Η μεγάλη θαλάσσια ρύπανση στα Καμένα Βούρλα και το κλείσιμο της παραλίας στο Κάμπινγκ του ΕΟΤ φέρνει στο προσκήνιο τις σοβαρές πολιτικές και διοικητικές ευθύνες της δημοτικής αρχής. Ο δήμαρχος Ηλίας Κυρμανίδης, παρά τις έγκαιρες προειδοποιήσεις και τις αποκαλύψεις του Αθηναίικού και τοπικού Τύπου για την προβληματική λειτουργία της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ), επέλεξε τον δρόμο της καθησυχαστικής ρητορικής. Η πραγματικότητα όμως τον διέψευσε: στις 23 Σεπτεμβρίου, η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας ανακοίνωσε επίσημα την απαγόρευση κολύμβησης λόγω υπέρβασης μικροβιολογικού φορτίου.
Ενώ θα όφειλε να είναι πολύ πιο προσεκτικός στις δηλώσεις του, ειδικά όταν πρόκειται για μια περιοχή όπου μεγάλο ποσοστό των λουσμένων ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες, ο δήμαρχος καθησύχαζε με διαρκείς του παρεμβάσεις την κοινή γνώμη, διαβεβαιώνοντας ότι τα νερά των Καμένων Βούρλων είναι απολύτως ασφαλή. Και αυτό την ώρα που γνωρίζει ότι ανάμεσα στους χρήστες της παραλίας βρίσκονται ηλικιωμένοι και άτομα με χρόνια προβλήματα υγείας, για τους οποίους η μόλυνση των νερών μπορεί να έχει πολύ σοβαρές επιπτώσεις, από γαστρεντερικά προβλήματα μέχρι λοιμώξεις και επιδείνωση της υγείας. Επιπλέον, δεν πρόκειται μόνο για το άμεσο πρόβλημα της κολύμβησης: τα λύματα μπορεί να επηρεάζουν και τη θαλάσσια βιοποικιλότητα — ψάρια και άλλα θαλάσσια είδη που καταλήγουν στο πιάτο των καταναλωτών είναι δυνατόν να προσροφούν ή να μεταφέρουν βακτήρια ή άλλες τοξικές ουσίες. Συνεπώς, η λανθασμένη ενημέρωση ή η καθυστέρηση στη λήψη αποφάσεων δεν θέτει σε κίνδυνο μόνο τη φήμη, αλλά την ίδια την υγεία των κατοίκων και των επισκεπτών. Τα Καμένα Βούρλα άλλωστε, χαρακτηρίζονται ως ένα από τα πιο δημοφιλή τουριστικά θέρετρα της Κεντρικής Ελλάδας για λουτροθεραπεία και παραθαλάσσιο τουρισμό.
Από την άρνηση στην πραγματικότητα
Κάνοντας μια αναδρομή στις δηλώσεις του δημάρχου, στις 5 Σεπτεμβρίου βρίσκουμε μια δήλωσή του όπου ο κ. Κυρμανίδης δήλωνε ότι «ο κόσμος μπορεί να βουτάει στη θάλασσα». Ακόμη και στις 22 Σεπτεμβρίου, λίγες ώρες πριν από την απόφαση της Περιφέρειας, απαντούσε «Όχι» στο ερώτημα αν οι κάτοικοι κολυμπούν σε μολυσμένα νερά. Η διάψευση ήταν άμεση: τα δείγματα της 15ης Σεπτεμβρίου έδειξαν σοβαρές υπερβάσεις και η παραλία σφραγίστηκε.
«Ο κόσμος μπορεί να βουτάει στη θάλασσα» — Δήλωση δημάρχου (5/9)
Προειδοποιήσεις και αδράνεια
Η Προσωρινή Έκθεση των Επιθεωρητών του ΥΠΕΝ, που δημοσιοποιήθηκε στις αρχές Σεπτεμβρίου, αποκάλυπτε ότι λύματα της ΕΕΛ κατέληγαν απευθείας στη θάλασσα, χωρίς την προβλεπόμενη επεξεργασία. Αντί να λάβει προληπτικά μέτρα προστασίας των πολιτών (προσωρινές πινακίδες, προειδοποιήσεις, πρόσθετες δειγματοληψίες), η δημοτική αρχή επέλεξε σιωπή και ρητορικές διαβεβαιώσεις.
Υποδομές υπό κατάρρευση
Ήδη από τον Ιούλιο, ο ίδιος ο δήμαρχος είχε παραδεχθεί σοβαρή βλάβη στον κεντρικό αγωγό αποχέτευσης, με «βίαιη εξαγωγή λυμάτων». Στις 18 Σεπτεμβρίου ανακοινώθηκε η χρηματοδότηση 3,6 εκατ. ευρώ για αντικατάσταση του αγωγού, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι οι υποδομές ήταν ήδη παραμελημένες. Παράλληλα, πρώην δημοτική αρχή καταγγέλλει ότι το 2023 υπήρχε προέγκριση κονδυλίου ~9 εκατ. ευρώ για τον βιολογικό, την οποία ο κ. Κυρμανίδης «πάγωσε» για άλλο σχέδιο – κατηγορία που μέχρι στιγμής δεν έχει τεκμηριωθεί από σχετική αλληλογραφία.
Έλλειμμα πρόληψης και διαφάνειας
Ακόμη κι αν η Περιφέρεια είχε έως τα μέσα Αυγούστου «καθαρά» δείγματα, ο δήμος όφειλε μετά τις αποκαλύψεις να απαιτήσει πυκνότερους ελέγχους, να δημοσιοποιήσει όλα τα στοιχεία και να προειδοποιήσει τους πολίτες. Το γεγονός ότι αυτό δεν έγινε, βαραίνει τη δημοτική αρχή.
«Δεν θα βάζαμε ποτέ πάνω από την υγεία των πολιτών τα οικονομικά συμφέροντα» — Αντιπεριφερειάρχης Υγείας (22/9)
Το ζήτημα της ρύπανσης στα Καμένα Βούρλα δεν είναι απλώς μια τεχνική δυσλειτουργία σε έναν αγωγό ούτε μια τυπική διαμάχη μεταξύ Δήμου, Περιφέρειας και ΥΠΕΝ. Είναι υπόθεση δημόσιας υγείας και αξιοπιστίας θεσμών. Οι δηλώσεις που ελαχιστοποιούν τον κίνδυνο, οι καθυστερημένες αντιδράσεις και οι αμφιλεγόμενες αποφάσεις γύρω από κρίσιμες υποδομές δεν συνιστούν μόνο λάθη επικοινωνίας· συνιστούν αμέλεια με πραγματικό κόστος για πολίτες, επισκέπτες και περιβάλλον. Στην καρδιά της λουτρόπολης, που κάθε καλοκαίρι φιλοξενεί χιλιάδες παραθεριστές και ηλικιωμένους λουόμενους που αναζητούν ίαση στα ιαματικά της νερά, η ευθύνη της τοπικής ηγεσίας να διασφαλίζει καθαρή θάλασσα και διαφάνεια στην ενημέρωση δεν είναι προαιρετική· είναι όρος επιβίωσης. Οι κάτοικοι και οι επισκέπτες δικαιούνται να γνωρίζουν την αλήθεια και να απολαμβάνουν τη θάλασσα με ασφάλεια. Και ο δήμαρχος, πάνω απ’ όλους, οφείλει να λογοδοτήσει στους ίδιους τους πολίτες που τον εμπιστεύτηκαν.
