Ένα ιστορικό βήμα για την Ελλάδα στη διαχείριση του θαλάσσιου χώρου της, με στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη, την προστασία του περιβάλλοντος, σε συμμόρφωση με τις ευρωπαϊκές υποχρεώσεις αλλά πρωτίστως την υπεράσπιση των εθνικών συμφερόντων, αποτελεί η ανακοίνωση της κυβέρνησης για τη συγκρότηση της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής για τον Θαλάσσιο Χώρο (ΕΧΣΘΧ).
Του Κώστα Πασίση
Μια ανακοίνωση που προκάλεσε την αντίδραση της Τουρκίας, με τον υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη να την χαρακτηρίζει ως αναμενόμενη…
Η επανεμφάνιση πάντως χαρτών στον Αιγαιοπελαγίτικο ορίζοντα και η ανταλλαγή δηλώσεων δείχνουν να ανοίγονται νέα κεφάλαια στις πολυκύμαντες Ελληνοτουρκικές σχέσεις…
Ωστόσο για πρώτη φορά, η Ελλάδα θέτει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο για την αξιοποίηση του θαλάσσιου χώρου της, ασκώντας τα δικαιώματα που απορρέουν από το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας και στέλνοντας – χωρίς τυμπανοκρουσίες – ηχηρά μηνύματα στην Τουρκία και όχι μόνο…
Ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός (ΘΧΣ) αποτυπώνει με σαφήνεια τις χρήσεις των θαλάσσιων ζωνών, ενώ παράλληλα ενισχύει τη γεωπολιτική θέση της Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η σημασία αυτής της πρωτοβουλίας είναι ιδιαίτερα σημαντική.
Σε μια περίοδο εντάσεων, ενεργειακών ανακατατάξεων και κλιματικής κρίσης, η Ελλάδα βάζει τάξη στον θαλάσσιο χώρο της και κυρίως δείχνει ότι εννοει αυτά που εξαγγέλλει για τη θωράκιση της χώρας, σε όλα τα επίπεδα.
Η χώρα μας, με τον ΘΧΣ, οριοθετεί τις θαλάσσιες ζώνες της, συμπεριλαμβανομένων των χωρικών υδάτων και της πιθανής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ), σύμφωνα με τις διεθνείς συμβάσεις, ενισχύοντας την κυριαρχία και τα κυριαρχικά της δικαιώματα.
Όπως επισημαίνεται πρόκειται για μια στρατηγική κίνηση, μια πράξη εθνικής αυτοπεποίθησης που ενισχύει την παρουσία της χώρας στο διεθνές σκηνικό.
«Με τον ΘΧΣ και την ΕΧΣΘΧ, η Ελληνική Πολιτεία για πρώτη φορά οριοθετεί λεπτομερείς χρήσεις των θαλασσίων ζωνών της, υλοποιώντας την υποχρέωση που απορρέει από την Οδηγία 2014/89/ΕΕ και ασκώντας τα δικαιώματα που πηγάζουν από το Διεθνές Δίκαιο», τονίζεται μεταξύ άλλων στην κοινή ανακοίνωση των υπουργών Εξωτερικών και Περιβάλλοντος Γιώργο Γεραπετρίτη και Σταύρο Παπασταύρου για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Διεθνούς Δικαίου και βουλευτή της ΝΔ Άγγελο Συρίγο, ο ΘΧΣ είναι σημαντικός για τρεις λόγους.
Για πρώτη φορά αποτυπώνονται οι ελληνικές θέσεις για 480.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα θαλασσίων ζωνών, περίπου 4 φορές το μέγεθος της χώρας.
Δεύτερον, αποδίδεται πλήρης επήρεια σε όλες τις ηπειρωτικές και νησιωτικές ακτές της χώρας.
Τρίτον αποδίδεται πλήρης επήρεια στο Καστελόριζο και τη Στρογγύλη με αποτέλεσμα τα ανατολικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας να ακουμπούν πάνω στα δυτικά όρια της Κυπριακής ΑΟΖ.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η Ελλάδα, με τον ΘΧΣ, απαντά ψύχραιμα και θεσμικά. Δεν προχωρά σε μονομερείς πράξεις.
Δεν φτιάχνει χάρτες σε κλειστά γραφεία για να επιβάλει παράλογες θέσεις. Αντίθετα, οργανώνει και προστατεύει τον θαλάσσιο χώρο της με επιστημονικά και νομικά εργαλεία και σε συνεργασία με την Ε.Ε., που έχει ανάψει το «πράσινο φως» για το θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό.
Το μισό Αιγαίο θέλει η Τουρκία
Αντίθετα η Άγκυρα – όπως μετέδωσε το Anadolu – το τουρκικό ΥΠΕΞ δήλωσε: «Τονίζουμε για άλλη μια φορά ότι οι μονομερείς αξιώσεις της Ελλάδας δεν θα έχουν καμία νομική συνέπεια για τη χώρα μας».
Σύμφωνα με το τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων, οι μονομερείς ενέργειες πρέπει να αποφεύγονται σε κλειστές ή ημίκλειστες θάλασσες όπως το Αιγαίο και η Μεσόγειος, ότι το διεθνές ναυτικό δίκαιο ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ των παράκτιων κρατών σε αυτές τις θάλασσες, συμπεριλαμβανομένων των περιβαλλοντικών θεμάτων, και ότι στο πλαίσιο αυτό, η Τουρκία είναι πάντα έτοιμη να συνεργαστεί με την Ελλάδα στο Αιγαίο.
Με λίγα λόγια, οι …καλοί γείτονες μας απορρίπτουν το ελληνικό πλαίσιο και ταυτόχρονα επιχειρούν να εμφανιστούν με …συναινετική διάθεση, χωρίς όμως να εγκαταλείπουν τις πάγιες διεκδικήσεις τους.
Λίγες ώρες νωρίτερα, η Άγκυρα, μέσω αρθρογραφίας σε φιλοκυβερνητικά έντυπα, επιχείρησε να νομιμοποιήσει τις παράνομες διεκδικήσεις της στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.
Το σχετικό δημοσίευμα της Milliyet αποκαλύπτει την πρόθεση της Τουρκίας να οριοθετήσει τη «μέση γραμμή» στο Αιγαίο, αγνοώντας το δικαίωμα των ελληνικών νησιών σε θαλάσσιες ζώνες, όπως προβλέπεται από το Διεθνές Δίκαιο.
Αυτή η στάση, που υποστηρίζει ότι τα νησιά δεν δικαιούνται υφαλοκρηπίδα ή ΑΟΖ, αποτελεί ευθεία παραβίαση της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), την οποία η Τουρκία αρνείται να υπογράψει.
Επιπλέον, η προσπάθεια της Τουρκίας να διακόψει τη σύνδεση μεταξύ Κρήτης και Κύπρου, ιδιαίτερα στο σημείο της προγραμματισμένης ηλεκτρικής διασύνδεσης, καταδεικνύει την επιθετική της στρατηγική, που στοχεύει στην αποδυνάμωση της συνεργασίας Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ.
