today-is-a-good-day
19.5 C
Athens

Το διεθνές σύστημα και η ΕΕ, μέσα από το χάος του Brexit!

Εδώ και περίπου δύο χρόνια παρακολουθούμε μια φαρσοκωμωδία, όπου μια πολιτικός που ακούει στο όνομα Τερέζα Μέϊ, εν τη απουσία σοβαρού αντιπάλου κατέλαβε την Πρωθυπουργία στη Μεγάλη Βρετανία, μετά την φυγομαχία του δειλού, Ντέηβιντ Κάμερον, να υλοποιήσει μια μεγάλη απόφαση, το Brexit, που ο ίδιος προκάλεσε.

Του Δημήτρη Γ. Απόκη*

Η σημερινή Πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας, ανέλαβε να υλοποιήσει το Brexit, δηλαδή την ψήφο του βρετανικού λαού στο δημοψήφισμα, έχοντας πάρει θέση υπέρ της παραμονής στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όντας Υπουργός στη κυβέρνηση Κάμερον. Και πραγματικά κατά γενική ομολογία δεν θα μπορούσε να κάνει χειρότερη δουλειά από ότι έχει κάνει μέχρι σήμερα, λίγες εβδομάδες πριν την ημερομηνία αποχώρησης της Μεγάλης Βρετανίας από την ΕΕ.

Παρά το γεγονός ότι η σοφή παροιμία λέει ότι δεν βάζεις το λύκο να φυλάει τα πρόβατα, προς τιμήν της η κ. Μέϊ, είναι αποφασισμένη να υλοποιήσει την λαϊκή βούληση του δημοψηφίσματος και να οδηγήσει τη Μεγάλη Βρετανία στην έξοδο από το χάλι της σημερινής Ευρωπαϊκής Ένωσης, και η έμφαση εδώ είναι στη λέξη σημερινή, διότι δεν φταίει σε τίποτα η ιδέα της Ενωμένης Ευρώπης, για το σημερινό τερατούργημα των Βρυξελλών.

Η Μεγάλη Βρετανία βρίσκεται στα πρόθυρα της μεγαλύτερης αλλαγής της, από την εποχή που κατέρρευσε η Βρετανική Αυτοκρατορία, και οι εξελίξεις είναι πλέον ραγδαίες.

Την εβδομάδα που πέρασε είχαμε τη δημιουργία μιας νέας ομάδας μέσα στο Βρετανικό Κοινοβούλιο, με το όνομα Ανεξάρτητη Ομάδα, και ήδη έχει αρχίσει η κουβέντα, ότι αυτή η ομάδα μπορεί να αποτελέσει το σπόρο για τη δημιουργία ενός νέου πολιτικού κόμματος. Συγκροτείτε από επτά μέλη της κοινοβουλευτικής ομάδας  του Εργατικού Κόμματος και ένα μέλος της κοινοβουλευτικής ομάδας των Συντηρητικών. Το θέμα το οποίο προκάλεσε τις αποχωρήσεις αυτές και τη δημιουργία της ομάδας είναι το Brexit.

Στο Συντηρητικό Κόμμα, η Πρωθυπουργός Τερέζα Μέϊ, όπως ήδη ανέφερα, αν και δεν το υποστήριξε, πιστεύει ότι έχει υποχρέωση να υλοποιήσει το Brexit, και θα το κάνει, δυστυχώς με ένα χαοτικό τρόπο. Όσοι πίστευαν και συνεχίζουν να πιστεύουν ότι η αποχώρηση θα μπορούσε να είναι ένα συναινετικό διαζύγιο με το χάλι των Βρυξελλών, είναι μακριά νυχτωμένοι.

Η διαδικασία της ΕΕ απαιτεί συναίνεση όλων των μελών όσο αφορά τη συμφωνία αποχώρησης. Η Ιρλανδία, επιθυμεί τη διατήρηση της ελεύθερης πρόσβασης στη Βόρεια Ιρλανδία. Η Ισπανία, θέλει ανοικτό το δρόμο ανάκτησης του Γιβραλτάρ. Η Ολλανδία, θέλει τη Μεγάλη Βρετανία, όσο πιο κοντά στην κοινή αγορά γίνεται, αλλά χωρίς να ακολουθεί τους κανόνες που θα ακολουθεί το Λονδίνο. Η Γαλλία, θέλει να εκτοπίσει τη Μεγάλη Βρετανία γεωπολιτικά. Η Γερμανία επιδιώκει να διατηρήσει πρόσβαση στην αγορά, αλλά να αποτρέψει οποιαδήποτε επιρροή των Βρετανών πάνω στους κανόνες.

Με απλά λόγια στην ΕΕ ο καθένας έχει τα συμφέροντά του και τις επιδιώξεις του απέναντι στο Brexit, και δεν υπάρχει καμία συμφωνία που θα τους ικανοποιήσει όλους. Εάν μάλιστα σκεφτεί κανείς ότι η εμπορική συμφωνά Καναδά – ΕΕ, πήρε δέκα χρόνια να υλοποιηθεί, αντιλαμβάνεται ότι το διάστημα από το δημοψήφισμα μέχρι σήμερα είναι ελάχιστο. Και βέβαια, από την άλλη μεριά δεν υπάρχει καμία συμφωνία που θα ικανοποιεί το σύνολο των μελών της ΕΕ, και θα περάσει από το Βρετανικό Κοινοβούλιο. Ειδικά τώρα που η Μέϊ έχει χάσει την ισχνή πλειοψηφία που διέθετε στο Κοινοβούλιο, έχοντας και το ενωτικό κόμμα της Βόρειας Ιρλανδίας, που δίνει ανοχή στην κυβέρνησή της, να έχει πολύ σκληρές θέσεις στο θέμα των συνόρων με την Ιρλανδία, δεν υπάρχει ελπίδα, ήρεμης εξόδου.

Πολύ απλά και το υποστηρίζω από την πρώτη στιγμή, δεν υπάρχει άλλος δρόμος και άλλη πιθανότητα από σκληρό Brexit και ειδικά με ένα Βρετανικό Κοινοβούλιο που δεν είναι σε θέση να υλοποιήσει τίποτα ουσιαστικό.

Και ας μην βιαστούν οι λάτρεις της στρεβλής παγκοσμιοποίησης να ονειρευτούν μια ακύρωση του Brexit. Το απίστευτο χάλι του Εργατικού Κόμματος είναι ακόμη ένας παράγοντας βεβαιότητας ενός σκληρού Brexit. Οι Εργατικοί αναβίωσαν τη διετία 2016-18 μέσα από την ανάληψη της ηγεσίας από τον Τζέρεμι Κόρμπιν, στρέφοντας το Κόμμα σε ακραίες αριστερές θέσεις και προσελκύοντας πολλούς νέους. Το πρόβλημα με αυτό είναι ότι οι νέοι, έχοντας υποστεί πλύση εγκεφάλου από τη στρεβλή παγκοσμιοποίηση, είναι υπέρ της παραμονής στην ΕΕ, ενώ ο Κόρμπιν είναι εναντίον των πάντων, και ειδικά εναντίον των Βρυξελλών. Με μεγάλο κομμάτι των Εργατικών να επιδιώκουν δεύτερο δημοψήφισμα για το Brexit, για να ακυρωθεί το πρώτο, το θέμα αυτό είναι κυρίαρχο, με αποτέλεσμα να οδηγείται το Κόμμα σε διάλυση. Οι επτά βουλευτές, αποχώρησαν λόγω του ότι επιθυμούν την παραμονή στην ΕΕ, και κατηγορούν τον Κόρμπιν ότι βρίσκεται στη λάθος πλευρά  του θέματος.

Μέσα από όλο αυτό το χαώδες σκηνικό βγαίνουν κάποια εξαιρετικά χρήσιμα συμπεράσματα αναφορικά με το τι έρχεται στο διεθνές σύστημα, αλλά και όσο αφορά των μέλλον της ΕΕ.

Το Βρετανικό πολιτικό σύστημα, οδηγείται σε διάλυση. Συντηρητικοί και Εργατικοί είναι διχασμένοι απέναντι στο Brexit, με αποτέλεσμα να υπάρχουν διαλυτικές τάσεις που οδηγούν στη δημιουργία νέων πόλων. Ταυτόχρονα, για όσους ενδιαφέρονται και δείχνουν προσοχή, το ίδιο συμβαίνει με Ρεπουμπλικάνους και Δημοκρατικούς στις Ηνωμένες Πολιτείες, λόγω της εκλογής Τράμπ στην Προεδρία. Και στα δυο μέτωπα στο κέντρο βρίσκεται η κατάρρευση του διεφθαρμένου συστήματος της στρεβλής παγκοσμιοποίησης. Απλά λόγω του κοινοβουλευτικού συστήματος στη Μεγάλη Βρετανία, οι εξελίξεις είναι πιο ραγδαίες.

Στις ΗΠΑ, οι πόλοι εξουσίας είναι πολύπλευροι. Τοπικού, πολιτειακού και ομοσπονδιακού επιπέδου, με τον Πρόεδρο να εκλέγεται ανεξάρτητα από το Κογκρέσο. Το σύστημα αυτό παράγει πιο άμεση δημοκρατία, αλλά στα μεγάλα θέματα η αλλαγή έρχεται με πολύ πιο αργούς ρυθμούς, διότι η κατάρρευση δεν οδηγεί σε άμεση αλλαγή της εθνικής κυβέρνησης. Το βλέπουμε πολύ καθαρά αυτό με την Προεδρία Τράμπ και το σημερινό Κογκρέσο. Αυτός είναι και ο λόγος που το μεγαλύτερο σοκ για το σύστημα των ΗΠΑ, το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, γίνεται ουσιαστικά αισθητό σήμερα, δεκαετίες μετά. Στη Μεγάλη Βρετανία, η κυβέρνηση με μια απλή ψηφοφορία μπορεί να πέσει.

Τις αμέσως επόμενες εβδομάδες και μήνες, το Λονδίνο θα βρίσκεται σε ουσιαστική παράλυση. Η Μέϊ είναι αδύνατον να περάσει οποιαδήποτε συμφωνία. Μένουν λίγες εβδομάδες μέχρι τις 29 του Μάρτη, ημέρα αποχώρησης από την ΕΕ. Με την ιδέα του σκληρού Brexit,  να γίνεται όλο και πιο πολύ πραγματικότητα, το Κοινοβούλιο θα πρέπει να ασχοληθεί με την υιοθέτηση νομοθεσίας που θα κάνει όσο το δυνατόν ομαλή τη διαδικασία εξόδου στο εσωτερικό της χώρας, μετά από δεκαετίες νόμων και κανονισμών που είχαν εμπλέξει τη χώρα στο χάλι των σημερινών Βρυξελλών. Μια αποστολή ανέφικτη, με αποτέλεσμα η προσαρμογή, αν και δεν έπρεπε, να είναι πολύ πιο δύσκολη.

Αυτό δημιουργεί μια γεωπολιτική στιγμή όπου όποιος θέλει να εκμεταλλευτεί της Μεγάλη Βρετανία, μπορεί εύκολα να το κάνει. Φεύγοντας από την ΕΕ, το Λονδίνο θα χάσει πρόσβαση στο μισό εμπορικό του τζίρο και δεν φαίνεται να υπάρχει στο πολιτικό σύστημα και στην κουλτούρα της χώρας, σχέδιο για το πως να χειριστεί αυτό το γεγονός. Τα δυο μεγάλα πολιτικά Κόμματα, όπως ήδη ανέφερα, είναι στο κακό τους το χάλι, και μόνο η ιδέα της εκλογής Κόρμπιν στην Πρωθυπουργία, θα οδηγήσει τη Βρετανία, σε τέτοια καταστροφή που θα χρειαστεί μια ολόκληρη γενιά να ανακάμψει.

Η χώρα που βρίσκεται στην καλύτερη θέση να εκμεταλλευτεί αυτή την κατάσταση είναι οι ΗΠΑ. Στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Ουάσιγκτον εγκλώβισε τη μεγάλη Βρετανία στη συμφωνία Lend and Lease, όπου το Λονδίνο πήρε κάποια παρωχημένα πλοία, με αντάλλαγμα όλο το κομμάτι της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, στο Δυτικό Ημισφαίριο. Για δυο γενιές το Λονδίνο, είναι δεμένο στις στρατηγικές επιδιώξεις της Ουάσιγκτον. Η μετά το Brexit Μεγάλη Βρετανία, θα είναι γεωπολιτικά τόσο απελπισμένη και με δεδομένο ότι η Ουάσιγκτον, με την Προεδρία Τράμπ, βρίσκεται σε βαθιά αναδιάταξη της εξωτερικής της πολιτικής, θα αναγκαστεί να κάνει συμφωνία με τις ΗΠΑ, που θα οδηγήσει το μεγαλύτερο κομμάτι του οικονομικού συστήματος του Λονδίνου στη Νέα Υόρκη. Μάταια ονειρεύεται το Βερολίνο, μεταφορά στη Φρανκφούρτη.

Και όσο αφορά την σημερινή τραγωδία ΕΕ, μέσω του Brexit οι εγκληματικές και γερμανοκινούμενες Βρυξέλλες, να κατάφεραν μέσω του Brexit  να τραβήξουν την προσοχή από τεράστια προβλήματα όπως, το μεταναστευτικό, οι πρόσφυγες, η επιθετικότητα της Ρωσίας, ο πόλεμος στην Ουκρανία, ο πόλεμος στη Συρία, η κατάρρευση του συνταξιοδοτικού συστήματος πανευρωπαϊκά, η δημογραφική κατάρρευση, τα εθνικά χρέη, η χρεωκοπία της Ελλάδας, το πρόβλημα του τραπεζικού συστήματος στην Ιταλία, η προοδευτική αποσύνθεση των παραδοσιακών κομμάτων στη Γερμανία, η αμφισβήτηση σε χώρες όπως η Πολωνία και η Ουγγαρία, και το πρόβλημα με την αναδυόμενη Τουρκία.

Παρόλα αυτά, τα προβλήματα αυτά παραμένουν ενεργά και μετά τις Ευρωεκλογές του Μάϊου, θα επανέλθουν δριμύτερα, έχοντας τη δυνατότητα να καταφέρουν θανάσιμο πλήγμα στην προβληματική ΕΕ. Το θέμα δεν είναι εάν θα υπάρξει διάλυση της σημερινής ΕΕ, αλλά πότε θα γίνει. Μόλις τελειώσει η ιστορία του Brexit, όλα τα μάτια θα επανέλθουν στο χάλι των σημερινών Βρυξελλών. Το 2019, θα είναι επίπονο για τη δήθεν Ενωμένη Ευρώπη, όπως θα είναι και για τη Μεγάλη Βρετανία.

Ένα είναι σίγουρο, μπορεί η Μεγάλη Βρετανία να περάσει δύσκολα, αλλά σε λίγα χρόνια, η απόφασή της να αποδεσμευτεί από το χάλι της σημερινής ΕΕ, θα φαντάζει ως μια σωστή και προφητική απόφαση. Το θέμα είναι τι κάνει για όλα αυτά η υπόλοιπη Ευρώπη.

 

*Ο Δημήτρης Απόκης, είναι Διεθνολόγος και Δημοσιογράφος, Απόφοιτος του The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies, The Johns Hopkins University, μέλος του The International Institute of Strategic Studies, και διετέλεσε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο, το Στέητ Ντιπάρτμεντ, και το Πεντάγωνο, στην Ουάσιγκτον.  

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ