Η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση είναι γεγονός. Αν όχι σε απόλυτο βαθμό στην Ελλάδα, σίγουρα στο Εξωτερικό. Ένα τέτοιο πολυεπίπεδο φαινόμενο επιφέρει αλλαγές στην τρόπο, που αντιλαμβανόμαστε όχι μόνο την καθημερινότητά μας, αλλά και ολόκληρη την ανθρώπινη ζωή. Σε αυτό το πλαίσιο, ο χαρακτήρας της παιδείας ή αν θέλετε πιο τεχνικά της εκπαίδευσης μετασχηματίζεται, ώστε να εξυπηρετήσει πιο αποδοτικά τους νέους στόχους.
Του Ιωάννη Π. Χουντή*
Πολλοί βιάζονται να διαχωρίζουν την θέση των επιστημών (μαθηματικών, φυσικής κ.α.) από τα ανθρωπιστικά μαθήματα. Ορισμένοι προχωρούν στην αξίωση της πλήρους απομείωσης της αξίας τους στα εκπαιδευτικά συστήματα της νέας εποχής, αφού η αγορά δεν «ζητά» τέτοιες ικανότητες (skills). Τι τρομακτικό χαρακτήρα, μπορεί εν τούτοις να λάβει, μία κοινωνία, που βασίζεται μονάχα στην τεχνική και στη μηχανή και αφήνει πλήρως στην άκρη την ανθρωπιστική μόρφωση; Σε ποια παραμόρφωση δυνάμεθα να οδηγηθούμε, όταν εξοβελίσουμε πλήρως από το σχολείο τα κλασικά γράμματα, την Ιστορία και τη γλώσσα; Ποιο κριτικό πνεύμα θα είχαν οι μελλοντικοί πολίτες, που θα στερούνταν κάθε ανθρωπιστικής παιδείας; Τελικά, πως θα επηρεάσει τη ζωή μας μία τεχνολογία απαλλαγμένη από πολιτιστικούς και ηθικούς οδοδείκτες; Αυτά είναι καίρια ερωτήματα, όταν προσεγγίζουμε τις τεχνολογικές εξελίξεις από εκπαιδευτική σκοπιά.
H λύση βρίσκεται, συνήθως, κάπου στη μέση, όπως σωστά διατύπωσε και ο Αριστοτέλης. Θα μπορούσαμε να κάνουμε λόγο για έναν ιδιότυπο «εξανθρωπισμό» της εκπαίδευσης. Στην τρίτη δεκαετία του 21ου μία εκπαίδευση που δεν προσδίδει την απαραίτητη βαρύτητα στη διδασκαλία των επιστημών και των νέων τεχνολογιών είτε των μαθημάτων ανθρωπιστικού χαρακτήρα είναι καταδικασμένη να αποτύχει. Δεν χρειάζεται να «ευνοήσουμε» το τάδε ή το δείνα διδακτικό αντικείμενο. Για να πετύχουμε σε αυτή τη νέα εποχή, χρειαζόμαστε και τα δύο.
Σχηματικά θα λέγαμε πως θέλουμε οι γενετικοί μηχανικοί να έχουν απορροφήσει βαθιά την Ηθική φιλοσοφία και οι ιστορικοί να είναι σε θέση να εκπονήσουν εξελιγμένες αναλύσεις δεδομένων. Οι βιοτεχνολογίες, οι επιστήμες της τεχνικής πρέπει να δώσουν περισσότερα στις ανθρωπιστικές επιστήμες και αντίστροφα. Όσον αφορά τη χώρα μας τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Εδώ θα πρέπει να ξεκινήσουμε από τα πολύ πιο βασικά. Λόγου χάρη, για αρχή να αντιστρέψουμε τους πολύ αρνητικούς δείκτες της χώρας μας στο πρόγραμμα PISA. Ή να αντιμετωπίσουμε κατάματα το γεγονός, πως οι Έλληνες μαθητές τελειώνουν το σχολείο πρακτικά ως λειτουργικά αναλφάβητοι. Όλα, λοιπόν, ξεκινούν από μία γενναία εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, που θα έχει τα μάτια «στραμμένα» στο μέλλον. Όσο και αν ακούγεται κοινότυπο, είναι άμεση ανάγκη για την Ελλάδα, που κάθε χρόνο τα πάει και χειρότερα στα θέματα της εκπαίδευσης.
*Ο Ιωάννης Π. Χουντής, είναι Κλασικός Φιλόλογος, Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρείας Ελλήνων Φιλολόγων και Πρόεδρος του Ινστιτούτου Πολιτικών Μελετών «ΚΕΝΤΡΟ ΑΣΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ»
