότατα και το Ηνωμένο Βασίλειο. Αν δεν υπάρξει συμφωνία για το Brexit, το χάος θα είναι κοντά. Το χειρότερο σενάριο είναι μπροστά μας: άτακτο Brexit, χάος, κατάρρευση της βρετανικής κυβέρνησης, νέες εκλογές, ο Κόρμπιν στην εξουσία, η βασίλισσα πεθαίνει, η οικονομία βυθίζεται σε κρίση, η ακροδεξιά στην εξουσία. Η χώρα θα πέσει αναπόφευκτα στον γκρεμό.
Ολη η Ευρώπη στρέφεται τώρα προς τα δεξιά. Το Brexit δεν είναι η αιτία αλλά το σύμπτωμα ενός παγκοσμίου φαινομένου που αντιτίθεται στη μετανάστευση, στην παγκοσμιοποίηση και στον καπιταλισμό, πράγματα που από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά μας προσφέρουν ευημερία. Όταν το Ηνωμένο Βασίλειο αποκολληθεί από την ηπειρωτική Ευρώπη και η Αμερική εγκαταλείψει με τη σειρά της την Ευρώπη, μπορεί να συμβούν φοβερά πράγματα. Η ιστορία επαναλαμβάνεται. Η σημερινή κατάσταση μού θυμίζει το 1910-1914. Ιδια συστατικά: κοινωνική αναταραχή, ανατροπή ζητημάτων όπως η Ιρλανδία και τα δικαιώματα των γυναικών, επιπτώσεις της τεχνολογικής επανάστασης. Είναι εύκολο όλα να πάνε στραβά.
Ο Κόρμπιν είναι μια φωνή από το παρελθόν, εχθρικός προς την Ευρώπη και προσκολλημένος στην ιδεολογία της Αριστεράς του περασμένου αιώνα. Αρκεί να δείτε τη στάση του απέναντι στο Ισραήλ. Δεν είναι αντισημίτης ως άτομο. Αντισημιτική είναι η άποψή του για τον κόσμο. Ο Κόρμπιν και οι δικοί του συμπαθούν τους τρομοκράτες. Δύο ημέρες μετά την αποτυχημένη επίθεση εναντίον της Θάτσερ, το 1984, ο Κόρμπιν κάλεσε τους εκπροσώπους του IRA στο κοινοβούλιο. Πήγε στους τάφους των παλαιστίνιων τρομοκρατών. Δίστασε να επιρρίψει την ευθύνη στους Ρώσους μετά το Σάλσμπερι. Ο άνθρωπος αυτός γοητεύεται από την πολιτική βία.
Η Ιρλανδία είναι το προπατορικό αμάρτημα του Ηνωμένου Βασιλείου και η ειρήνη ήλθε χάρις στην Ευρώπη. Αν επιστρέψουν τα σύνορα, θα επιστρέψουν μαζί τους και οι παλιές εντάσεις. Από το σημείο αυτό μέχρι τη διάλυση του Ηνωμένου Βασιλείου η απόσταση είναι μικρή. Στη Σκωτία ήδη έχουν αρχίσει να μιλούν για ανεξαρτησία. Αυτό που με τρομοκρατεί όμως είναι άλλο. Η χώρα αυτή έχει χάσει την ηρεμία της, την ειρωνεία της, τη λογική της. Μοιάζουμε με έναν τρελό και εξεγερμένο έφηβο. Κοιτάζω πλέον τον γείτονά μου και το μόνο πράγμα που θέλω να του πω είναι: `Ψήφισες κι εσύ αυτό το πράγμα στο δημοψήφισμα για το Brexit;`
*Ο Ρόμπερτ Χάρις είναι βρετανός συγγραφέας και δημοσιογράφος
Πηγή: συνέντευξη που δημοσιεύτηκε στη Repubblica
