Είναι αστικός μύθος ότι στις γιορτές η ψυχοπαθολογία τείνει να αυξάνεται. Μέσα σε αυτές τις γιορτές είναι και τα Χριστούγεννα και ο «μύθος» λέει ότι οι διαθέσεις χειροτερεύουν, υπάρχουν περισσότερα άγχη και αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές στα άτομα.
Για να διερευνήσουν αυτό το ζήτημα, οι Randy A. Sansone, Lori A. Sansone πραγματοποιήσαν μια βιβλιογραφική αναζήτηση στις βάσεις δεδομένων των PsycINFO και PubMed (επιστημονικά περιοδικά) για εμπειρικές μελέτες που σχετίζονται με την «πεσμένη» διάθεση την περίοδο των γιορτών.
Της Σύλιας Θεοδοσοπούλου *
Σε προηγούμενη έρευνα (Peretti, 1980) είχε βρεθεί ότι η μοναξιά, το άγχος και η αδυναμία κυριαρχούν στην περίοδο των Χριστουγέννων. Μάλιστα, είχε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες στις «χριστουγεννιάτικες καταθλίψεις» είναι η πίστη του ατόμου σε μια φαντασιακή ιστορία. Η ιστορία απαρτίζεται από την πεποίθηση ότι όλοι οι άλλοι περνούν καλά! Όλοι διασκεδάζουν με τους συντρόφους, οικογένειες και φίλους! Πράγμα που να μεν υπάρχει ως επιθυμία αλλά δεν είναι απαραίτητα και γεγονός.
Παρόλα αυτά, ύστερη έρευνα (Vidal-Infer et al, 2007), ανέφερε την έντονη χρήση αλκοόλ και άλλων ουσιών που αυξάνεται κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων. Ακόμα, είναι ενδιαφέρον ότι, σε αντίθεση με την κατάχρηση αλκοόλ, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η κοκαΐνη ήταν η πιο ευρέως χρησιμοποιούμενη παράνομη ουσία σε τέτοιες εκδηλώσεις!
Παρόλα αυτά, έγιναν μελέτες στην Αγγλία (Masterton, 1991. Cullum et al, 1993) που έδειξαν μείωση των αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών κατά τις οκτώ εβδομάδες γύρω από τις διακοπές των Χριστουγέννων. Αξιοσημείωτα, οι νεότεροι ασθενής είχαν ακόμα λιγότερη αυτοκαταστροφική συμπεριφορά, μικρότερη δηλαδή από τον μέσο όρο (Bergen, Hawton, 2007).
Επιπλέον, υπάρχει μείωση στις απόπειρες αυτοκτονίας κατά τη διάρκεια των εορτών των Χριστουγέννων. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με έρευνα του Jessen et al (1999) παρατηρήθηκαν λιγότερες απόπειρες αυτοκτονίας από τις προβλεπόμενες πριν από τις διακοπές των Χριστουγέννων. Επιπροσθέτως, στις Ηνωμένες Πολιτείες από το 1973 έως το 1979 τα ποσοστά αυτοκτονιών μειώθηκαν πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τις διακοπές των Χριστουγέννων.
Ας πάμε τώρα εκεί που ξεκινήσαμε. Τι βρήκαν οι οι Randy A. Sansone, Lori A. Sansone στο άρθρο τους για τα Χριστούγεννα; Σύμφωνα με τις γενικές τάσεις που υποδεικνύονται, οι διακοπές των Χριστουγέννων βρέθηκαν να καταλήγουν σε δύο γενικά πρότυπα. Πράγματι, φαίνεται να υπάρχει αύξηση σε ορισμένους τύπους ψυχοπαθολογίας κατά τη διάρκεια των διακοπών, όπως η επιδείνωση της διάθεσης και οι θάνατοι που σχετίζονται με το αλκοόλ. Αντίθετα, ωστόσο, φαίνεται να υπάρχει μείωση κατά τη διάρκεια των διακοπών στη συνολική χρήση των ψυχιατρικών υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης, στις εισαγωγές στα νοσοκομεία, στη συμπεριφορά αυτοτραυματισμού και στις απόπειρες ή ολοκληρώσεις αυτοκτονίας.
Εν κατακλείδι, για να καθησυχάσω και τους γιατρούς μας που τόσο μας έχουν βοηθήσει δύο χρόνια τώρα (και τους ευχαριστούμε) θα αναφέρω ότι ενδέχεται να αναμένουν συνολική μείωση των φαινομένων που σχετίζονται με την ψυχοπαθολογία αμέσως πριν από τις διακοπές των Χριστουγέννων. Φαίνεται ότι τα Χριστούγεννα επιδεικνύουν μια γενικά προστατευτική επίδραση σε πολλές μορφές ψυχοπαθολογίας, με εξαίρεση τις διαταραχές της διάθεσης και τις δηλητηριάσεις που σχετίζονται με το αλκοόλ φυσικά! Επομένως, είναι μύθος ότι τα Χριστούγεννα μας «χαλούν» την διάθεση απλά λίγη προσοχή στο αλκοόλ χρειάζεται!
Καλά Χριστούγεννα!
Πηγές
Sansone, R. A., & Sansone, L. A. (2011). The christmas effect on psychopathology. Innovations in clinical neuroscience, 8(12), 10–13.
* Η Σύλια Θεοδοσοπούλου είναι ψυχολόγος με ειδίκευση στα παιδιά
