Της Συντακτικής Ομάδας του Bloomberg Opinion
Για δεκαετίες, η Γερμανία πέτυχε μεγάλη οικονομική επιτυχία με μια ασυνήθιστη στρατηγική μεταξύ των αναπτυγμένων χωρών: έγινε ένας από τους κορυφαίους προμηθευτές βιομηχανικών προϊόντων στον κόσμο, όπως αυτοκίνητα και μηχανές, βασιζόμενη σε έναν συνδυασμό φθηνής εισαγόμενης ενέργειας και λιτότητας ώστε να διατηρήσει τις τιμές ανταγωνιστικές.
Ωστόσο, αυτή η στρατηγική δεν λειτουργεί πλέον. Προς δικό της όφελος – και της ευρύτερης ευρωπαϊκής οικονομίας – η Γερμανία πρέπει να βρει μια νέα στρατηγική.
Όσο εντυπωσιακό κι αν ήταν, το μοντέλο – με αιχμή του δόρατος της εξαγωγές – της Γερμανίας δεν ήταν ποτέ ιδανικό. Διατήρησε θέσεις εργασίας στη μεταποίηση που εξαφανίζονταν αλλού, αλλά δημιούργησε επίσης τεράστια εμπορικά πλεονάσματα που ανάγκασαν άλλα έθνη της Ευρωζώνης να παρουσιάσουν ελλείμματα και να δημιουργήσουν χρέος – ανισότητες που συνέβαλαν στην παραλίγο έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ το 2015 και που παραμένουν απειλή για το κοινό νόμισμα. Πέρα από αυτό, ήταν εγγενώς επισφαλής, ανάλογα με τις προμήθειες φυσικού αερίου από τη Ρωσία, τη μεγάλη ζήτηση από μέρη όπως η Κίνα και τους σκληρούς περιορισμούς στους γερμανικούς μισθούς, τις πιστώσεις και τις κρατικές δαπάνες.
Τώρα το σύστημα κλονίζεται επικίνδυνα. Οι αυξανόμενες τιμές του φυσικού αερίου λόγω της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία προκάλεσαν ένα διαρκές πλήγμα: Από τον Ιούλιο, η παραγωγή στον ενεργοβόρο βιομηχανικό τομέα της Γερμανίας μειώθηκε κατά 18% από τον Δεκέμβριο του 2021. Η Κίνα έχει εξελιχθεί από προμηθευτής και καταναλωτής σε ανταγωνιστή: Είναι σε καλό δρόμο να επισκιάσει τη Γερμανία φέτος ως τον δεύτερο μεγαλύτερο εξαγωγέα αυτοκινήτων στον κόσμο μετά την Ιαπωνία. Οι εργοδότες αγωνίζονται να προσλάβουν ειδικευμένους εργάτες με τους μισθούς που επικρατούν. Δεκαετίες με λιγότερες επενδύσεις έχουν αφήσει φυσικές και ψηφιακές υποδομές δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ πίσω από την εποχή, υπονομεύοντας την παραγωγικότητα. Ως αποτέλεσμα, η χώρα έχει γίνει τροχοπέδη για ολόκληρη την ευρωπαϊκή οικονομία, και αποτελεί πλέον έναν από τους χαμηλότερους προβλεπόμενους ρυθμούς ανάπτυξης της περιοχής.
Η Γερμανία έχει αντιμετωπίσει τέτοιες προκλήσεις και στο παρελθόν, και μπορεί να το κάνει ξανά. Με ένα από τα χαμηλότερα χρέη στην Ευρώπη, έχει τις δυνατότητες. Με πολλές καινοτόμες εταιρείες – όπως η Mittelstand, οι φημισμένοι εξειδικευμένοι κατασκευαστές της χώρας – και την τεχνογνωσία σε τομείς όπως η πράσινη τεχνολογία, έχει την προοπτική. Αυτό που χρειάζεται είναι να δημιουργήσει ευνοϊκές συνθήκες για την ανάδυση νέων βιομηχανιών.
Τα βασικά στοιχεία δεν αποτελούν μυστικό. Να μεταρρυθμιστεί το αδικαιολόγητα αυστηρό φρένο χρέους της χώρας, για να ανοίξει ο πολυπόθητος δρόμος για τις τόσο απαραίτητες επενδύσεις σε οτιδήποτε, από τους σιδηρόδρομους έως τις ευρυζωνικές συνδέσεις. Ενθάρρυνση της μετανάστευσης και επέκταση της δημόσιας παιδικής μέριμνας για την αύξηση της προσφοράς ειδικευμένου εργατικού δυναμικού. Προσάρμοση των πρακτικών συλλογικών διαπραγματεύσεων για να επιτρέψετε την αύξηση τόσο των πραγματικών μισθών όσο και της εγχώριας ζήτησης. Ολοκλήρωση των ευρωπαϊκών κεφαλαιαγορών και αφήστε τους ασφαλιστές και τα συνταξιοδοτικά ταμεία να επενδύσουν περισσότερο σε επιχειρηματικά κεφάλαια, για να καταστήσουν τη χρηματοδότηση πιο άμεσα διαθέσιμη. Κατάρριψη τα γραφειοκρατικά εμπόδια, όπως η υπερβολική ρύθμιση των επαγγελματικών υπηρεσιών.
Η κυβέρνηση έχει κάνει μικρά βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση. Μέχρι στιγμής έχει απορρίψει τις επιδοτήσεις βιομηχανικής ενέργειας που δεν θα βελτίωναν μακροπρόθεσμα την ανταγωνιστικότητα. Έχει επίσης κινηθεί προς την επέκταση της φορολογικής έκπτωσης των επενδύσεων κεφαλαίου και πρότεινε τη χαλάρωση των απαιτήσεων υπηκοότητας για τους μετανάστες. Τίποτα από αυτά, όμως, δεν πλησιάζει αυτό που χρειάζεται να γίνει. Εάν η Γερμανία θέλει να αποφύγει να γίνει ξανά ο «άρρωστος άνθρωπος της Ευρώπης», οι ηγέτες της πρέπει να γίνουν πιο φιλόδοξοι και σύντομα.
(Πηγή: Bloomberg)
