Θλίψη προκαλούν οι εικόνες ντροπής από το εσωτερικό της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη. Βίντεο από κάμερα ασφαλείας δείχνει θραύσματα να πέφτουν από τον τρούλο πολύ κοντά, μάλιστα, σε επισκέπτες, θέτοντάς τους σε κίνδυνο. H «μεγάλη εκκλησιά» κινδυνεύει λόγω της μετατροπής της σε τζαμί και οι ειδικοί επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Ανάμεσά τους, ο καθηγητής Παναγιώτης Καρύδης, που γνωρίζει το μνημείο καλά.
Ο κ. Καρύδης τονίζει στο Thepresident.gr πως πρέπει να σταματήσει αυτή η χρήση, αλλά και πως η Ελλάδα πρέπει να αντιδράσει.
Όπως είπε όταν απευθυνθήκαμε σε εκείνον για τα νέα προβλήματα που είδαν το φως της δημοσιότητας, οι παρεμβάσεις που έγιναν από την τουρκική πλευρά ώστε να κρυφτούν τα χριστιανικά ψηφιδωτά με πλαίσια και η υγρασία που συγκεντρώνεται στον θόλο από την παρουσία χιλιάδων ατόμων καθημερινά, είναι παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν σε καταστροφή. Το περιστατικό που δημοσιοποιήθηκε από την ηλεκτρονική έκδοση της τουρκικής εφημερίδας Birgün, συνέβη τον Σεπτέμβριο του 22. Προφανώς, η κατάσταση έχει επιδεινωθεί έκτοτε για το μνημείο, καθώς από τότε που είναι τζαμί μέχρι σήμερα, έχουν διαβεί τις πύλες του περισσότεροι από 21 εκατομμύρια άνθρωποι, όπως έχει πει ο Τούρκος υπουργός Πολιτισμού.
Η είδηση ήταν ότι πέφτουν θραύσματα «σκυροδέματος» κάτι που βεβαίως δεν είναι δυνατόν να αληθεύει, αφού η Αγία Σοφία έχει λίθο και όχι σκυρόδεμα. Ο Παναγιώτης Καρύδης σημειώνει πως ούτε ο λίθος πέφτει, καθώς θεωρεί ότι δεν τον τρύπησαν για να αναρτήσουν τα πλαίσια με τα πετάσματα που κρύβουν τις τοιχογραφίες. Τρύπησαν τα κονιάματα, (τους σοβάδες ας πούμε επί το λαϊκότερον) τα οποία έχουν πάχος, αλλά λόγω των κραδασμών, των επεμβάσεων και του βάρους, τώρα δημιουργούν το πρόβλημα.
«Αυτά λοιπόν τα πανό που κρέμασαν, τα έβαλαν πρόσφατα, με τη μετατροπή σε τζαμί» τονίζει ο καθηγητής. «Με αποτέλεσμα και να διαταραχθεί ή συνάφεια μεταξύ του υπάρχοντος κονιάματος και του υποστρώματος. Οταν πάει το τρυπάνι να κάνει κραδασμούς έχουμε αποδείξει πειραματικά ότι καταστρέφεται η συνάφεια του κονιάματος. Δεύτερος παράγοντας είναι το πρόσθετο βάρος από τα στοιχεία που έχουν προσθέσει. Και τρίτος, η υγρασία από τις αναπνοές των χιλιάδων επισκεπτών η οποία μπορεί να μπαίνει μέσα στα κονιάματα. Αυτός είναι ο βλαπτικός συνδυασμός, γιατί θεωρώ ότι ποτέ για ένα φαινόμενο, δεν φταίει μόνο μια παράμετρος, αλλά είναι συνδυασμός παραμέτρων.»
Ο Παναγιώτης Καρύδης επισημαίνει επίσης ότι τα κονιάματα σχετίζονται άμεσα με τις περίφημες βυζαντινές τοιχογραφίες. Κάτι που μέχρι τώρα ουδείς σκέφτηκε, και που δείχνει ότι απειλούνται.
« Η Αγία Σοφία είναι μνημείο της ΟΥΝΕΣΚΟ, δηλαδή της διεθνούς πολιτιστικής κληρονομιάς. Πώς μπορούμε να αντιδράσουμε, Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τα μνημεία μας; Αυτό είναι ένα μεγάλο ζητούμενο» καταλήγει ο κ. Καρύδης. Συμφωνεί, πάντως, ότι πρέπει να σταματήσει η χρήση της Αγίας Σοφίας ως τζαμιού.
Σχολιάζοντας το οπτικό υλικό ο πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Συνδέσμου Ιστορίας της Τέχνης (Sanat Tarihi Derneği STD), Σερίφ Γιασάρ, τόνισε στην τουρκική ιστοσελίδα ότι αν η Αγία Σοφία δεν αποκατασταθεί, «θα καταρρεύσει με τον πρώτο σεισμό. Όταν η Αγία Σοφία ήταν μουσείο, δηλαδή πριν μετατραπεί σε τέμενος, υπήρχε ένα επιστημονικό συμβούλιο. Στην τελευταία συνεδρίασή του πριν καταργηθεί, το συμβούλιο αποφάνθηκε ότι ”η Αγία Σοφία είναι 1.500 ετών και αν δεν αποκατασταθεί το συντομότερο δυνατό, θα καταστραφεί σε περίπτωση σεισμού. Στην Αγία Σοφία θα πρέπει να γίνονται δεκτές ομάδες όχι πλέον των 25 ατόμων».
Πάντα σύμφωνα με τα λεγόμενα του Σερίφ Γιασάρ οι κίονες που στηρίζουν τον κύριο θόλο της Αγίας Σοφίας είναι ηλικίας άνω των 1.500 ετών Οι κίονες αυτοί μεταφέρθηκαν από πολλές αρχαίες πόλεις Η τελευταία μεγάλη και ολοκληρωμένη αποκατάσταση έγινε πριν από περίπου 500 χρόνια από τον μεγάλο Οθωμανό αρχιτέκτονα Μιμάρ Σινάν.
Και δυστυχώς, η Κωνσταντινούπολη περιμένει έναν μεγάλο σεισμό μέσα στα επόμενα χρόνια, όπως έχουν πει διεθνείς σεισμολόγοι…
Αγγελική Κώττη
