Τη σημασία της μεγάλης μάχης της Χαιρώνειας για την ανατολή μιας νέας εποχής, θα παρουσιάσει η έκθεση «Χαιρώνεια, 2 Αυγούστου 338 π.Χ.: Μια μέρα που άλλαξε τον κόσμο». Η έκθεση θα εγκαινιαστεί στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης μέσα στον Δεκέμβριο και θα έχει διάρκεια μέχρι τις 31 Μαρτίου 2024. Πρόκειται για μια έκθεση σταθμό σχετικά με την ιστορική μέρα που έφερε στην πολιτική σκηνή τον Μέγα Αλέξανδρο, έναν από τους μεγάλους πρωταγωνιστές της παγκόσμιας ιστορίας. Θα παρουσιαστεί στο Μέγαρο Σταθάτου, υπό την επιμέλεια των Δρων Παναγιώτη Ιωσήφ και Ιωάννη Φάππα, επιμελητών του Μουσείου.
Η έκθεση «Χαιρώνεια, 2 Αυγούστου 338 π.Χ.: Μια μέρα που άλλαξε τον κόσμο», τονίζει τη σημασία της μάχης της Χαιρώνειας για τη μετάβαση από την κλασική στην ελληνιστική περίοδο. Η μάχη έφερε τους Μακεδόνες οριστικά στη θέση της κυρίαρχης δύναμης στην Ελλάδα και την ανατολική Μεσόγειο υπό τη βασιλεία του Φιλίππου. Τη μέρα αυτή, ο δεκαοκτάχρονος τότε πρίγκιπας Αλέξανδρος κάνει δυναμικά την εμφάνισή του στην πολιτική και στρατιωτική σκηνή, συμβάλλοντας αποφασιστικά στην ήττα του Ιερού Λόχου των Θηβαίων.
Επιτρέπει να «αγγίξουμε» αρχαιολογικά τον μεγάλο βασιλιά, όσο ποτέ και πουθενά αλλού στον τόπο και τον χρόνο. Μέσα από περισσότερα από 260 αντικείμενα, τα οποία θα προέρχονται από 25 ελληνικά μουσεία, 2 μουσεία του εξωτερικού και 4 ιδιωτικές συλλογές, η έκθεση θα εξετάσει τους δύο κόσμους που συγκρούστηκαν, δημιουργώντας τη μαγιά για τον νέο ελληνιστικό κόσμο που γεννήθηκε την επαύριον της ιστορικής μάχης, αλλάζοντας τον ρου της ιστορίας.
Θα πλαισιωθεί από διεθνές επιστημονικό συνέδριο με τη συμμετοχή ελλήνων και ξένων ειδικών επιστημόνων, οι οποίοι θα παρουσιάσουν τα αποτελέσματα των ερευνών τους για τη μάχη της Χαιρώνειας και την ανθρώπινη δραστηριότητα στην περιοχή καθ’ όλη την περίοδο της αρχαιότητας.
Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο συζήτησε χθες τον προσωρινό δανεισμό διακοσίων είκοσι πέντε (225) αρχαίων έργων αρμοδιότητας Εφορειών Αρχαιοτήτων και Αρχαιολογικών Μουσείων στο Κυκλαδικό Μουσείο. Στο πλαίσιο της ίδιας διοργάνωσης, ζητήθηκε και ο δανεισμός δύο αρχαίων έργων από το μουσείο Chiaramonti του Βατικανού.
Θα παρουσιασθούν συνολικά διακόσια εβδομήντα ένα (271) εκθέματα, διακόσια είκοσι πέντε (225) αρχαία έργα αρμοδιότητας Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, Μουσείου Ακρόπολης, Επιγραφικού Μουσείου, Μουσείου Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου, Νομισματικού Μουσείου, Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, των Εφορειών Αρχαιοτήτων Καβάλας, Ημαθίας, Ιωαννίνων, Λάρισας, Ροδόπης, Πέλλας, Κιλκίς, Βοιωτίας, Περιφέρειας Θεσσαλονίκης, Πόλης Αθηνών, Φωκίδος, Φλώρινας, Θεσπρωτίας και Χαλκιδικής και Αγίου Όρους. Επίσης, αρχαία έργα από το Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, το μουσείο Chiaramonti του Βατικανού και την νομισματική συλλογή της Alpha Bank, αρχειακό υλικό της Διεύθυνσης Διαχείρισης Εθνικού Αρχείου Μνημείων, και νεότερα έργα και έντυπο υλικό από τη βουλή των Ελλήνων, το Μουσείο Φιλελληνισμού ,την Ακαδημία Αθηνών, το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, την Γεννάδειο Βιβλιοθήκη, το ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη, το Λαογραφικό Μουσείο Αράχωβας, το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο και ιδιωτική συλλογή στη Θεσσαλονίκη.
Θα αναδειχθούν οι δύο κόσμοι που ήρθαν αντιμέτωποι, αυτός της Μακεδονίας του Φιλίππου Β και αυτός της Νότιας Ελλάδας, με ιδιαίτερη έμφαση στον Ιερό Λόχο και την Αθήνα. Σύμφωνα με το μουσειολογικό σκεπτικό η έκθεση διαρθρώνεται στις παρακάτω ενότητες: 1. Οι πρωταγωνιστές – Οι αντίπαλοι – Οι Μακεδόνες- Η διαχείριση της μνήμης της μάχης στο πεδίο – Τιμώντας τη μάχη στην Αθήνα – Η Βοιωτία και η Θήβα μετά τη μάχη- Ο νέος ελληνιστικός κόσμος μετά τη μάχη – Η αρχαιολογική ανάκτηση της μάχης (Π. Σταματάκης και Γ. Σωτηριάδης) – Η σύγχρονη πρόσληψη της μάχης.
Όπως αναφέρθηκε κατά τη συνεδρίαση του ΚΑΣ, θα εκτεθούν αυθεντικά ιστορικά τεκμήρια της μάχης που προέκυψαν από τις ανασκαφές των Παναγιώτη Σταματάκη και Γεωργίου Σωτηριάδη, στο Πολυάνδριο των Θηβαίων και στον Τύμβο των Μακεδόνων. Επίσης θα εκτεθούν και ανθρώπινα κατάλοιπα με σκοπό να καταδείξουν τη βιαιότητα της μάχης σε τρεις αίθουσες του πρώτου ορόφου του Μεγάρου Σταθάτου: στην αίθουσα της μάχης και στις δύο αίθουσες που είναι αφιερωμένες στο Πολυάνδριο του Ιερού Λόχου και στον Τύμβο των Μακεδόνων.
Ακολουθώντας τους κανόνες ηθικής και δεοντολογίας για την έκθεση και την παρουσίαση ανθρώπινων οστών και καταλοίπων, στην είσοδο του πρώτου ορόφου, πριν από την αίθουσα της μακεδονικής φάλαγγας, θα αναρτηθεί δίγλωσση επιγραφή (ελληνικά/αγγλικά) η οποία θα προειδοποιεί τους επισκέπτες ότι πρόκειται να μπουν σε χώρο όπου εκτίθεται ανθρώπινα οστά και θα εξηγεί και τους λόγους της παρουσίας τους στην έκθεση.
Θα παρουσιασθεί και αντίγραφο της στήλης του Παγχάρους από το Αρχαιολογικό ΜουσείοΠειραιά, το οποίο έχει παραχθεί ύστερα από ψηφιακή σάρωση του έργου και τρισδιάστατη εκτύπωσή του από τη Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεώτερων Μνημείων με την οικονομική υποστήριξη του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.
Τα μουσεία και οι Εφορείες Αρχαιοτήτων που φυλάσσουν τα έργα, δεν εξέφρασαν αντιρρήσεις για τη μετακίνηση των αρχαιοτήτων που ζητούνται ως δάνεια.
Ειδικά, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας, δεν έχει αντίρρηση για τον δανεισμό των επτά (07) αρχαίων έργων αρμοδιότητάς της από το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας που συγκροτούν τον οπλισμό αξιωματούχου πολεμιστή του σώματος των ιππέων, χρονολογούνται στο τέλος 4 ου αι. π.Χ αρχές 3 ου αι. π.Χ., και τα οποία αποκαλύφθηκαν σε κιβωτιόσχημοτάφο στην περιοχή της Παραμυθιάς Θεσπρωτίας (Προδρόμι). Ωστόσο λόγω της μοναδικότητας του ευρήματος, της ευπάθειας και της κατάστασης διατήρησης των έργων, ζητήθηκε από την Εφορεία η συνδρομή της Διεύθυνσης Συντήρησης Αρχαίων και Νεοτέρων Μνημείων για την εξέταση των 7 μετάλλινων έργων και την σύνταξη τεχνικής έκθεσης για ενδεχόμενες σωστικές επεμβάσεις συντήρησης και οδηγίες για την ασφαλή μεταφορά και έκθεση τους στο ΜΚΤ.
Από το το Μουσείο Chiaramonti του Βατικανού θα έρθουν στη χώρα μας μαρμάρινες κεφαλές Φιλίππου Β’ και Δημοσθένους.
Στο αρχικό αίτημα του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης υπήρχε στον κατάλογο εκθεμάτων ένα χάλκινο κράνος ανήκον στην ιδιωτική συλλογή στην κατοχή της ASTORYINTERNATIONAL (CY) LIMITED. Η Διεύθυνση Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών, ύστερα από σχετικό έλεγχο που διενήργησε, ενημέρωσε ότι δεν συμφωνεί για την έκθεσή του καθώς θεωρεί ελλιπή τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της ώστε να δώσει τη συγκατάθεσή της. Το περιεχόμενο της ανωτέρω ιδιωτικής συλλογής δεν είναι γνωστό στην υπηρεσία και επομένως θα έπρεπε πρώτα να ερευνηθεί εάν περιλαμβάνονται σε αυτή αντικείμενα ελληνικής προέλευσης. Επιπλέον, επειδή το χάλκινο κράνος αγοράστηκε σε δημοπρασία του εξωτερικού ζητήθηκε επανειλημμένως να προσκομισθούν τα παραστατικά αγοράς του από τον οίκο δημοπρασιών, πράγμα που δεν έγινε. Το κράνος δεν έχει παρουσιαστεί σε άλλη έκθεση στο παρελθόν και θα ήταν η πρώτη φορά που παρουσιαζόταν στο ευρύ κοινό. Για τον λόγο αυτό, μετά από σχετικό αίτημα της ΔΑΜΕΕΠ, το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, αφαίρεσε το έργο από την έκθεση.
Αγγελική Κώττη
