Αέρας φυσάει μανιωδώς αυτή την ώρα και γι΄ αυτό πήραν τα μυαλά μας αέρα, πιστέψαμε πως κάτι είμαστε, δηλαδή, κάτι ξέρουμε, κι αποφασίσαμε να σας μιλήσουμε για τον αέρα. Βέβαια, ουδέν κακόν αμιγές καλού, υποχώρησε λίγο με τον αέρα η πολλή ζέστη και τουλάχιστον σταματήσαμε να κάνουμε αέρα.
Γράφει η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα
Πριν αλλάξετε τον αέρα σας, φύγετε δηλαδή για διακοπές, αλλάξετε παραστάσεις κι εντυπώσεις και σας ευχηθούμε κι εμείς με τη σειρά μας «ώρα καλή στην πρύμνη σας κι αέρα στα πανιά σας» ή σε απλά ελληνικά «καλό ταξίδι», θα αερολεξιλογήσουμε, χωρίς, όμως, να αερολογήσουμε, να πούμε ανοησίες, ελπίζουμε τουλάχιστον.
Βγαίνουμε, λοιπόν, στον αέρα, μεταφορικά το λέμε, γιατί δεν είμαστε τηλεοπτικοί ή ραδιοφωνικοί τύποι, για να σας πούμε ότι ὁ ἀέρας είναι λέξη μεσαιωνική. Η αρχαιοελληνική ήταν ὁ ἀήρ, τοῦ ἀέρος, παλιά ομηρική, που συνδέεται ετυμολογικά με το ρήμα ἀείρω και αἴρω (=ανυψώνω, σηκώνω). Η σύνδεση εξάλλου του ἀέρος με το αἴρω δεν είναι λόγια του αέρα ή φράσεις αέρα – πατέρα, ανοησίες, κουβέντες χωρίς αξία, αερολογίες. Πιστοποιείται από τις αερολέξεις των άλλων γλωσσών. Για παράδειγμα, το αγγλικό lift συνδέεται με τη γερμανική λέξη Luft για τον αέρα και πάει λέγοντας.
Μέσω των λατινικών (aer) ο αέρας πέρασε και στις άλλες γλώσσες και έδωσε τον αγγλικό και γαλλικό αέρα air και άλλους πολλούς αέρηδες, όπως συνηθίζουμε να λέμε τον πληθυντικό στα ελληνικά.
Δε συνεχίζουμε με άλλα ετυμολογικά, για να μην τινάξετε τα μυαλά σας στον αέρα, με τόσες λεπτομέρειες. Επειδή σεβόμαστε την άποψή σας και δε σας έχουμε πάρει τον αέρα, θα σχολιάσουμε λίγο το μείγμα αζώτου, οξυγόνου και ελάχιστων ποσοτήτων άλλων αερίων που αναπνέουμε και που περιβάλλει τη γη και αποτελεί την ατμόσφαιρά της.
Αν αυτή τη στιγμή είστε στο αυτοκίνητο, σίγουρα θα έχετε ελέγξει τα λάστιχά σας, να μην χάνουν αέρα ή θα έχετε ανοίξει το παράθυρο να πάρετε αέρα. Αν, όμως, βρίσκεστε στο αεροπλάνο, ελπίζουμε να μην πέσετε σε κενό αέρος και τρομάξετε. ΄
Όσοι επιθυμείτε να βγείτε στις παραλίες και θέλετε να χάσετε λίγο βάρος, πρέπει να ζείτε με αέρα, να τρώτε ελάχιστα, για να επιταχύνετε την απίσχναση. Όχι, όμως, και αέρα κοπανιστό, δε γίνεται εξάλλου.
Σε μια πιο πεζή επικαιρότητα και καθημερινότητα, θα γίνουν εκλογές σε λίγες ημέρες και πλανάται στον αέρα ή υπάρχει στον αέρα η αλλαγή πολιτικού σκηνικού. Είναι αλήθεια ότι, χωρίς να πολιτικολογούμε, το κόμμα της αντιπολίτευσης έχει άλλο αέρα, αφήνει μια πιο πολιτισμένη αίσθηση στους ψηφοφόρους.
Ας σχολιάσουμε λίγο τον αέρα των παλιότερων ελληνικών, που ήταν θηλυκού γένους στον Όμηρο και τον Ησίοδο. Από τον Ηρόδοτο και μετά άλλαξε φύλο κι έτσι Ἀήρ με Α κεφαλαίο ήταν ο Δίας, ενώ με μικρό ο ανοιχτός χώρος. Κι εμείς στα νέα ελληνικά λέμε «μου άφησε ως περιουσία τον αέρα», το χώρο πάνω από ένα οίκημα. Εξάλλου, στη βυζαντινή εποχή, υπήρχε «τὸ ἀερικόν», φόρος που είχε επιβάλει ο Ιουστινιανός και, κατά μία εκδοχή, αφορούσε πρόστιμο για παραβίαση της ελάχιστης απόστασης που έπρεπε να έχουν τα κτίρια μεταξύ τους.
Οι αρχαίοι μας είχαν την ἀερομαντεία ή αεροσκοπία που προέκυπτε από τη μελέτη της κίνησης του αέρα, αλλά και τον ἀερονηχῆ, που κολυμπούσε στον αέρα όπως τα σύννεφα.
Πριν σας αποχαιρετήσουμε, ας ελέγξουμε αν έχει λιγουλάκι αέρα το κείμενο, απόσταση μεταξύ των παραγράφων και των αράδων, για να το διαβάσετε ευχάριστα. Ωραίο είναι, πετάει!
*Η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα είναι φιλόλογος και διδάσκει στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδας
