Η κυκλική οικονομία, προβάλλει τα τελευταία χρόνια ως ένας σημαντικό πεδίο επενδυτικών προκλήσεων και επιχειρηματικών ευκαιριών με περιβαλλοντικό πρόσημο, που μπορεί να συμβάλλει δυναμικά στο ΑΕΠ και στη ζητούμενη αναπτυξιακή επανεκκίνηση.
Είναι όμως, έτσι; Ή μήπως, όπως σε κάθε οικονομία, το ελληνικό «δαιμόνιο» στην αρνητική του εκδοχή βρήκε τον τρόπο δημιουργίας θυλάκων παραοικονομίας;
Είναι θέμα χρόνου, η δημοσιογραφική έρευνα στη Βόρεια Ελλάδα –και υποθέτω πως δεν έχουν μόνο Βορειοελλαδίτες δημοσιογράφοι την ιδέα να το «ψάξουν» – να αρχίσει να φέρνει στο φως συγκεκριμένες λεπτομέρειες.
Σίγουρα, προς το παρόν μπορούμε να μιλήσουμε για τους αδύναμους κρίκους του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου, που επιτρέπει να ανακυκλώνονται… «ατασθαλίες».
Παράδειγμα, όσον αφορά στα υπολείμματα δομικών υλικών από εκσκαφές και κατεδαφίσεις, τα «μπάζα» κοινώς, η απουσία επίσημων προδιαγραφών των ανακυκλώσιμων προϊόντων, αφήνει περιθώριο ακόμα και για κατασκευαστικά …«εγκλήματα».
Στο εξωτερικό οι νόμοι επιβάλλουν την χρήση δομικών υλικών προερχόμενων από ανακύκλωση στα δημόσια έργα, σε συγκεκριμένα ποσοστά, αλλά με αυστηρές προδιαγραφές.
Στην Ελλάδα ελλείψει προδιαγραφών, επαφίεται στην ευσυνειδησία των εμπλεκομένων, αφενός η χρήση, αφετέρου η σωστή χρήση. Θεωρητικά, ας πούμε, μπορεί κάποιος να χρησιμοποιήσει για μπάζωμα θεμελίων…. ακατέργαστα μπάζα από προηγούμενη εκσκαφή ή κατεδάφιση.
Αναρωτιέστε τις επιπτώσεις μπορεί να έχει αυτό, στην ποιότητα κατασκευής; Οποιοσδήποτε πρωτοετής πολιτικός μηχανικός μπορεί να σας το πει αυτό με μια λέξη: «Εγκληματικές!»
Κομβικό ρόλο στην κυκλική οικονομία, ως γνωστόν, διαδραματίζουν οι φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Θα μπορούσε αυτό να σημαίνει, ότι εξ` ίσου κομβικό ρόλο μπορούν να έχουν στις «ατασθαλίες»;
Μπορεί, ας πούμε, ένα έργο που παράγει 10 τόνους μπάζα, να δηλώνεται ως παράγον έναν τόνο προς ανακύκλωση και τα υπόλοιπα να καταλήγουν με τις ευλογίες του θεσμικού εποπτεύοντος, σε κάποιο ρέμα, ή σε κάποιο ξέφωτο και έτσι να «εξοικονομείται» το υψηλό κόστος ανακύκλωσης 9 τόνων δομικών υλικών;
Μπορεί για κάθε καταγεγραμμένη παράνομη «χωματερή» που έχει κλείσει, να έχει δημιουργηθεί κρυφά μια άλλη;
Είναι πιθανό, αυτοδιοικητικοί φορείς, ανά τη Βόρεια Ελλάδα, να προβάλλουν φιλοπεριβαλλοντική συνείδηση μπροστά στις κάμερες και να «σαμποτάρουν» την περιβαλλοντική φιλοσοφία της κυκλικής οικονομίας, ελαφρά τη καρδία;
Βάσει των κενών στο θεσμικό πλαίσιο και βάσει των μεγάλων ελλείψεων ελεγκτικών μηχανισμών, η απάντηση σε όλα τα παραπάνω ερωτήματα, είναι θετική.
Και ένα ακόμα ενδιαφέρον ερώτημα προς εξέταση και απάντηση, παραπέμπει εν μέρει στο παραδοσιακό… αν έκανε η κότα το αυγό, ή το αυγό την κότα: Οι έχοντες πρόθεση παρανομίας ανακαλύπτουν τα κενά στο θεσμικό πλαίσιο; Ή μήπως δημιουργήθηκαν κατά τη «σύλληψή» του θεσμικού πλαισίου, ακριβώς, για να ανακαλυφθούν;
Βαγγέλης Μωυσής
