today-is-a-good-day
19 C
Athens

Σχεδιάζοντας τον δρόμο προς το ενεργειακό μας αύριο. Επόμενος σταθμός το 2030 – Γράφει η Αλεξάνδρα Σδούκου

Όταν ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης πριν δύο χρόνια έβαλε δυναμικά την Ελλάδα στο ευρωπαϊκό άρμα της κλιματικής ουδετερότητας, οι υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις της χώρας δεν έδειξαν να ενστερνίζονται αυτό το όραμα. Η δέσμευσή του, από το διεθνές βήμα της Συνόδου Κορυφής του ΟΗΕ για το Κλίμα, για ταχεία απανθρακοποίηση της ελληνικής οικονομίας μέσω του εκμηδενισμού της συμμετοχής του λιγνίτη στο εθνικό μας ενεργειακό μείγμα ως το 2028 προδιέγραψε τον αναπτυξιακό χάρτη της χώρας για την επόμενη δεκαετία και κατέταξε την Ελλάδα μεταξύ των πρωτοπόρων της Ε.Ε. στην κλιματική δράση.

Της Αλεξάνδρας Σδούκου *

Όσο κι αν ο στόχος αυτός του Πρωθυπουργού τότε φάνταζε φιλόδοξος, για ορισμένους δε ακόμα και εξωπραγματικός, σήμερα έχει γίνει πια ξεκάθαρο ότι αποτελεί τη μόνη βιώσιμη πορεία προς το μέλλον. Και όσο κι αν υπάρχουν δυνάμεις, που ωθούμενες από μικροπολιτικές σκοπιμότητες ή και ιδιοτελή κίνητρα, επιθυμούν να μας κρατήσουν προσκολλημένους σε παρωχημένες ενεργειακές έξεις και εξαρτήσεις, όσο κι αν συκοφαντούν, αμέσως ή εμμέσως, τις «καθαρές» ενεργειακές λύσεις που όλος ο πλανήτης πλέον αναγνωρίζει και υιοθετεί, η δική μας στόχευση προς ένα «πράσινο», βιώσιμο και ανανεώσιμο μέλλον παραμένει αταλάντευτη.

Η πανδημία χτύπησε στην ανθρωπότητα ένα ηχηρό καμπανάκι, καθώς αποτελεί μια παγκόσμια κρίση, που για να τεθεί υπό έλεγχο απαίτησε συντονισμένη παγκόσμια δράση και διεθνή επιστημονική συνεργασία: για την ανάπτυξη και την ταχεία διανομή των εμβολίων. Η «μεταφορά» του διδάγματος για άμεση, συλλογική και συντονισμένη δράση καθίσταται επιτακτική και στην περίπτωση της σημαντικότερης υπαρξιακής απειλής για το μέλλον της ανθρωπότητας: της κλιματικής αλλαγής.

Ο κίνδυνος από την κλιματική αλλαγή καθίσταται ολοένα πιο ορατός, τοποθετώντας την στην κορυφή της διεθνούς ατζέντας. Τα τελευταία χρόνια γινόμαστε ολοένα και συχνότερα μάρτυρες ακραίων φαινομένων ανά τον πλανήτη. Στα πιο πρόσφατα, ο καύσωνας που έπληξε τις Βορειοδυτικές ΗΠΑ, οι καταστροφικές βροχοπτώσεις σε Ινδία και Κίνα, οι φονικές πλημμύρες σε Γερμανία, Βέλγιο, Ολλανδία, ο παρατεταμένος καύσωνας που σάρωσε την Ελλάδα και την Ευρώπη, αλλά και οι καταστροφικές πυρκαγιές του Αυγούστου.

Αν δεν δράσουμε τώρα, στα μέσα του αιώνα που διανύουμε θα ζούμε σε έναν κόσμο πολύ διαφορετικό από σήμερα, πιο θερμό, με περισσότερη ξηρασία, συχνότερα ακραία καιρικά φαινόμενα, αλλά και περισσότερες συγκρούσεις για τους σπάνιους φυσικούς πόρους. Θα έχουμε καταστήσει τον πλανήτη που μας «φιλοξενεί» εχθρικό προς την υγεία, την ευημερία, την ίδια τη ζωή μας.

Η κλιματική αλλαγή είναι το μεγάλο παγκόσμιο πρόβλημα που απαιτεί αποφασιστικές απαντήσεις σε εθνικό επίπεδο, αλλά και διεθνή συστράτευση. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν η πρώτη που ξεκίνησε να χτίζει πολύ νωρίς ένα «τείχος» ανθεκτικότητας απέναντι σε αυτή την απειλή, με θεμέλιο την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, φιλοδοξώντας να γίνει ηγέτιδα δύναμη αυτής της προσπάθειας.

Ενσωματώνοντας γρήγορα τα διδάγματα της πανδημίας κι επιδιώκοντας να χτίσει την οικονομική ανάκαμψη πάνω σε βιώσιμες, οικονομικά και κοινωνικά, βάσεις, η Ευρώπη επιταχύνει την πράσινη μετάβαση. Το νέο φιλόδοξο πακέτο «Fit for 55» είναι το μέσο για να φτάσουμε το 2030 στον ενδιάμεσο σταθμό, τη μείωση δηλαδή των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55%, έχοντας ως τελικό προορισμό το «Net Zero» ως το 2050.

Ένας στόχος που για την Ελλάδα είναι μεν δύσκολος και απαιτητικός, όμως πιστεύω ότι είναι απολύτως εφικτός. Καλούμαστε να χτίσουμε πάνω στις στέρεες βάσεις που δημιουργήσαμε κατά τους προηγούμενους 26 μήνες. Ξεκινώντας με τον οδικό μας χάρτη, το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα που καταθέσαμε το 2019, προσδιορίζοντας φιλόδοξους, αλλά σαφώς καθορισμένους στόχους, τους οποίους και υλοποιούμε με σχέδιο και συνέπεια. Στόχοι που τότε υπερέβαιναν τους ελάχιστους στόχους της Ένωσης και που μας επιτρέπουν σήμερα να «ενσωματώσουμε» πιο εύκολα και πιο γρήγορα την αύξηση της ευρωπαϊκής φιλοδοξίας.

Στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, προχωράμε με συνεκτικό σχεδιασμό στην ταχύτερη δυνατή απομάκρυνση από τον ρυπογόνο και ακριβό λιγνίτη, δίνοντας βάρος στην ανάπτυξη των ΑΠΕ. Έχουμε ήδη υλοποιήσει σε αυτή τη διετία μέτρα και πολιτικές, στοχεύοντας στην περαιτέρω βελτίωση του επενδυτικού κλίματος μέσω της ταχύτερης και ασφαλέστερης ωρίμανσης των επενδυτικών σχεδίων.

Δεν είναι υπερβολή να σημειώσω ότι το πρώτο κύμα των αλλαγών που κάναμε επιβραβεύθηκε με την εκδήλωση του τεράστιου επενδυτικού ενδιαφέροντος για νέα έργα ΑΠΕ. Ένα ενδιαφέρον που επισφραγίζει τον ισχυρισμό ότι οι στόχοι μας για τη μεγαλύτερη διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μας μείγμα όχι μόνο θα επιτευχθούν, αλλά και θα ξεπεραστούν.

Για να αποδεσμεύσουμε όμως την παραγωγική μας βάση πραγματικά από τα ορυκτά καύσιμα, εργαζόμαστε μεθοδικά και με σχέδιο ώστε να εισάγουμε την «καθαρή» ενέργεια σε όλους τους τομείς της οικονομίας μας. Από τις παραγωγικές δραστηριότητες και τη βιομηχανία, ως τις μεταφορές, τον τουρισμό, την ψύξη και την θέρμανση των σπιτιών μας.

Σε αυτό το πλαίσιο, το «Νέο Εξοικονομώ» βρίσκεται προ των πυλών για να δώσει ώθηση στην αναβάθμιση 50.000 κατοικιών, με 632 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης. Ένα ριζικά ανανεωμένο πρόγραμμα που για πρώτη φορά ενσωματώνει και κοινωνικά κριτήρια. Η προδημοσίευση του Οδηγού του προγράμματος έβαλε σε τροχιά το άνοιγμα της πλατφόρμας για τις αιτήσεις περί τα τέλη Νοεμβρίου. Στους προηγούμενους κύκλους του «Εξοικονομώ» έπεσαν συνολικά πάνω από 1,8 δισ. ευρώ στην πραγματική οικονομία.

Όσον αφορά στην ηλεκτροκίνηση, που αποτελεί αναμφισβήτητα το μέλλον των μετακινήσεων, σχεδιάσαμε και υλοποιήσαμε από το μηδέν ένα θεσμικό πλαίσιο που επιτρέπει τη γρήγορη διείσδυση ηλεκτρικών οχημάτων και υποδομών φόρτισης. Το μεγάλο ενδιαφέρον για απόκτηση ηλεκτρικών οχημάτων, και μάλιστα σε περίοδο οικονομικής ύφεσης λόγω της πανδημίας, αποτελεί ασφαλή ένδειξη ότι τα επόμενα χρόνια η ηλεκτροκίνηση θα πρωταγωνιστήσει και στη χώρα μας.

Σαφώς, οι νέοι και πιο φιλόδοξοι ευρωπαϊκοί στόχοι, θέτουν και για εμάς ψηλότερες κορυφές. Ήδη ο πρώτος κλιματικός νόμος βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο προετοιμασίας και θα μας προσφέρει όλα τα εργαλεία ώστε να πετύχουμε ένα πράσινο και βιώσιμο μέλλον.

Στο γήπεδο της ενέργειας, θα απαιτηθεί ακόμα μεγαλύτερη συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό μας σύστημα από τα επιπλέον 8GW νέας εγκατεστημένης ισχύος σε αιολικά και φωτοβολταϊκά που είχαμε θέσει ως στόχο ως το 2030. Η Διυπουργική Επιτροπή, για την αναθεώρηση του ΕΣΕΚ στο «πνεύμα» του  πακέτου «Fit for 55», έχει ήδη βάλει μπρος την αναθεώρηση των εθνικών μας στόχων, με την ενσωμάτωση και νέων τεχνολογιών, όπως η αποθήκευση ενέργειας, τα υβριδικά συστήματα, αλλά και το πράσινο υδρογόνο, που όπως όλα δείχνουν, θα είναι το next big thing στην καθαρή ενέργεια.

Ιδιαίτερη σημασία δίνουμε στη δυναμική των υπεράκτιων αιολικών πάρκων, μια τεχνολογία που έχει πολλές συνέργειες με την αρχιπελαγική Ελλάδα. Είμαι στην ευχάριστη θέση να πω ότι η ανάλυση έχει σχεδόν ολοκληρωθεί και σύντομα θα ανακοινώσουμε μια σειρά από μέτρα και πρωτοβουλίες – συμπεριλαμβανομένου ενός πλήρους ρυθμιστικού πλαισίου – για τον εξαιρετικά ενδιαφέροντα αυτόν κλάδο ανανεώσιμης ενέργειας.

Πολύτιμος σύμμαχος σε αυτή την προσπάθεια είναι οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης. Μέσω του εθνικού σχεδίου «Ελλάδα 2.0», περίπου 6,2 δισ. ευρώ θα κατευθυνθούν προς τον πράσινο πυλώνα. Μέσα από πολυδιάστατες δράσεις που αφορούν, μεταξύ άλλων, στην επένδυση σε ενεργειακές υποδομές, δίκτυα και μονάδες, στη διεύρυνση των προγραμμάτων εξοικονόμησης ενέργειας για να συμπεριλάβουν επιχειρήσεις και δημόσια κτήρια, στην ταχεία εγκατάσταση ενός εθνικού δικτύου δημόσιων υποδομών φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, έχουμε τη δυνατότητα να χτίσουμε το ενεργειακό μέλλον της χώρας, με θετικό κοινωνικό αποτύπωμα.

Η δράση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής αποτελεί παράλληλα μια τεράστια ευκαιρία για την ενίσχυση και ανάκαμψη της οικονομίας μας. Αφενός καθιστά την οικονομία και την κοινωνία μας πιο ανθεκτικές στις πολλαπλές απειλές της κλιματικής κρίσης και ταυτόχρονα επιταχύνει τη μετατόπιση σε ένα πιο βιώσιμο παραγωγικό μοντέλο, καθώς ανοίγει νέες αγορές και κινητοποιεί επενδύσεις σε δυναμικούς και καινοτόμους κλάδους. Όσο πιο φιλόδοξοι οι στόχοι, τόσο πιο ψηλά θα ανεβαίνει και ο πήχης των επενδύσεων για να φτάσουμε στον απώτερο στόχο μας: την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050.

Η πρόκληση αυτή αφορά τόσο τη σημερινή, όσο και τις μελλοντικές γενιές. Εμείς σήμερα πρέπει έμπρακτα να δείξουμε διαγενεακή αλληλεγγύη και να σχεδιάσουμε το «αύριο» που θέλουμε για τα παιδιά και τα εγγόνια μας.  Αλλά και οι επερχόμενες γενιές  θα πρέπει κάθε μία με τις γνώσεις, τις εμπειρίες και τη δυναμική της να στηρίξουν, να προωθήσουν και να ολοκληρώσουν τις αλλαγές που σήμερα δρομολογούμε.

Τέλος, στο πλαίσιο αυτό, κρίσιμος είναι ο ρόλος των πολιτικών.  Δική μας ευθύνη είναι να εξηγήσουμε, να εμπνεύσουμε και κυρίως να σχεδιάσουμε συνεκτικά και ολοκληρωμένα την πορεία της χώρας μας προς ένα νέο πράσινο αναπτυξιακό μοντέλο κι ένα κλιματικά ανθεκτικό «αύριο», εγγυώμενοι με σύγχρονες πολιτικές και μέτρα ότι σε αυτή τη μετάβαση δεν θα μείνει κανένας πίσω. Και η ελληνική κυβέρνηση είναι σε αυτή την πλευρά της πολιτικής και της ιστορίας, που υπηρετεί με πράξεις τους στόχους αυτούς.

* Η κα Αλεξάνδρα Σδούκου είναι Γενική Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ