Για μια ακόμη φορά το σύνολο των απλών ανθρώπων σε όλο τον πλανήτη και ειδικά στην Ευρώπη, έγινε μάρτυρας ότι το Κόμμα του Πολέμου και τα πληρωμένα και πλήρως απαξιωμένα συστημικά μέσα ενημέρωσης, μπροστά στην επιβίωσή τους και στην προώθηση των συμφερόντων τα οποία πειθήνια στηρίζουν, δεν διστάζουν να λοιδορήσουν και να κάνουν ότι είναι δυνατόν για να πλήξουν και να οδηγήσουν σε αποτυχία την προσπάθεια του Αμερικανού Προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, να θέσει τέρμα στον απάνθρωπο πόλεμο της Ουκρανίας. Αυτή είναι η μόνη λογική εξήγηση της ομοβροντίας άρθρων και αναλύσεων του συστημικού περιβάλλοντος, αναφορικά με τη συνάντηση και τα αποτελέσματα της συνάντησης του Προέδρου Τραμπ, με τον Πρόεδρο της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, στην Αλάσκα.
Του Δημήτρη Γ. Απόκη*
Καθώς συναντήθηκαν στο διάδρομο του αεροδρομίου, υπό το επιβλητικό και προσχεδιασμένο πέρασμα του B-2 Stealth Bomber, το οποίο συνοδεύονταν από τέσσερα αμερικανικά μαχητικά αεροσκάφη, ο Πούτιν φέρεται να χαιρέτισε τον Τραμπ λέγοντας: «Καλησπέρα, αγαπητέ γείτονα. Είναι υπέροχο να σας βλέπω σε καλή φόρμα και πολύ ζωντανό». Αργότερα, κατά την κοινή συνέντευξη Τύπου, ο Ρώσος ηγέτης σχολίασε τα δικά του λόγια, σημειώνοντας: «Πιστεύω ότι αυτό είναι αρκετά γειτονικό συναίσθημα».
Αυτή ήταν η πρώτη προσωπική σύνοδος κορυφής μεταξύ των ηγετών της Ρωσίας και των ΗΠΑ, μετά την εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία το 2022. Η απουσία τέτοιων επαφών προερχόταν εν μέρει από την απροθυμία του Πούτιν να σταματήσει την επίθεση που ξεκίνησε ο ίδιος, από την βαθιά έλλειψη κοινών σημείων μεταξύ των δύο εθνών και από την πλήρη ανικανότητα της αμερικανικής ηγεσίας, υπό τον έχοντας απωλέσει πλήρως κάθε επαφή με την πραγματικότητα, Τζο Μπάιντεν.
Οι συνέπειες της επίθεσης του Πούτιν υπήρξαν καταστροφικές, με απώλειες που ξεπερνούν το ένα εκατομμύριο – ενδεχομένως ακόμη και μόνο από την πλευρά της Ρωσίας. Οι εκτιμήσεις για τις ουκρανικές απώλειες από την έναρξη του πολέμου παραμένουν θολές και αμφισβητούμενες.
Αναλαμβάνοντας καθήκοντα στις 20 Ιανουαρίου του 2025, ο Τραμπ είχε δηλώσει ότι ο πόλεμος δεν θα είχε ξεκινήσει ποτέ αν ήταν αυτός Πρόεδρος των ΗΠΑ το 2022. Στην Αλάσκα, ο Πούτιν φρόντισε να επαναλάβει αυτή την άποψη, τονίζοντας αυτό που περιέγραψε ως αδιαφορία της κυβέρνησης Μπάιντεν στις προειδοποιήσεις πριν από την εισβολή.
Παρ’ όλα αυτά, ο Τραμπ απέφυγε να υποκύψει σε οποιεσδήποτε φιλοφρονήσεις. Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης Τύπου, ενώ μιλούσε ο Πούτιν, ο Τραμπ υιοθέτησε μια μετρημένη, στοχαστική έκφραση, πλήρως ενήμερος ότι ακόμη και ένα λανθασμένο χαμόγελο θα μπορούσε να αποδειχθεί πολιτικά τοξικό. Αυτή η προσοχή δεν αφορούσε μόνο τον αντίπαλο στο πλευρό του, αλλά και τα συστημικά μέσα ενημέρωσης που περίμεναν με το δάκτυλο στη σκανδάλη, για να αναβιώσουν το παραμύθι ότι ο Αμερικανός Πρόεδρος, αποτελεί μαριονέτα του Πούτιν και για τις οποίες τα στοιχεία ότι ήταν χαλκευμένες είναι πλέον συντριπτικά και πολύ σύντομα υψηλόβαθμα στελέχη προηγούμενων αμερικανικών κυβερνήσεων θα καθίσουν στο σκαμνί.
Ενήμερος για την ενέδρα και την εξέταση κάθε απόχρωσης—από χειρονομίες μέχρι χαιρετισμού, ο Πρόεδρος Τραμπ οργάνωσε τη σύνοδο κορυφής ώστε να ταιριάζει στην ατζέντα του. Ο Πούτιν είναι διάσημος για τους ελιγμούς τακτικής σε διπλωματικά περιβάλλοντα, συχνά με στόχο να αποσταθεροποιήσει αντιπάλους ή να εμφανιστεί ως ο ισχυρότερος. Στον διάδρομο, ο Τραμπ φρόντισε να βρει ισορροπία: ούτε υπερβολικά θερμός ούτε άκαμπτα απόμακρος.
Η παρουσία του Τραμπ στην Αλάσκα οφειλόταν σε μια αναζήτηση λύσης. Το αν ο Πούτιν μοιραζόταν αυτή την πρόθεση έμενε να δοκιμαστεί. Και ακόμα, δεν είναι απόλυτα βέβαιο το τι ακριβώς συζητήθηκε και ποιο ακριβώς ήταν το αποτέλεσμα. Το μόνο βέβαιο είναι ότι ο Αμερικανός Πρόεδρος, μόνο για καφέ και φιλολογική συζήτηση δεν κάλεσε τον Ζελένσκι στο Λευκό Οίκο αύριο Δευτέρα. Όπως επίσης, δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι μίλησε δημόσια για ολοκληρωμένη ειρηνευτική λύση, χωρίς να μεσολαβήσει εκεχειρία. Ας βιάζονται λοιπόν τα συστημικά μέσα ενημέρωσης και οι αναλυτές παπαγαλάκια του συστήματος.
Για πάνω από δύο ώρες, οι πρόεδροι συσκέφθηκαν ιδιωτικά, και η κοινή τους εμφάνιση μετά μιλούσε από μόνη της. Ο Τραμπ είχε προηγουμένως υπονοήσει ότι μια μοναχική εμφάνιση θα σήμαινε ανυπέρβλητες διαφορές. Οι βετεράνοι της διπλωματίας του Τραμπ θυμόμαστε τις συνομιλίες του 2019, όπου ήμουν παρών, στο Ανόι του Βιετνάμ, με τον Κιμ Γιονγκ-ουν, όπου οι υπερβολικές ελπίδες κατέρρευσαν στην πραγματικότητα, ωθώντας τον Τραμπ να αποχωρήσει χωρίς αποτέλεσμα. Κανένα τέτοιο απότομο τέλος δεν συνέβη στην Αλάσκα.
Για τους υποστηρικτές της ειρήνης αντί του πολέμου, αυτό το αποτέλεσμα προσφέρει μια αχτίδα ελπίδας. Τα σχόλια του Αμερικανού Προέδρου, στις κοινές δηλώσεις, ήταν φιλικά αλλά συγκρατημένα, παραδεχόμενος ότι ενώ έγινε πρόοδος, καμία συμφωνία δεν έκλεισε. Μικρές λεπτομέρειες παρέμεναν, μαζί με ένα κύριο ζήτημα που τους χώριζε – πιθανότατα το ερώτημα αν η Ρωσία θα διατηρήσει τα κατεχόμενα ουκρανικά εδάφη (αύριο στο Λευκό Οίκο αυτό θα είναι το κύριο μενού).
Αυτό το σημείο τριβής αντηχεί πολύ πέρα από την Ουκρανία, ανησυχώντας τους εταίρους των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ που υποστηρίζουν ότι η παραχώρηση εδάφους στον Πούτιν δεν θα σβήσει τις επεκτατικές του ορέξεις αλλά θα τις ενισχύσει. Ορισμένες εγχώριες φωνές στην Αμερική το απορρίπτουν ως παρανοϊκή πολεμοκαπηλεία, ωστόσο για έθνη όπως η Λιθουανία, η Λετονία, η Εσθονία, η Πολωνία, η Φινλανδία, η Σουηδία και μεγάλο μέρος της Ευρώπης, είναι μια υπαρξιακή απειλή για την κυριαρχία τους, όχι απλή γεωπολιτική θεωρία.
Στην Αλάσκα, ο Τραμπ κινήθηκε σε μια λεπτή ισορροπία. Κατάφερε να φέρει τον Πούτιν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και ταυτόχρονα εξασφάλισε τη λεκτική του δέσμευση για γνήσια επιθυμία ειρήνης.
Ο Πρόεδρος Τραμπ περιέγραψε τις συζητήσεις ως παραγωγικές. Κλείνοντας τη συνέντευξη Τύπου, απευθύνθηκε στον Πούτιν ως «Βλαντίμιρ», και σε απάντηση, ο Πούτιν πρότεινε την ιδέα μιας συνέχειας στη Μόσχα. Ο Τραμπ αστειεύτηκε: «Μπορώ να το φανταστώ να συμβαίνει, ίσως».
Αν επόμενες συναντήσεις πραγματοποιηθούν, με αυτό όσο περνούν οι ώρες και μετά την έλευση Ζελένσκι αύριο στο Λευκό Οίκο να μοιάζει όλο και πιο πιθανό, και οδηγήσουν στον τερματισμό των εχθροπραξιών, αυτό θα μπορούσε να αποδειχθεί μεγάλη επιτυχία. Ωστόσο, ο Αμερικανός Πρόεδρος, πρέπει να λάβει υπόψη μια άλλη πτυχή της δημόσιας ρητορικής του Πούτιν. Στον εκτεταμένο μονόλογό του, ο Πούτιν εστίασε στους βαθείς πολιτιστικούς και ιστορικούς δεσμούς που ενώνουν τη Ρωσία και την Ουκρανία. Αυτό χρησιμεύει ως υπενθύμιση: Ο Πούτιν μπορεί να προσποιείται συντροφικότητα και κοινά δεσμά, αλλά οι πράξεις του αποκαλύπτουν ετοιμότητα να κυριαρχήσει.
Και μια δυσάρεστη επισήμανση για την Ευρώπη. Το τραγικό κλαμπ των ασήμαντων, μπερδεύει την αστική ευγένεια του Αμερικανού Προέδρου, με την ουσία. Είχε την ευγενή καλοσύνη να τους πει δυο λόγια μετά τη συνάντηση και έτρεξαν να βγάλουν βαρύγδουπη ανακοίνωση ότι είναι έτοιμοι να συνδράμουν, μνημονεύοντας για μια ακόμη φορά είσοδο της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, ενώ αυτό το παραμύθι έχει τελειώσει. Όσο και να παρακαλούν ως ικέτες στην πόρτα, απλά δεν υπάρχουν και αυτό αποτελεί, με εξ ολοκλήρου δική τους ευθύνη, τραγωδία για το σύνολο της Ευρώπης και των λαών της.
Σε κάθε περίπτωση η παρτίδα του σκληρού πόκερ μόλις άρχισε και καλό θα είναι συστημικά μέσα ενημέρωσης και συστημικοί αναλυτές, χρησιμοποιούντες το παλιό εγχειρίδιο ανάλυσης διεθνών σχέσεων, να μην βιάζονται. Δυστυχώς, λόγω αβυσσαλέου μίσους προς το πρόσωπο του Αμερικανού Πρόεδρου και πλήρη άγνοια για το πώς λειτουργεί, τρέχουν χωρίς πυξίδα. Και όπως λέει η σοφή ρήση, «όποιος βιάζεται σκοντάφτει».
*Ο Δημήτρης Γ. Απόκης, είναι Διεθνολόγος, με ειδίκευση στην Αμερικανική Εξωτερική Πολιτική, Γεωπολιτική και Διεθνή Οικονομία. Απόφοιτος των πανεπιστημίων The American University, School of International Service, και The Johns Hopkins University, The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies της Ουάσιγκτον. Είναι μέλος του The International Institute for Strategic Studies, του Λονδίνου. Ως Δημοσιογράφος, υπήρξε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο, στο Στέητ Ντιπάρτμεντ και στο Αμερικανικό Πεντάγωνο.
** Η ανάλυση και τα σχόλια εκφράζουν αποκλειστικά τις απόψεις του συγγραφέα
