Από αρχαιοτάτων χρόνων ο ουρανός της Αττικής, αποκαλούνταν “Αττικός Ουρανός”, λόγω της φωτεινότητας και της ξαστεριάς του. Σε λίγα εικοσιτετράωρα φθάνει στην Αθήνα, θα επισκεφτεί και την Τουρκία, ο Αμερικανός Υπουργός Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν. Πρόκειται για μια κρίσιμη επίσκεψη, όπου θα συζητηθούν και θα κριθούν πολλά, ιδιαίτερα στο θέμα των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Ακριβώς για αυτό το λόγο η αντιμετώπιση της επίσκεψης του κ. Μπλίνκεν, ειδικά στο θέμα της Τουρκίας, θα πρέπει να είναι τόσο ξάστερη όσο είναι στη διάρκεια των αιώνων ο “Αττικός Ουρανός”, καμία θολούρα, καμία ασάφεια και καμία γλυκανάλατη και φοβική “Διπλωματία των Σεισμών”.
Του Δημήτρη Γ. Απόκη *
Παρακολουθώ σε καθημερινή βάση, λόγω επαγγέλματος, αλλά πάνω από όλα ως Έλληνας Διεθνολόγος, τα ελληνοτουρκικά και ειδικά την αμερικανική εξωτερική πολιτική έναντι της Τουρκίας, από το 1993 ως φοιτητής στην Ουάσιγκτον και από το 1994 ως Δημοσιογράφος και Διεθνολόγος, στην αμερικανική πρωτεύουσα και στην Ελλάδα. Αν και οι ελληνοτουρκικές σχέσεις έχουν περάσει αρκετές κρίσεις και περιόδους αναταραχής, πιστεύω ότι λόγω των κοσμογονικών εξελίξεων που λαμβάνουν χώρα διεθνώς, η παρούσα φάση ενέχει σοβαρότατους κινδύνους και παγίδες για τα συμφέροντα της πατρίδας μας.
Αμερικανός ΥΠΕΞ…
Στη διάρκεια των χρόνων στις ΗΠΑ λέγαμε ότι μια σοβαρή ενασχόληση της Ουάσιγκτον με τα εθνικά θέματα της Ελλάδας, ανάμεσά τους και στην κορυφή, ας μην το ξεχνάμε το Κυπριακό, μπορεί να έλθει μόνο όταν ένας Αμερικανός Υπουργός Εξωτερικών, έχει προσωπική γνώση και αντίληψη, για αυτά. Στην παρούσα φάση ο Άντονι Μπλίνκεν, είναι ένας τέτοιος Υπουργός Εξωτερικών, ο οποίος από νεαρή ηλικία, ως στέλεχος του επιτελείου του σημερινού Προέδρου των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, έχει ασχοληθεί προσωπικά με το τρίγωνο Ελλάδα, Κύπρος, Τουρκία. Αυτό έχει και τα θετικά του και τα αρνητικά του. Το θετικό είναι ότι γνωρίζει από πρώτο χέρι τα θέματα. Το αρνητικό είναι ότι προέρχεται από μια γενιά της αμερικανικής γραφειοκρατίας της εξωτερικής πολιτικής η οποία είναι γαλουχημένη με την άποψη της μεγάλης στρατηγικής σημασίας για τη Δύση.
Υφιστάμενο γεωπολιτικό – γεωστρατηγικό σκηνικό…
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι ραγδαίες εξελίξεις που έχουν τεθεί σε κίνηση πολύ πριν την εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία, έχουν αναβαθμίσει τον στρατηγικό ρόλο της Ελλάδας για την Ουάσιγκτον, αλλά το ίδιο έχει συμβεί, για διαφορετικούς λόγους, με την Τουρκία. Και εδώ είναι που πραγματικά η κατάσταση εγκυμονεί κινδύνους. Η Αμερική έχει επενδύσει σημαντικά πλέον στην Ελλάδα σε στρατηγικό επίπεδο, στρατιωτικά και ενεργειακά. Την ίδια στιγμή, βλέποντας τον Ερντογάν να έχει στραφεί και να πορεύεται όλο και πιο πολύ προς την Ασία, σε καμία περίπτωση οι ΗΠΑ δεν επιθυμούν να δουν την Τουρκία, λόγω της γεωγραφικά στρατηγικής θέσης και του όγκου της, στο αντίπαλο με ηγέτη την Κίνα στρατόπεδο. Θα είναι πολύ ισχυρό το πλήγμα για το ΝΑΤΟ, αλλά και ένας τεράστιος πονοκέφαλος στον επερχόμενο αδυσώπητο ανταγωνισμό που έρχεται με γοργό ρυθμό με το Πεκίνο.
Το φοβικό σύνδρομο…
Το έργο της “Διπλωματίας των Σεισμών” με την Τουρκία, δυστυχώς το έχουμε ζήσει και στο παρελθόν με ξεκάθαρα αρνητικά αποτελέσματα. Μόνο ανόητοι, βολεμένοι και παντελώς άσχετοι με την αντιμετώπιση απειλών έναντι της εθνικής κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της πατρίδας μας, μπορούν να προωθούν μια τέτοιου είδους στρατηγική.
Στις 22 Οκτωβρίου 2012, θυμάμαι το Μιτ Ρόμνεϊ (υποψήφιο Πρόεδρο των Ρεπουμπλικάνων τότε), να κάθεται απέναντι από τον Πρόεδρο, Μπαράκ Ομπάμα, για το τελευταίο ντιμπέιτ των προεδρικών εκλογών. Το θέμα της βραδιάς ήταν η εξωτερική πολιτική. Η εκστρατεία του Ομπάμα εργαζόταν όλο το χρόνο για να παρουσιάσει τον Ρόμνεϊ ως εκτός επαφής και άπειρο, και όταν ήρθε η στιγμή, ο Πρόεδρος Ομπάμα, προχώρησε στο θανάσιμο κτύπημα απευθυνόμενος στον αντίπαλο του λέγοντας, “Πριν από μερικούς μήνες, όταν σας ρώτησαν ποια είναι η μεγαλύτερη γεωπολιτική απειλή που αντιμετωπίζει η Αμερική, είπατε Ρωσία. Όχι η Αλ Κάϊντα. Είπατε Ρωσία. H δεκαετία του 1980 καλεί τώρα να ζητήσει πίσω την εξωτερική της πολιτική“.
Σήμερα, μια δεκαετία και πλέον μετά ο τότε Αντιπρόεδρος του κ. Ομπάμα και νυν Αμερικανός Πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν, βρίσκεται σε πόλεμο, μαζί με το σύνολο του δυτικού κόσμου με τον Πούτιν, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, χαρακτηρίζοντας τον Πούτιν και τη Ρωσία ως τη μεγαλύτερη γεωπολιτική απειλή για τη Δύση και τον ελεύθερο κόσμο. Λένε ότι το πιάτο της εκδίκησης τρώγετε κρύο. Θα πρόσθετα αυτό που πολλές φορές έχω γράψει, ότι η ιστορία όταν την αγνοείς, εκδικείται με τον πλέον σκληρό τρόπο.
Βέβαια, σήμερα ζούμε σε μια εποχή που γύρω μας η πλειοψηφία είναι ανιστόρητη και όσο περνάει ο καιρός η κατάσταση σε αυτό το μέτωπο επιδεινώνεται. Η μεγάλη πλειοψηφία, αγνοεί τι σημαίνει η εισβολή και η κατοχή στη Μεγαλόνησο Κύπρο, με το ζόρι θυμάται την τραγωδία των Ιμίων και τις δυσμενείς επιπτώσεις της στα εθνικά συμφέροντα. Όχι μόνο αυτό, αλλά και αρκετοί από αυτούς που σε κάθε επέτειο αυτών των τραγικών γεγονότων προχωρούν σε βαρύγδουπες αναρτήσεις στα κοινωνικά δίκτυα, εάν τους ρωτήσει κανείς για την ουσία αυτών των κρίσιμων εθνικών θεμάτων θα αντιληφθεί πόσο χάλια είναι η κατάσταση.
Με δεδομένο λοιπόν ότι βρισκόμαστε σε μια εξαιρετικά κρίσιμη στιγμή για το μέλλον της πατρίδας μας και του Ελληνικού Έθνους, είναι θανάσιμο λάθος, επειδή απλά κάποιοι θέλουν να έχουν την ησυχία τους για να ζουν τον μύθο τους σε ένα παράλληλο σύμπαν, να προωθούν μια στρατηγική που διακατέχεται από ένα ξεκάθαρο φοβικό σύνδρομο.
Επίσκεψη σταθμός…
Για να επανέλθουμε στην κρίσιμη επίσκεψη του κ. Μπλίνκεν, η Ελλάδα δεν έχει τα περιθώρια να πετάξει την μπάλα στην εξέδρα. Μια τέτοια κίνηση θα είναι μοιραία για τα εθνικά μας συμφέροντα και το μέλλον της πατρίδας μας.
Ναι, πέραν πάσης αμφιβολίας στεκόμαστε ως Έλληνες και πάνω από όλα ως άνθρωποι, δίπλα στον λαό της Τουρκίας που δοκιμάζεται από την ανείπωτη τραγωδία των σεισμών και άλλα πολλά. Αυτή είναι η Ελλάδα και αυτοί είμαστε ως Έλληνες.
Την ίδια στιγμή όμως δεν πρέπει να είμαστε αδαείς και να πιστεύουμε ότι αυτό θα βάλλει φρένο στην πολύ καλά σχεδιασμένη αναθεωρητική στρατηγική της Τουρκίας, έναντι της πατρίδας μας.
Η μέχρι στιγμής διπλωματική στρατηγική της χώρας μας με στόχο την ανάδειξη της επικίνδυνης όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά συνολικά για τη Δύση, στρατηγικής και πολιτικής της Τουρκίας, βρίσκεται στη σωστή κατεύθυνση και έχει αποδώσει καρπούς. Η δουλειά όμως είναι πολύ μακριά από το να τελειώσει.
Στην Ουάσιγκτον, αλλά και σε άλλες σημαντικές πρωτεύουσες έχει αρχίσει να γίνεται αντιληπτό το παιχνίδι που παίζει η Τουρκία, αλλά την ίδια στιγμή κανείς δεν πρέπει να ξεχνά ότι στη διεθνή πολιτική αυτό που καθορίζει τις εξελίξεις είναι το συμφέρον. Και όσοι πιστεύουν ότι η παραδοσιακή θέση της γραφειοκρατίας της εξωτερικής πολιτικής στην Ουάσιγκτον, για τη στρατηγική σημασία και τη χρησιμότητα της Τουρκίας, έχει εκλείψει, είναι βαθιά νυχτωμένοι. Τα διθυραμβικά σχόλια και τα κομπλιμέντα για την επίσκεψη του κ. Δένδια στην Τουρκία με αφορμή τους σεισμούς, το απέδειξαν περίτρανα.
Το θετικό κλίμα στο Αμερικανικό Κογκρέσο για τις ελληνικές θέσεις και τις απειλές έναντι της Ελλάδας, η στάση του Γερουσιαστή Μενέντεζ, συγκαταλέγονται στις θετικές εξελίξεις της διπλωματικής εκστρατείας της Ελλάδας. Αλλά όπως λένε στην Αμερική, “we have to stay the course“. Είναι πολύ εύκολο αυτό το ξεκάθαρο μήνυμα να αρχίσει να θολώνει και να ανατραπεί, εάν συνεχιστούν οι αγκαλιές και υπάρξει υπαναχώρηση από το δημόσιο σφυροκόπημα καταγγελίας της αναθεωρητικής και επικίνδυνης στρατηγικής της Τουρκίας.
Τουρκικές εκλογές και Ερντογάν…
Ένα άλλο ανόητο και επικίνδυνο παιχνίδι που πρέπει να σταματήσει είναι αυτή η ψύχωση, ειδικά στα μέσα μαζικής ενημέρωσης της χώρας μας, με τις εκλογές της Τουρκίας και το τι θα γίνει με τον Ερντογάν.
Η Ουάσιγκτον, ενόψει των εκλογών στη γείτονα, είναι βέβαιο ότι έχει δρομολογήσει μια προσπάθεια διαμεσολάβησης με τον Ερντογάν, ειδικά μετά την τραγωδία των σεισμών. Το που θα κάτσει η μπίλια και στα ελληνοτουρκικά, θα εξαρτηθεί από το αν τελεσφορήσει αυτή η προσπάθεια διαμεσολάβησης. Επίσης, η αμερικανική διπλωματία δεν βάζει όλες τις μάρκες της, όπως ανόητα επιμένουν να κάνουν κάποιοι στην Ελλάδα, στην αντιπολίτευση της Τουρκίας. Αν κλείσει τελικά το deal με τον Ερντογάν, τότε θα κριθούν πολλά και στα θέματα με την Ελλάδα. Η επίσκεψη Μπλίνκεν στην Τουρκία, θα κρίνει πολλά σε αυτό το μέτωπο και ας μην βιαστούν κάποιοι να προχωρήσουν σε επιφανειακές αναλύσεις διότι το ποια πραγματικά θα είναι τα αποτελέσματα δεν θα το δούμε στις δηλώσεις και τις φωτογραφίες.
Κίνα…
Μια άλλη κρίσιμη παράμετρος στο σκληρό διπλωματικό πόκερ που βρίσκεται σε εξέλιξη και έχει περάσει στα ψιλά είναι ότι σύμφωνα με ανακοίνωση του Υπουργείου Εξωτερικών της Κίνας, σχεδόν ταυτόχρονα με τον κ. Μπλίνκεν, την Αθήνα θα επισκεφτεί η Vice Premier της Κίνας, Sun Chunlan.
Μια πολύ ενδιαφέρουσα εξέλιξη, εάν αναλογιστεί κανείς την τελευταία επίσκεψη Αμερικανού Υπουργού Εξωτερικών στη χώρα μας, όταν ο Μάικ Πομπέο, είχε ωμά θέσει το θέμα Κίνα. Όχι μόνο αυτό, αλλά και το γεγονός ότι ένας βασικός λόγος που η Ουάσιγκτον παίζει και καίγεται να επουλώσει τη σχέση με την Τουρκία, είναι ότι σε καμία περίπτωση δεν επιθυμεί να τη δει στο στρατόπεδο, Κίνα – Ρωσία – Ιράν.
Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον να δούμε πως θα παίξει ο παράγοντας Κίνα στην επίσκεψη Μπλίνκεν στη χώρα μας.
Επίλογος…
Καταλήγοντας, με βάση όλο αυτό το ρεαλιστικό σκηνικό αυτό που καλεί το εθνικό συμφέρον της χώρας κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Αμερικανού Υπουργού Εξωτερικών στη χώρα μας είναι μια ξεκάθαρη – κρυστάλλινη και δημόσια αντιμετώπιση της Τουρκίας. Μια ξαστεριάς όμοιας με την ξακουστή στους αιώνες ξαστεριά και φωτεινότητα του “Αττικού Ουρανού”.
* Ο Δημήτρης Γ. Απόκης, είναι Διεθνολόγος, με ειδίκευση στην Αμερικανική Εξωτερική Πολιτική, Γεωπολιτική και Διεθνή Οικονομία. Απόφοιτος των πανεπιστημίων The American University, School of International Service, και The Johns Hopkins University, The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies της Ουάσιγκτον. Είναι μέλος του The International Institute for Strategic Studies του Λονδίνου, και ως Δημοσιογράφος, υπήρξε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο, στο Στέητ Ντιπάρτμεντ και στο Αμερικανικό Πεντάγωνο.
