Συμβαίνουν πολλά και δυσάρεστα, γι΄ αυτό θυμηθήκαμε τον ακήρατο, τον καθαρό, αγνό και αμόλυντο, τον αμιγή.
Γράφει η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα
Η λέξη στα παλιά ελληνικά χρησιμοποιούνταν κυρίως για να περιγράψει τα υγρά χωρίς προσμείξεις, αυτά που τα χαίρεται κανείς για την καθαρότητά τους. Στην Ιλιάδα, για παράδειγμα, στη ραψωδία Ω, την «Ἕκτορος λύτρα», όπως ονομάζεται, ο δυστυχισμένος γερο – Πρίαμος πλένει τα χέρια του με ἀκήρατον ὕδωρ (στ. 303), πριν κάνει την ικεσία του στο Δία να λυπηθεί ο Αχιλλέας το σώμα του νεκρού γιου του. Οι αρχαίοι μας είχαν ακόμη ἀκηράτους οἴκους, ανέγγιχτα, αμόλυντα σπίτια από διχόνοιες ή βαριά αμαρτήματα, αλλά και ἀκηράτους κόμας, ακούρευτα μαλλιά, ἀκηράτους λειμῶνας, αθέριστα χωράφια, που χέρι επάνω τους δεν είχε ακουμπήσει.
Ο ακήρατος δεν προσδιορίζει μόνο πράγματα ή άψυχα, αλλά συνοδεύει και πρόσωπα. Ακήρατος, λοιπόν, από το ἀ- το στερητικό και το κεράννυμι (=αναμειγνύω), όποιος δεν έχει μολυνθεί από την ασχήμια αυτού του κόσμου, ο αγνός, ο ακέραιος, αλλά και ο παρθένος.
Πόσο ακήρατο έχουμε στα νέα μας ελληνικά; Μπορεί να μην χρησιμοποιούμε ευρύτατα τη λέξη, αλλά τα ομόρριζα της ρίζας του κεράννυμι βρίσκονται στο εύγευστο το κρασάκι, που είναι νερό αναμεμειγμένο με οίνο, ενώ η αρχαίοι το έπιναν άκρατο, χωρίς νερό, στον κρατήρα του ηφαιστείου, όπου ανακατεύονται πολλά υλικά στα έγκατα της γης. Ακόμη, τον συναντάμε στο κράμα και την ακρασία, την ακολασία, αλλά και την γερή κράση του οργανισμού σας . Συγγενές είναι επίσης το κερνώ με τα κεράσματα.
Και μια που είναι η αρχή του μήνα, ευχόμαστε σε όλους μήνα ακήρατο θλίψεων, βασάνων και πόνων, να είναι χαρούμενος και ευτυχής.
*Η Σοφία Μουρούτη – Γεωργάνα είναι φιλόλογος και διδάσκει στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδας
