today-is-a-good-day
17.1 C
Athens

Βερίκοκο

Το βερίκοκο ή βερύκοκο, κατά μια παλαιότερη γραφή, είναι ένα από τα αγαπημένα φρούτα του καλοκαιριού, ιδιαίτερα του Ιουνίου. Πολλές είναι οι ποικιλίες του, Μπεμπέκου, Διαμαντοπούλου, Aurora και άλλες που δεν τις ξέρω και καλά, γιατί στόχος δεν είναι η προβολή της ποικιλίας, αλλά η λεξιλογία.

Γράφει η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα

Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, με την προέλευση της λέξης, που όσο κι αν μας φαίνεται παράξενο, αποτελεί μεταπλασμένο λεκτικό τύπο του ουσιαστικού πραικόκιον, που κι αυτό με τη σειρά του έρχεται από το λατινικό praecoquum, δηλαδή πρώιμο ροδάκινο. Το πραικόκιον, για να είμαστε ακριβείς είναι λέξη ελληνιστική, μια που το νοστιμότατο αυτό φρούτο ήλθε από τις εκστρατείες του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ίσως η προέλευσή του είναι από την Αρμενία, γι΄ αυτό η επίσημη λατινική ονομασία του στα λατινικά είναι Prunus armeniaca, αρμενικό δαμάσκηνο. Άλλοι λένε πως οι Έλληνες το γνώρισαν από τους Ρωμαίους και μάλιστα από το διαπρεπή Ρωμαίο στρατηγό Λεύκιο Λευκίνιο Λούκουλλο (106-57 π.Χ.), που παρέθετε πολυτελή δείπνα στην έπαυλή του ή μάλλον στις επαύλεις του με καρπούς και προϊόντα που προέρχονταν και από δική του παραγωγή.

Στα αγγλικά το βερίκοκο είναι apricot, τύπος που προήλθε από τον αραβικό al-barquq με ενσωμάτωση του άρθρου στη λέξη. Το al-barquq είναι το δικό μας, το μεσαιωνικό πραικόκιον.

Διάσημη είναι η νεοελληνική φράση «τι εστί βερίκοκο» ή «θα σου δείξω εγώ τι εστί βερίκοκο», φράση που την χρησιμοποιούμε, για να επισημάνουμε τις δυσκολίες ενός εγχειρήματος, μιας προσπάθειας ή για να απειλήσουμε. Ισοδύναμη σημασιολογικά είναι και η φράση «πόσα απίδια πιάνει ο σάκος». Για παράδειγμα, μπορούμε να πούμε «ας έλθει να δουλέψει να δει τι εστί βερίκοκο ή πόσα απίδια πιάνει ο σάκος», εννοώντας ότι μόνο η δοκιμή θα του αποδείξει τις δυσκολίες.

Το φρούτο είναι γνωστό και από το περίφημο τραγούδι: «χειλάκι πετροκέρασο και μάγουλο βερίκοκο» (μουσική Τάκη Μωράκη, στίχοι Γιώργου Γιαννακόπουλου), που το έχουμε ακούσει να το τραγουδά η αείμνηστη Αλίκη. Όσο κι αν μας φαίνεται παράξενο το άσμα εξυμνεί την ανδρική και όχι τη γυναικεία ομορφιά. Γι΄ αυτό άλλωστε το βερίκοκο θεωρείται αφροδισιακό φρούτο.

Το λεξικό (Χρηστικό Λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας) της Ακαδημίας Αθηνών στο λήμμα βερίκοκο γράφει τα εξής: ο σφαιρικός σαρκώδης καρπός της βερικοκιάς με χρώμα κίτρινο ή πορτοκαλί, βελούδινο περικάρπιο και ξυλώδη πυρήνα.

Ή μας ανοίγει την όρεξη ο ορισμός ή μας την κλείνει η ακριβολογία του. Ελπίζουμε το πρώτο. Καλή μας απόλαυση, ευχή που έχει επικρατήσει να λέμε σε ανάλογες περιπτώσεις.

*Η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα είναι φιλόλογος και διδάσκει στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδας

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ