Και να που ο Αλέξης Τσίπρας, ο «άλλοτε επαναστάτης της αριστεράς», μας… συστήθηκε ξανά.
Αυτή τη φορά με κοστούμι «πατριώτη», φόντο το εθνικό συμφέρον, αναφορές σε διαχρονικές αξίες και μια διάθεση μεσσιανικού επαναπατρισμού στις αρχές του «γνήσιου ελληνισμού». Μόνο που το κοινό είχε ήδη προλάβει να διαβάσει τα ψιλά γράμματα: δεν πρόκειται για νέα αφήγηση, αλλά για ένα ξεθωριασμένο rebranding.
Η ομιλία του στο Ίδρυμα Τσίπρα – που εντελώς ταπεινά φέρει το όνομά του – έμοιαζε περισσότερο με εγχειρίδιο πολιτικής αμνησίας. Ξαφνικά, εκείνος που κάποτε αποκαλούσε το κράτος «μηχανισμό καταστολής της αστικής εξουσίας», μίλησε για την ανάγκη «ενδυνάμωσης του εθνικού κορμού». Εκείνος που χαρακτήριζε τη σημαία «σύμβολο πατριωτικής εκμετάλλευσης της δεξιάς», τώρα αναλύει την «παραγωγική πατριωτική ανασυγκρότηση». Τελικά, ο δρόμος από το Κεραμεικό του 2012 στο Ίδρυμα του 2025 φαίνεται πως περνάει μέσα από πολλά κοστούμια χωρίς γραβάτες, αλλά αφήνει έξω τη συνέπεια.
Δεν ξεχνάμε ότι από το 2012 έως το 2015 ο Τσίπρας υπήρξε ο ιεροκήρυκας της αντιμνημονιακής εξέγερσης. Υποσχέθηκε ότι θα σκίσει τα μνημόνια «με έναν νόμο και ένα άρθρο». Αντί γι’ αυτό, υπέγραψε το πιο σκληρό μνημόνιο, με capital controls, κλειστές τράπεζες και τις συντάξεις στον αυτόματο πιλότο του ESM. Το Όχι του δημοψηφίσματος έγινε Ναι πριν προλάβει να στεγνώσει το μελάνι, κι όμως, τώρα μιλάει για «πατριωτική ευθύνη».
Όταν μιλούσε για έξοδο από το ΝΑΤΟ, τον κατηγορούσαν για ανευθυνότητα. Όταν τελικά χαιρέτισε τους Αμερικανούς ως «στρατηγικούς συμμάχους», οι κατηγορίες αφορούσαν απλώς ασυνέπεια. Σήμερα, υψώνει φωνή ενάντια στον «ευρωσκεπτικισμό» και υπερασπίζεται τη συμμετοχή της χώρας «στον πυρήνα της Ε.Ε.», λες και δεν ήταν αυτός που μιλούσε κάποτε για «γερμανική Ευρώπη-γερμανική φυλακή». Το αφήγημα άλλαξε, όχι από επίγνωση, αλλά επειδή το ακροατήριο κουράστηκε να παρακολουθεί την ίδια σκηνή με διαφορετικούς ρόλους.
Τώρα, στο φόντο της ανασύστασης του «παλιού εαυτού» του (ως ηγέτης ενός τύπου «νέου» ΕΑΜ;) ο Αλέξης Τσίπρας παίζει με λέξεις όπως «πατρίδα», «ιστορική ευθύνη», «εθνική αξιοπρέπεια»..
Ποιον προσπαθεί να πείσει; Τους παλιούς συντρόφους του που εγκατέλειψε, τους ψηφοφόρους που είδαν τις ελπίδες που τους πούλησε να εκκαθαρίζονται σε σκληρά μνημόνια, ή τον ίδιο του τον εαυτό, που φαίνεται να έχει ξεχάσει από πού ξεκίνησε;
Το Ίδρυμα Τσίπρα μοιάζει με εκείνα τα μαγαζιά που αλλάζουν επιγραφή για να ξεχαστεί το προηγούμενο λογότυπο. Το περιεχόμενο μένει ίδιο: πολιτική φλυαρία χωρίς νόημα και «λίγο από όλα» με επίχρισμα ιδεολογίας. Μόνο που τώρα, αντί για ριζοσπαστισμό, πουλάει πατριωτισμό. Και αντί για ανατροπή, υπόσχεται..ισορροπία. Όχι επανάσταση, αλλά στρογγυλεμένα «εθνικά προτάγματα».
Μπορεί ο ίδιος να θεωρεί ότι κάνει μια σύνθεση εμπειρίας και ιδεολογίας, αλλά η πολιτική του διαδρομή περισσότερο θυμίζει απολογισμό πολιτικής ευκολίας. Όταν ήθελε να κερδίσει το 2015, είπε ό,τι χρειαζόταν. Όταν ήθελε να επιβιώσει πολιτικά μετά το 2016, υπέγραψε τα πάντα. Τώρα που αποσύρθηκε, επανεμφανίζεται ως έμπειρος διανοούμενος της εθνικής συνεννόησης. Πόσες ζωές έχει τελικά αυτός ο πολιτικός οργανισμός;
Κάποιοι ελάχιστοι θα βρουν παρηγοριά σ’ αυτό το πλασαρισμένο νέο προφίλ. Άλλοι – ελάχιστοι και πάλι- θα το δουν σαν ένδειξη ωριμότητας. Μα η αλήθεια είναι απλή: ο Αλέξης Τσίπρας δεν εξελίχθηκε, απλώς ανακάλυψε το μάρκετινγκ. Και όπως κάθε προϊόν που αλλάζει συσκευασία χωρίς να αλλάξει περιεχόμενο, κινδυνεύει να παραμείνει στο ράφι. Άλλωστε, ο καταναλωτής στον οποίο και πάλι απευθύνεται, έχει μνήμη.
Πατριωτισμός χωρίς αυτοκριτική είναι φτηνό πολιτικό πασάλειμμα. Και αν ο κύριος Τσίπρας θέλει να μιλά για εθνική ευθύνη, καλό θα ήταν να ξεκινήσει απ’ την πολιτική του βιογραφία και τα πεπραγμένα της συγκυβέρνησης του με τον κύριο Καμμένο, που στέρησαν από την Ελλάδα την εθνική της υπερηφάνια.
Ο λαός δύσκολα θα αγοράσει το νέο του προσωπείο. Κρίνοντας από τις δημοσκοπήσεις δε, όπου τίθεται ως ερώτημα η επιστροφή του, το rebranding του θα μείνει στην αποθήκη των πολιτικών ειδών προς ανακύκλωση – δίπλα σε διαφημιστικά φυλλάδια του 2015 και απομεινάρια από το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης.
Το μόνο σίγουρο είναι πως, αν θελήσει να επιστρέψει, ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα είναι και πάλι εκεί, στην κεντρική πολιτική σκηνή, για να του θυμίσει -με απόλυτη συνέπεια- πώς είναι να χάνεις. Άλλωστε, σε μια εποχή όπου όλοι επανεφευρίσκονται, κάποιοι ρόλοι μένουν σταθεροί..
Ο Τσίπρας ως φιλόδοξος πολιτικός αριβίστας και ο Μητσοτάκης ως… νικητής του.
Νένα Παλαιοπάνου
