Μέρα της εθνικής επετείου, θυμόμαστε τη σημαία και την ιστορία της. Η λέξη μαρτυρείται από την ελληνιστική εποχή, τα χρόνια, δηλαδή, μετά το θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου.
Γράφει η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα
Μάλιστα πρωτοεμφανίζεται ως σημεία, από την αρχαία λέξη σῆμα. Το πολύ παλιό ομηρικό σῆμα είναι το μνημείο, το σημάδι, το σύμβολο.
Η σημαία δήλωνε το στρατιωτικό σημείο, που χρησιμοποιούνταν στον πόλεμο, για να φανερώνει την ταυτότητα μιας στρατιωτικής ομάδας. Οι λατίνοι το έλεγαν signum militare. Ταυτόχρονα, όμως, η σημαία ήταν και το σώμα στρατού, που πολεμούσε κάτω από ένα συγκεκριμένο έμβλημα. Τη λέξη, όμως, την συναντάμε με την έννοια της εικόνας και της πανοπλίας, που έφερε σημάδια διακριτικά των πολεμιστών.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, η σημαία δείχνει, παρουσιάζει κάτι, αποτελεί το σύμβολο, το έμβλημα μια ιδέας, μιας πατρίδας, ενός έθνους, μιας αυτοκρατορίας. Σημαίνει ιδιαιτέρως αυτές τις ημέρες ως σηματοδότης την εξέχουσα σημασία του αγώνα του ελληνικού έθνους.
Την τιμητική της έχει η γαλανόλευκη, που ελπίζουμε να την δούμε να κυματίζει στα μπαλκόνια. Στις παρελάσεις, και όχι μόνο, βλέπουμε κι άλλες σημαίες, συλλόγων, στρατιωτικών σωμάτων, σωματείων.
Πριν από εβδομήντα εννέα χρόνια, κλήθηκαν υπό τας σημαίας, επιστρατεύτηκαν όσοι ήταν σε στρατεύσιμη ηλικία, για να υπηρετήσουν τον αγώνα στα ελληνοαλβανικά βουνά. Κράτησαν ψηλά τη σημαία μέχρι τέλους, και θυσιάστηκαν για τη σημαία. Σημαία τους έκαναν την ελευθερία της πατρίδας!
Από τις 28 Οκτωβρίου 1940 πολεμούσαν και ανάγκασαν τον ιταλικό στρατό σε υποχώρηση. Ο ηρωισμός τους σε Κορυτσά, Πόγραδετς, Αγίους Σαράντα, Αργυρόκαστρο, Χειμάρρα ήταν εκπληκτικός. Οι αντίξοες συνθήκες και το κρύο δεν κατέβαλαν το φρόνημά τους, ώστε να ζητήσουν άδεια από τη σημαία (= να φύγουν αδικαιολόγητα από το στρατόπεδο) και να τα εγκαταλείψουν.
Δυστυχώς, όμως, τις πρώτες μέρες του Απριλίου του 1941, με την έναρξη της γερμανικής επίθεσης, οι Ιταλοί ξεκίνησαν νέα αντεπίθεση. Έτσι, στις 20 Απριλίου υψώθηκε λευκή σημαία, αφού οι Έλληνες συνθηκολόγησαν πρώτα με τους Γερμανούς και στη συνέχεια με τους Ιταλούς.
Για τους νεκρούς του πολέμου η σημαία κυμάτισε μεσίστια, ίσως όχι αμέσως, αφού τελούσαμε υπό γερμανική κατοχή, σίγουρα όμως μετά.
Από τότε έγιναν πολλά, γνωρίσαμε και άλλες πολλές σημαίες, σημαιούλες και σημαιάκια. Γνωρίσαμε τη σημαία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σημαίες νέων κρατών που προέκυψαν από τη διάσπαση μεγαλύτερων. Ήλθαμε σε επαφή με ηγετικές φυσιογνωμίες που έγιναν σημαίες κινημάτων και ομάδων. Οι ποδοσφαιρόφιλοι διαπληκτίστηκαν για τα σημαιάκια του επόπτη και η κόκκινη σημαία διέκοψε παιχνίδια με ένταση.
Οι παραλίες μας άρχισαν να παίρνουν γαλάζια σημαία, ένδειξη ποιότητας και καθαρότητας των νερών. Πολλά από τα πλοία μας ταξίδευσαν με σημαία ευκαιρίας, για να αποφύγουν οι πλοιοκτήτριες εταιρείες τις φορολογικές επιβαρύνσεις.
Με σημαία ευκαιρίας βγήκαν, επίσης, στους δρόμους οι πολιτικοί μας, για να υποσχεθούν πράγματα που δεν μπορούσαν να εκπληρώσουν. Έτσι, μάθαμε και το λαϊκισμό! Είδαμε με σημαίες και με ταμπούρλα να πορεύονται μπροστά, κάνοντας θόρυβο, χωρίς να παράγουν έργο.
Σημαίες και σημαίες, πολλοί οι σημαιοφόροι! Δεν εξαντλήσαμε το λήμμα. Υπάρχουν τα συνώνυμα φλάμπουρο, μπαϊράκι, παντιέρα, λάβαρο. Μόνο, όμως, η σημαία χρησιμοποιείται, για να αποδώσει το εθνικό σύμβολο μιας χώρας. Το κοινό, όμως, μεταξύ όλων των σημαιο – λέξεων είναι ότι τόσο η σημαία όσο και τα συνώνυμά της συνδέονται στην πράξη με μια επανάσταση, έναν αγώνα, μια έντονη προσπάθεια.
Σημαιοστολίστε τα μπαλκόνια!
*Η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα είναι φιλόλογος και διδάσκει στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδας
