Λίγοι, αλλά κάποιοι από εμάς θυμόμαστε ακόμη το Stratego, το επιτραπέζιο πολεμικό παιχνίδι, των παιδικών μας χρόνων, όπου προσποιούμαστε τους άκαπνους στρατάρχες, με τα πιόνια, τα οποία ευτυχώς δεν ήταν ανθρώπινες ζωές και οι τύχες ολόκληρων χωρών και ηπείρων. Δυστυχώς, σήμερα, η ηγεσία του δυτικού κόσμου και ο πρόεδρος της Ρωσίας, άκαπνοι στρατάρχες, έχουν ξεκινήσει ένα πόλεμο στον οποίο κάποιοι, κυρίως οι αμυντικές βιομηχανίες των ΗΠΑ και οι εταιρίες πετρελαίου και φυσικού αερίου, κερδίζουν προκλητικά, ενώ την ίδια στιγμή χάνονται ανθρώπινες ζωές στην Ουκρανία, και καταστρέφονται οικονομίες χωρών, κυρίως στην Ευρώπη, με αποτέλεσμα εν έτει 2022, να θρηνήσουμε θύματα από φτώχεια, πείνα και ψύχος.
Του Δημήτρη Γ. Απόκη *
Ο Αμερικανός Πρόεδρος, ο οποίος δεν είναι καν σε θέση να βάλει σε τάξη και να γεφυρώσει τον απύθμενο διχασμό που επικρατεί στη χώρα του, διεξάγει έναν, χωρίς καμία λογική, πόλεμο δια αντιπροσώπου, ο οποίος έχει οδηγήσει κυρίως την Ευρώπη, αλλά πολύ σύντομα και άλλες περιοχές του πλανήτη, σε μια οικονομική, πολιτική και κοινωνική θύελλα. Και ενώ αυτή η τραγωδία βρίσκεται σε εξέλιξη, πουθενά στον ορίζοντα δεν φαίνεται να υπάρχει διάθεση για το ξεκίνημα μιας προσπάθειας να βρεθεί μια ρεαλιστική διπλωματική λύση σε αυτή την τρέλα.
Μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για κάτι τέτοιο, μπορεί να αποτελέσει, η Σύνοδος Κορυφής του G-20, στο Μπαλί, της Ινδονησίας στα μέσα Νοεμβρίου. Αλλά για μια ακόμη φορά ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, παραμένει στη λογική του άκαπνου στρατάρχη, χωρίς να κάνει την υπέρβαση που οφείλει να κάνει ένας πραγματικός ηγέτης, ο οποίος πραγματικά νοιάζεται για τους πολίτες της χώρας του, αλλά και ως πρόεδρος της ηγέτιδας δύναμης του δυτικού κόσμου, για τη σταθερότητα, την ειρήνη, και την ευημερία του πλανήτη.
Ο κ. Μπάιντεν βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα κρίσιμο δίλλημα, μετά την ανακοίνωση της Ινδονησίας, ότι ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, και της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ θα παρευρεθούν στη φετινή σύνοδο κορυφής του G-20. Αναρωτιέται, σύμφωνα με πληροφορίες που διαρρέονται από το Λευκό Οίκο, εάν θα πρέπει να συμμετάσχει στη Σύνοδο, με δύο ηγέτες που προσπάθησε να απομονώσει ή εάν θα παραμείνει στην Ουάσιγκτον. Ενώ, ένας πραγματικά σοβαρός ηγέτης του ελεύθερου κόσμου, όπως συνηθίζεται να αποκαλείται ο εκάστοτε Αμερικανός Πρόεδρος, όχι μόνο δεν θα εξέταζε το ενδεχόμενο της μη συμμετοχής, αλλά θα ξεκινούσε φρενήρεις προετοιμασίες και σχεδιασμό έτσι ώστε να καταφέρει να σπάσει το αδιέξοδο που έχει δημιουργηθεί σε παγκόσμια κλίμακα, και να υπάρξει μια διπλωματική λύση στο απέραντο φρενοκομείο που βιώνουμε τους τελευταίους έξι μήνες.
Καθώς προβληματίζεται αναφορικά με τη συνάντηση του Νοεμβρίου, ο κ. Μπάιντεν πρέπει να εγκαταλείψει τη στρατηγική που αν όχι ο ίδιος, αλλά οι φωστήρες που τον πλαισιώνουν και τον συμβουλεύουν, σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας, των ωθούν να εφαρμόσει, δηλαδή ότι είναι η κατάλληλη στιγμή για τις ΗΠΑ, να ξεκαθαρίσουν τους λογαριασμούς με τη Ρωσία και την Κίνα.
Η Αμερική δεν είναι ένα συνοικιακό μαγαζί και η κρίση που μαστίζει αυτή τη στιγμή των πλανήτη, δεν είναι το επιτραπέζιο παιχνίδι Stratego. Ο κ. Μπάιντεν και οι σύμβουλοί του πρέπει να κατανοήσουν ότι έθνη, όπως για παράδειγμα η Ινδονησία, αρνούνται να επιλέξουν πλευρά για την εισβολή στην Ουκρανία παρά την απαίτησή του να το πράξουν και έχουν κατηγορήσει τις ΗΠΑ όσο και την Κίνα για την αυξημένη ένταση μεταξύ Ουάσιγκτον και Πεκίνου.
Σίγουρα, ο κ. Μπάιντεν το μόνο που δεν ήθελε να ακούσει ήταν, τον Πρόεδρο της Ινδονησίας, Τζόκο Ουιντόντο, να δηλώνει την Πέμπτη ότι ο Πούτιν και ο Σι, πιθανότατα θα παρευρεθούν στη συγκέντρωση στο Μπαλί. Αυτό ανοίγει το ενδεχόμενο μιας άμεσης συνάντησης μεταξύ Πούτιν και Μπάιντεν. Ακόμα κι αν απέφευγαν μια χειραψία, το ζευγάρι θα μοιραζόταν κυριολεκτικά τη σκηνή κατά τη διάρκεια των συναντήσεων, των φωτογραφήσεων και των τελετουργικών εκδηλώσεων που σηματοδοτούν μια τέτοια συγκέντρωση.
«Ο Σι Τζινπίνγκ θα έρθει. Ο πρόεδρος Πούτιν μου είπε επίσης ότι θα έρθει», δήλωσε ο Τζοκόουι, όπως είναι γνωστός ο πρόεδρος, σε συνέντευξή του στον αρχισυντάκτη του Bloomberg News Τζον Μικλέθγουαϊτ. “Αυτό που θέλουμε είναι αυτή η περιοχή να είναι σταθερή, ειρηνική, ώστε να μπορέσουμε να οικοδομήσουμε οικονομική ανάπτυξη. Και νομίζω ότι όχι μόνο η Ινδονησία, αλλά και οι ασιατικές χώρες θέλουν επίσης το ίδιο πράγμα”, ανέφερε ο πρόεδρος της Ινδονησίας.
Με αυτά τα σχόλια, ο Τζοκόουι απορρίπτει την απαίτηση του Αμερικανού προέδρου, να γυρίσει η παγκόσμια κοινότητα την πλάτη στον Πούτιν για την απόφασή του να εισβάλει στην Ουκρανία. Ο Μπάιντεν, ο οποίος λέει ότι ο Πούτιν πρέπει να δικαστεί για εγκλήματα πολέμου, έχει ασκήσει πιέσεις για την απομάκρυνση της Ρωσίας από το G-20 μετά την έναρξη της εισβολής και Αμερικανοί αξιωματούχοι είχαν πιέσει νωρίτερα την Ινδονησία να αποκλείσει τον Πούτιν από τη σύνοδο κορυφής του Μπαλί.
Αλλά έχει γίνει πιο σαφές ότι έθνη όπως η Ινδονησία δεν θέλουν να ακολουθήσουν αυτό το σχέδιο, όπως αρνήθηκαν να σταματήσουν τις οικονομικές και εμπορικές σχέσεις με τη Ρωσία. Στο ίδιο πνεύμα, έχουν γίνει πιο ανήσυχοι για την ένταση που πυροδότησε η Ουάσιγκτον με την επίσκεψη της προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ, Νάνσι Πελόσι, με την Κίνα, τη στιγμή μάλιστα, που όπως έγινε γνωστό ο Πρόεδρος της Κίνας είχε ζητήσει από τον Αμερικανό ομόλογό του να αποτρέψει αυτή την επίσκεψη, έτσι ώστε να αποφευχθεί η ένταση.
Η μη συμμετοχή του κ. Μπάιντεν στη Σύνοδο του κορυφής του G-20 θα είναι στρατηγικό ατόπημα μείζονος σημασίας. Εξίσου, όπως επικίνδυνο και τραγικό θα είναι το να συμμετάσχει με συγκρουσιακή πρόθεση, και να πιέσει, σέρνοντας μαζί του και τους υπόλοιπους δυτικούς ηγέτες, για συμμετοχή στη Σύνοδο, του Ζελένσκι, μετατρέποντας μια κρίσιμη σύνοδο και μια εξαιρετική ευκαιρία για διπλωματική λύση στη τραγωδία, σε επικοινωνιακή φιέστα.
Ο Λευκός Οίκος επέλεξε να μην πιέσει το θέμα. Σε ανακοίνωσή του, το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας, επανέλαβε την πεποίθηση του Αμερικανού Προέδρου, ότι ο Πούτιν δεν πρέπει να παραστεί στη σύνοδο κορυφής ενώ διεξάγει πόλεμο στην Ουκρανία. Αλλά αν το κάνει, ανέφερε το NSC, θα πρέπει επίσης να επιτραπεί στον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι να συμμετάσχει.
Αυτή η γλώσσα άνοιξε το ενδεχόμενο ο Ζελένσκι να παρευρεθεί με τηλεδιάσκεψη, αντί να παρευρεθεί αυτοπροσώπως. Ο Ουκρανός υπουργός Εξωτερικών, Ντμίτρο Κουλέμπα, έκανε το ίδιο τον Ιούλιο, απευθυνόμενος σε μια συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της G-20.
Ακόμη και υποστηρικτές της κυβέρνησης Μπάιντεν αμφισβητούν, εάν η συγκρουσιακή του προσέγγιση είναι αποτελεσματική.
«Δεν νομίζω ότι ο πρόεδρος πρέπει απλώς να προσπαθήσει να τους αποφύγει», δήλωσε ο Λίον Πανέτα, πρώην υπουργός Άμυνας και διευθυντής της CIA υπό τον πρώην πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα, σε συνέντευξή του στην τηλεόραση του Bloomberg.
«Εάν δεν θέλουμε πόλεμο με τη Ρωσία ή με την Κίνα, τελικά, ο μόνος τρόπος για να επιλυθεί είναι μέσω της προθυμίας για διάλογο μεταξύ μας και να δούμε αν υπάρχει ή όχι ευκαιρία να προσπαθήσουμε να βελτιώσουμε τις σχέσεις μας», δήλωσε ο Πανέτα.
Μήπως λοιπόν είναι καιρός, τη σοβαρή και ρεαλιστική αντιμετώπιση του κ. Πανέτα, να ακολουθήσουν και οι ανύπαρκτοι μέχρι στιγμής, ηγέτες της Ευρώπης. Όταν το σύνολο της Ευρώπης πλήττεται από τον πόλεμο που προκάλεσε ο ανεύθυνος Πούτιν, και δυστυχώς τον ακολουθεί, όχι αρσενικά, αλλά δια αντιπροσώπου ο Πρόεδρος της Αμερικής, δεν είναι δυνατόν οι ευρωπαίοι ηγέτες να κωφεύουν.
Έχει ήδη παρέλθει ο χρόνος, που θα πρέπει, ως είναι υποχρεωμένοι, να υψώσουν ανάστημα και φωνή και απευθυνόμενοι στον κ. Μπάιντεν και την κυβέρνησή του να πούνε ως εδώ. Εδώ και τώρα ουσιαστική διπλωματική διαπραγμάτευση για λύση στην τραγωδία που εκτός του έχει ισοπεδώσει μια χώρα, την Ουκρανία, και έχει αποδεκατίσει το λαό της απειλεί με βαρύτατες οικονομικές, πολιτικές και κυρίως κοινωνικές, επιπτώσεις ολόκληρη την Ευρώπη.
Και για να μην υπάρχει παρεξήγηση, σε καμία περίπτωση δεν αναφέρομαι σε διαπραγμάτευση και διπλωματική λύση, μέσω της οποίας η Δύση θα κατεβάσει τα παντελόνια στον παράνομο εισβολέα Πούτιν. Αλλά για μια ρεαλιστική διαπραγμάτευση και λύση, που δυστυχώς, όπως συμβαίνει πάντα μετά από πόλεμο, όλοι κάτι θα χάσουν, αλλά θα κερδίσει το όσο το δυνατόν ευρύτερο καλό.
Αναρωτιέμαι μήπως θα έπρεπε ο Χένρι Κίσινγκερ, να στείλει στον κ. Μπάιντεν το τελευταίο του βιβλίο που μόλις κυκλοφόρησε, Leadership, Six Studies in World Strategy, και πραγματεύεται την ηγεσία έξη ηγετών, του Κόνραντ Αντενάουερ της Γερμανίας, του Σαρλ Ντεγκόλ της Γαλλίας, του προκατόχου του Ρίτσαρντ Νίξον, του Ανουάρ Σαντάτ της Αιγύπτου, του Λη Κουάν Γιού της Σιγκαπούρης, και της Μάργκαρετ Θάτσερ της Μεγάλης Βρετανίας, μήπως και αντιληφθεί και πάρει μαθήματα για το πως συμπεριφέρονται και δρουν σοβαροί ηγέτες σε περιόδους δεινών διεθνών και εθνικών κρίσεων. Σίγουρα δεν θα έβλαπτε να το στείλει με επεξηγηματικές – βοηθητικές σημειώσεις και σε μια σειρά ηγετών στην Ευρώπη. Με δεδομένο ότι το έχω διαβάσει, είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι θα τους είναι εξαιρετικά ωφέλιμο, διότι θα αντιληφθούν ότι ο πλανήτης δεν είναι Stratego.
* Ο Δημήτρης Γ. Απόκης είναι Αναλυτής Διεθνών Σχέσεων, Διεθνολόγος και Δημοσιογράφος, Απόφοιτος του The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies, The Johns Hopkins University, Μέλος του The International Institute for Strategic Studies, και επί σειρά ετών Ανταποκριτής στην Washington DC, διαπιστευμένος στο Λευκό Οίκο, το Στέητ Ντιπάρτμεντ και το Πεντάγωνο
