Μόλις 50 χιλιόμετρα απέναντι από την Λέσβο, στην Μικρά Ασία, βρίσκεται η Πέργαμος και 2000 χιλιόμετρα μακριά ο βωμός του Δία και της Αθηνάς, το όγδοο θαύμα της αρχαιότητας, κλεισμένος μέσα στο «Μουσείο της Περγάμου» του Βερολίνου. Επειδή λόγω της ανακαίνισής του θα παραμείνει κλειστό για αρκετά χρόνια ακόμα, κατασκευάστηκε σε ένα κυλινδρικό κτίσμα ύψους 24 και περιμέτρου 105 μέτρων, ένα εντυπωσιακό Πανόραμα της πόλης της Περγάμου με το ελληνιστικό αριστούργημα.
Η ιδέα ανήκει στον περσικής καταγωγής Γιάντεγκαρ Αζίζι, ο οποίος γεννήθηκε στην Βιέννη, αλλά σπούδασε Αρχιτεκτονική και Ζωγραφική στο Βερολίνο όπου ζει και εργάζεται. Σε συνεργασία με τα «Κρατικά Μουσεία» του Βερολίνου και το «Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο» αποτύπωσε -συνδυαστικά- σαράντα σκηνές της καθημερινότητας στην Πέργαμο του 129 μ.Χ. Της εποχής, δηλαδή, που είχε μετατραπεί σε ένα τεράστιο εργοτάξιο, χάρη στον φιλέλληνα Ρωμαίο αυτοκράτορα Αδριανό. Η πόλη βρισκόταν στην ακμή της και έπαιρνε έτσι την οριστική της μορφή. Γι αυτό και ο Αζίζι επέλεξε την εποχή εκείνη.
Την ανέγερση του μεγαλόπρεπου βωμού, με την περίφημη ζωφόρο της Γιγαντομαχίας στη βάση του, ο οποίος μεταφέρθηκε τον 19ο αιώνα κομμάτι-κομμάτι στο Βερολίνο ξεκίνησε ο Άτταλος Α΄ και την ολοκλήρωσε ο διάδοχός του Ευμένης Β΄. Η Πέργαμος εξελίχτηκε σε μεγάλο κέντρο πολιτισμού και έφτασε στη μέγιστη ακμή της τον 2ο π.Χ. αιώνα. Καμιά αρχαία πόλη δεν ήταν χτισμένη με τόσο εντυπωσιακό τρόπο, ενώ η πρωτοποριακή της πολεοδομία παραπέμπει σε σύγχρονες αντιλήψεις. Επάξια συναγωνιζόταν επομένως την Αλεξάνδρεια. Κατά τον Πλίνιο τον Πρεσβύτερο η αντιζηλία των Βιβλιοθηκών τους οδήγησε μάλιστα τον Πτολεμαίο Α΄ Σωτήρα να απαγορεύσει την εξαγωγή παπύρου από την Αίγυπτο, η οποία είχε το μονοπώλιο. Έτσι, o Ευμένης Β΄ προκειμένου να αποκτήσει η Πέργαμος μια Βιβλιοθήκη αντάξια της αλεξανδρινής, προώθησε την εξέλιξη και παραγωγή ενός υποκατάστατου. Ήταν η περγαμηνή.
Το γεγονός ότι δεν έχει χτιστεί πάνω από την αρχαία Πέργαμο νεώτερη πόλη, όπως στην Αλεξάνδρεια και την Αντιόχεια, βοήθησε τους αρχαιολόγους να την ερευνήσουν λεπτομερώς, τον δε -κορυφαίο στο είδος του- Γιάντεγκαρ Αζίζι, να την αναπαραστήσει πιστά σε μια επιφάνεια 3.100 τ.μ.
Η πόλη είναι γεμάτη από κόσμο που πηγαίνει είτε στο θέατρο, είτε στα Διονύσια. Στο βωμό προετοιμάζεται η θυσία ζώων, στις πλαγιές του λόφου κάποιοι νεαροί απολαμβάνουν το κρασί τους και χορεύουν υπό τους ήχους φλογέρας. Υπάρχει ακόμα και μια αγορά σκλάβων. Με τη χρήση κατάλληλου φωτισμού δίνεται μια συνολική εικόνα της ζωής της πόλης από την ανατολή έως τη δύση του ηλίου. Καθώς σκοτεινιάζει ακούγονται ακόμα και τζιτζίκια, ηχογραφημένα στην ελεύθερη Κύπρο, όπου διαμένει μόνιμα, ο πολυβραβευμένος Βέλγος συνθέτης μουσικής ταινιών Έρικ Μπαμπάκ, ο «δράστης» της μουσικής επένδυσης αυτής της καλλιτεχνικής προσομοίωσης της ακρόπολης της Περγάμου.
