Όσοι από εμάς γεννηθήκαμε στις δεκαετίες του εξήντα ή του εβδομήντα, αλλά και οι λίγο παλαιότεροι θυμόμαστε το παλιό μας εθνικό νόμισμα, την δραχμή. Ακόμα, τόσα χρόνια μετά την υιοθέτηση από την χώρα μας του ενιαίου ευρωνομίσματος, χρησιμοποιούμε εκφράσεις όπως: Δεν θα πάρεις από εμένα ούτε δραχμή, δεν έχω ούτε μια δραχμή κ. ά. Αλλά και πολύ συχνά κάνουμε λογαριασμούς σε δραχμές, μετατρέποντας τα ευρώ σε δραχμές στο μυαλό μας, για να καταλάβουμε πόσα έχουμε ξοδεύσει.
Γράφει η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα
Δραχμή, λοιπόν, από το ρήμα δράσσομαι και δράττομαι, που σημαίνει παίρνω στο χέρι, λαμβάνω, κλείνω στη χούφτα μου. Δράξ, δρακός ήταν η παλάμη, και δράγμα, δράγματος αυτό που μπορεί να περιλάβει κανείς στην παλάμη του.
Η λέξη, δραχμή, δήλωνε αρχικά μια παλάμη γεμάτη μεταλλικές ράβδους. Το μέγεθος μιας αντρικής παλάμης μπορούσε να κρατήσει μέχρι έξι τέτοιες ράβδους, που ήταν μορφές νομισμάτων και λέγονταν οβολοί. Μια δραχμή ισοδυναμούσε με έξι οβολούς.
Ήταν επίσης μια από τις μονάδες βάρους που χρησιμοποιούσαν στην πόλη κράτος των Αθηνών. Μία αττική δραχμή ισοδυναμούσε με 4,3 γραμμάρια.
Πολύ γρήγορα, η δραχμή κατέληξε να περιγράφει και την μονάδα συναλλαγής του αρχαίου κόσμου. Πολλές πόλεις είχαν ως νόμισμα την δραχμή, αλλά οι δραχμές των διαφόρων πόλεων δεν είχαν το ίδιο βάρος με την αθηναϊκή δραχμή. Περίφημο ήταν και το τετράδραχμο του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Στο λεξιλόγιό μας δεν χρησιμοποιούμε πια το λεκτικό τύπο τόσο συχνά. Παρόλα αυτά, υπάρχει μια σειρά λέξεων με πρώτο συνθετικό την δραχμή, όπως δραχμολάγνος (αυτός που επιθυμεί την επαναφορά της δραχμής ως εθνικού νομίσματος), δραχμοφονιάς (υπερβολικά φιλάργυρος), δραχμοβόρος (σπάταλος) δραχμοποιώ (μετατρέπω ξένα νομίσματα σε δραχμές).
Μάλιστα οι δραχμολάγνοι ως όρος χρησιμοποιείται ειρωνικά, για να αποδώσει όσους θέλουν την δραχμή σε αντίθεση με τους ευρωλάγνους, αυτούς που αρέσκονται στο ευρώ.
Ομόρριζη λέξη με την δραχμή είναι το δράμι, που ήταν μονάδα μέτρησης του βάρους, υποδιαίρεση της οκάς. Ένα δράμι ήταν ίσο με 3,2 γραμμάρια. Στα ντουλάπια και στα συρτάρια, βρίσκαμε συνταγές της γιαγιάς ή της θείας που περιείχαν οδηγίες με δράμια. Σήμερα λέμε για μερικούς, αν κάνουν ανοησίες, ότι δεν έχουν δράμι μυαλό. Κάποιοι δεν έχουν δράμι ανθρωπιάς, ενώ ορισμένοι δεν δείχνουν δράμι ωριμότητας.
Θα δραχμολογήσουμε λίγο ακόμη δείχνοντας στους νεότερους ένα παλιό χαρτονόμισμα, αξίας πέντε χιλιάδων δραχμών με την μορφή του Γέρου του Μοριά, μια που στο εγγύς μέλλον θα εορτάσουμε τα διακόσια χρόνια από την κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης.
Ελπίζουμε η δραχμολογία να μείνει μόνο ως λεξιλογική συζήτηση ή ιστορική νοσταλγική ανάμνηση.
Η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα είναι φιλόλογος και διδάσκει στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδας
