Δημιουργήθηκε στην αρχαία Ελλάδα, αλλά τώρα το άγαλμα ζητείται από την Ιταλία, ενώ το Μουσείο Γκέτι το οποίο το εκθέτει, δεν συμφωνεί να το επιστρέψει. Πρόκειται για ένα περίφημο γλυπτό που φιλοτεχνήθηκε πιθανώς από τον Λύσιππο, τον σπουδαίο γλύπτη που μάς έχει παραδώσει υπέροχα γλυπτά πορτρέτα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Το έκλεψαν οι Ρωμαίοι, οι οποίοι όμως τιμωρήθηκαν, αφού το πλοίο τους ναυάγησε και ο νεαρός αθλητής από χαλκό βρέθηκε στο νερό. Εμεινε επί αιώνες στον πυθμένα της θάλασσας και το 1964 Ιταλοί ψαράδες το εντόπισαν σε διεθνή ύδατα. Με τα δίχτυα τους, στα οποία πιθανώς μπλέχτηκε, το μετέφεραν στην ιταλική ακτή, κοντά στο χωριό Φάνο, το οποίο του έδωσε το πρώτο σύγχρονο όνομά του: «Ο αθλητής του Φάνο». Στη συνέχεια ονομάστηκε «Victorious Youth» ώστε εκτός των άλλων να χαθούν και τα ίχνη του.
Είναι ένα από τα λίγα ελληνικά χάλκινα αγάλματα σε φυσικό μέγεθος που έχουν διασωθεί. Η προέλευσή του ήταν άγνωστη, φαίνεται ωστόσο πως ίσως ήταν στην Ολυμπία ή σε άλλο τόπο όπου γίνονταν αθλητικοί αγώνες κατά την αρχαιότητα.
Χρονολογείται μεταξύ 4ου και 2ου αιώνα π.Χ., που αποδίδεται στον Έλληνα γλύπτη Λύσιππο ή σε έναν από τους μαθητές του. Ένας γυμνός νεαρός στέκεται με το βάρος του στο δεξί του πόδι, στεφανώνοντας τον εαυτό του με ένα στεφάνι, πιθανότατα ελιάς. Το στεφάνι ελιάς ήταν το έπαθλο ενός νικητή στους Ολυμπιακούς Αγώνες και προσδιορίζει αυτό το νέο ως νικητή αθλητή. Τα μάτια του ήταν αρχικά ένθετα με χρωματιστό πολύτιμο ή ημιπολύτιμο λίθο ή από γυάλινη πάστα και οι θηλές ήταν ένθετες με χαλκό, δημιουργώντας χρωματικές αντιθέσεις.
Στα 1964 ανασύρθηκε από τη θάλασσα αλλά πολύ σύντομα το γλυπτό, που ήταν σε άσχημη κατάσταση, λόγω των θαλάσσιων επικαθίσεων «εξαφανίστηκε» στη μαύρη αγορά, περνώντας από διάφορα χέρια. Σύμφωνα με τις πληροφορίες μάλιστα, Ιταλοί έμποροι τέχνης είχαν πληρώσει 5.600 δολάρια στους ψαράδες για να το πάρουν. Επιπλέον και ώσπου να βρεθεί αγοραστής ήταν κρυμμένο σε ένα αγρόκτημα ενώ στη συνέχεια μεταφέρθηκε στην μπανιέρα του σπιτιού ενός ιερέα (για να είναι σε γλυκό νερό και να αφαλατωθεί).
Εν τέλει εμφανίστηκε το 1971 ως ιδιοκτησία της Κοινοπραξίας Artemis, μιας ένωσης πολλών διεθνών εμπόρων τέχνης, ενώ στη συνέχεια αποθηκεύτηκε από έναν έμπορο στο Μόναχο, τον Herman Heinz Herzer. Από αυτόν αγόρασε, το 1977 το άγαλμα το Μουσείο Γκέτι για 4 εκατομμύρια δολάρια. Ποσό πολύ μεγάλο για την εποχή. Επομένως, το Μουσείο, που μόλις έχασε μια μάχη για την κατοχή του αγάλματος στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, δεν πρόκειται να το βάλει κάτω. Είναι πολλά τα λεφτά… Η Ιταλία υπέβαλε για πρώτη φορά επίσημο αίτημα για την επιστροφή του Victorious Youth το 1989.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έκρινε ότι η Ιταλία έχει κάθε δικαίωμα να κατασχέσει και να απαιτήσει την επιστροφή του αγάλματος στο Μουσείο Getty στο Μαλιμπού: στην πραγματικότητα, το Δικαστήριο απέρριψε την έφεση του Ιδρύματος Paul Getty, αναγνωρίζοντας έτσι τη νομιμότητα της δράσης που ελήφθη από την Ιταλία προκειμένου να επιστραφεί το άγαλμα σε αυτήν. Το Δικαστήριο αποφάσισε, ομόφωνα επίσης, ότι η Ιταλία έχει κάθε δικαίωμα να κατασχέσει και να απαιτήσει την επιστροφή του αθλητή από το Μαλιμπού.
Οι δικαστές τόνισαν πως η προστασία της πολιτιστικής και καλλιτεχνικής κληρονομιάς μιας χώρας αποτελεί προτεραιότητα και από νομική άποψη. Και ότι αρκετοί διεθνείς κανόνες κατοχυρώνουν επίσης το δικαίωμα αντιμετώπισης της παράνομης απόκτησης, εισαγωγής και εξαγωγής αγαθών που ανήκουν στην πολιτιστική κληρονομιά ενός έθνους. Στην απόφασή του, το δικαστήριο είπε ότι το Ίδρυμα Paul Getty ενήργησε «από αμέλεια ή όχι με καλή πίστη στην αγορά του αγάλματος παρά το γεγονός ότι γνώριζε τους ισχυρισμούς του ιταλικού κράτους και τις προσπάθειες που έγιναν για την ανάκτησή του». Και διαπίστωσε ότι η απόφαση των ιταλικών δικαστηρίων πριν από μερικά χρόνια, να επιτρέψουν τη δήμευση του επίμαχου περιουσιακού στοιχείου «ήταν ανάλογη με τον στόχο της εξασφάλισης της επιστροφής του». Το Γκέτι είχε ασκήσει έφεση κατά της απόφασης κατάσχεσης και έτσι το θέμα έφτασε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Σε μια δήλωση που κοινοποιήθηκε στην εφημερίδα The Art Newspaper , εκπρόσωπος του Getty είπε ότι μπορεί να ασκήσει έφεση κατά της απόφασης αυτής της εβδομάδας και να παραπεμφθεί το θέμα στην ολομέλεια του ΕΔΑΔ για τελική απόφαση, προσθέτοντας: «Αν και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων διαπίστωσε ότι η ιταλική εντολή κατάσχεσης σχετικά με τους Victorious Youth δεν παραβίασε την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, πιστεύουμε ότι η σχεδόν 50ετής δημόσια κατοχή ενός έργου τέχνης που δεν δημιουργήθηκε από Ιταλό καλλιτέχνη ούτε βρέθηκε στην ιταλική επικράτεια είναι κατάλληλη, ηθική και συνάδει με το αμερικανικό και το διεθνές δίκαιο».
Ο εκπρόσωπος του Getty πρόσθεσε: «Εκτιμούμε πολύ τις μακροχρόνιες σχέσεις μας με το ιταλικό Υπουργείο Πολιτισμού, τα ιταλικά μουσεία και τους Ιταλούς μελετητές της τέχνης και της πολιτιστικής κληρονομιάς, που έχουν οδηγήσει σε μια σειρά αμοιβαία επωφελών έργων συντήρησης, έρευνας και έκθεσης. Ανυπομονούμε να προωθώντας και επεκτείνοντας τέτοιες συνεργασίες στο μέλλον».
Δικαίωμα προσφυγής έχουν και τα δύο μέρη, αρκεί να το κάνουν μέσα σε τρεις μήνες. Ειδικοί στον νόμο περί πολιτιστικής κληρονομιάς είπαν ότι η απόφαση ήταν σημαντική, συμπεριλαμβανομένης της ευρύτερης συζήτησης για την αποκατάσταση που ταράζει τα μουσεία των ΗΠΑ και της Ευρώπης, αλλά ότι τα επόμενα βήματα παραμένουν αβέβαια. Η Ιταλία θα μπορούσε να ζητήσει απευθείας από ένα αμερικανικό δικαστήριο να αναγνωρίσει και να επιβάλει την απόφαση του Ακυρωτικού Δικαστηρίου ή θα μπορούσε να ζητήσει από τον δικηγόρο των ΗΠΑ να κινήσει τη διαδικασία.
Κάτι που είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν θα συμβεί, καθώς ο αμερικανικός νόμος είναι διαφορετικός από τον ιταλικό και, βέβαια, τους ευρωπαϊκούς νόμους. Μόνο η πίεση από την ιταλική πλευρά μπορεί να φέρει αποτέλεσμα.
Μικρή αλλά σημαντική λεπτομέρεια: το άγαλμα είναι αρχαίο ελληνικό, αλλά επειδή εκλάπη κατά την αρχαιότητα και όχι κατά τη σύγχρονη εποχή, δεν γίνεται να επιστρέψει στην Ελλάδα. Οι διεθνείς νόμοι και συνθήκες προβλέπουν πως κάθε αρχαίο μένει εκεί όπου εντοπίζεται. Τα «διεθνή ύδατα» στα οποία εντοπίσθηκε το συγκεκριμένο, είναι στην Αδριατική, ανάμεσα στην Ιταλία και, πιθανώς, την Κροατία.
