today-is-a-good-day
19 C
Athens

American God: Neil Gaiman

*του Κώστα Κωτούλα

Και φυσικά ο τίτλος που αναφέρεται σε μια τέτοια προσωπικότητα δεν είναι δυνατόν παρά να είναι παραπλανητικός. Ο Neil Gaiman δεν είναι ούτε Αμερικάνος, ούτε – φυσικά – Θεός.

Γεννήθηκε στην Αγγλία και κάποια στιγμή πέρασε τον Ωκεανό και από τότε έγινε και Αμερικάνος. Όμως, όπως θα δούμε, έχει τόσες πτυχές το έργο του, ώστε να μην είναι δυνατό να περιγραφεί (πόσο μάλλον να λάβει έναν τίτλο), παρά μόνο να παρουσιαστεί συνοπτικά και αποσπασματικά.

Τον Neil Gaiman τον ακούσαμε μέσα από την τηλεοπτική σειρά American Gods του Starz. Αυτή ξεκινά από την ιστορία του κεντρικού της ήρωα – του Σάντοου – ο οποίος, μετά την αποφυλάκισή του, έμπλεξε με συναναστροφές τις οποίες κατ’ ελάχιστο θα μπορούσαμε να τις χαρακτηρίσουμε ως περίεργες. Παράλληλα όμως με την κεντρική ιστορία, το American Gods παίζει με διάφορες παραλλαγές της απάντησης στο ερώτημα «τι κάνουν οι Θεοί – ή τα υπερφυσικά όντα – όταν οι άνθρωποι παύσουν να πιστεύουν σε αυτούς;». Και δεν μιλάμε για τους πραγματικούς Θεούς, τους Θεούς του παλιού κόσμου, αλλά για τους Θεούς που οι πληθυσμοί που μετανάστευσαν στην Αμερική έφεραν μαζί τους από την πατρίδα τους και μετά τους ξέχασαν, τους άφησαν κι εκείνους, υπερφυσικούς, αθάνατους παράνομους μετανάστες στο Νέο Κόσμο.

Το βιβλίο πάνω στο οποίο στηρίχθηκε η σειρά το έγραψε ο Gaiman το 2001 και κυριολεκτικά σάρωσε τα βραβεία του χώρου της Φαντασίας: Hugo, Nebula, Bram Stoker, Geffen και Locus για το καλύτερο μυθιστόρημα. Έχει μεταφραστεί στα Ελληνικά με τον τίτλο «Ο Πόλεμος των Θεών».

Όμως τον Gaiman τον έχουμε ακούσει και παλιότερα: όταν το 2007 μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο – με σημαντική εμπορική επιτυχία – το βιβλίο του Stardust (στα Ελληνικά κυκλοφόρησε ως «Αστερόσκονη»). Πρόκειται για μια περιπετειώδη περιπλάνηση στην ξωτικοχώρα, με σκοπό την απόκτηση ενός πεφταστεριού.

Πέρα από τη γνωριμία μας με τον Gaiman μέσα από τον κινηματογράφο και την τηλεόραση, ή από τα βιβλία του που πέρασαν εκεί, αξίζει τον κόπο να σταθούμε σε κάποιες ακόμα στιγμές του που είδαμε, ή από τις οποίες περάσαμε ξυστά, ή τις οποίες μπορούμε να τις προσεγγίσουμε γιατί έχουν εξαιρετικό χαρακτήρα και ποιότητα και ομορφιά. Ή πάντως, έχουν ξεχωριστή ευφυία. Ή, τελικά, βγάζουν γέλιο. Δεν είναι δυνατό να παρουσιάσουμε, ούτε καν συνοπτικά, το σύνολο του έργου ενός τέτοιου ανθρώπου, γι’ αυτό διαλέγουμε κάποια από τα στοιχεία του, ιδίως όσα έχουν παρουσιαστεί μεταφρασμένα στο ελληνικό κοινό.

To 1997, κυκλοφορεί ένα βιβλίο για τη ζωή του μεγαλύτερου διαστημικού ωτοστοπατζή, του Douglas Adams. Το υπογράφει ο Gaiman και από κοινού οι δυο τους προσπαθούν να μας δείξουν τις χαρές της περιπλάνησης και τα αποτελέσματα που αυτή μπορεί να έχει, είτε μιλάμε για περιπλάνηση στο Γαλαξία, είτε για περιπλάνηση στον κόσμο της συγγραφής.

To 1990, ο Gaiman συνεργαζόμενος με τον Terry Pratchett, ο οποίος είχε μέχρι τότε κυκλοφορήσει αρκετά από τα βιβλία του Δισκόκοσμου, παρουσίασαν το Good Omens.

Πρόκειται για την καταγραφή των γεγονότων του Τέλους του Κόσμου και την προσπάθεια ενός Αγγέλου, του Αζιραφάλ και ενός Δαίμονα, του Κρόουλι, εκπροσώπων του Παραδείσου και της Κόλασης στη Γη, να αποτρέψουν τον Αρμαγεδδώνα, γιατί, ε, κατά κάποιον τρόπο βολεύονται μια χαρά με τη ζωή τους στον πλανήτη μας. Το βιβλίο (κυκλοφορεί στα Ελληνικά με τον τίτλο «Καλοί Οιωνοί») μεταφέρθηκε στο ραδιόφωνο από το BBC Radio 4, μεταφέρεται στην τηλεόραση (από το 2019 στο Amazon Prime και μετά στο BBC Two), ενώ απέτυχε επανειλημμένως να μεταφερθεί στον κινηματογράφο (το γυροφέρνει στο μυαλό του ο Terry Gilliam), αν και μπορούμε ακόμα να ελπίζουμε.

Το 2003 κυκλοφόρησε το 1602. Πρόκειται για μία σειρά κόμιξ οκτώ τευχών, η οποία μεταφέρει το σύμπαν της MARVEL στο έτος 1602. Η πλοκή είναι εντυπωσιακή, ενώ η μεταφορά των ηρώων σε άλλη εποχή μπορεί να δώσει άλλη διάσταση στην όλη μυθοπλασία της MARVEL, τόσο το 2003, πολύ περισσότερο όμως σήμερα, που ο καταιγισμός ταινιών υπερηρώων φαίνεται να έχει οδηγήσει το είδος σε κάποιο τέλμα.

Όμως ως Magnum Opus του Gaiman δε μπορεί να χαρακτηριστεί άλλο από τον Sandman. Το δικό μας Μορφέα. Εδώ ο Gaiman δημιουργεί όχι ένα βιβλίο (πρόκειται για σειρά κόμιξ), ούτε έναν χαρακτήρα, αλλά ένα ολόκληρο σύμπαν χαρακτήρων, με δεκάδες αλληλοδιαπλεκόμενες ιστορίες, που εκτείνεται σε βάθος αιώνων, τόσο στη γη, όσο και σε άλλους πλανήτες ή σε άλλα επίπεδα ύπαρξης. Εδώ βρίσκεται και η πρώτη προσέγγιση της κεντρικής ιδέας του American Gods. Τη σειρά του Μορφέα, όπως και της οικογένειάς του (Destiny, Death, Dream, Destruction, Despair, Delirium) την παρακολουθεί κανείς για την αισθητική, για την εφευρετικότητα, για την αναπάντεχη πλοκή, για τις αναφορές στο ιστορικό και το μυθολογικό παρελθόν, για την πρωτοτυπία. Κυρίως όμως για τις ιστορίες. Γιατί, πέρα και πάνω απ’ όλα ο Gaiman, είτε απευθείας ο ίδιος, είτε διά των ηρώων του, είναι ένας storyteller, ένας αφηγητής, ένας ραψωδός, του οποίου όλη η ζωή και η ύπαρξη είναι οι ιστορίες.

Άλλα έργα του Gaiman που αξίζει τον κόπο να δει κανείς είναι το Neverwhere (μάλλον στην εκδοχή του Graphic Novel παρά στην τηλεοπτική του έκδοση), τη συνεισφορά του στα Books of Magic, το Graveyard Book, το Coraline ή την τελευταία του προσπάθεια, το Norse Mythology, στο οποίο επιχειρεί να παρουσιάσει ιστορίες της Μυθολογίας των βορείων λαών με το δικό του ύφος.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ