Άλλο εννοούσε ο Ουμπέρτο Εκο όταν έλεγε το πασίγνωστο «Τον Αύγουστο δεν υπάρχουν ειδήσεις». Ενας φιλόσοφος που γνώριζε άριστα, ανάμεσα σε άλλα, την επικοινωνία και τα ΜΜΕ, μόνο ότι ο Αύγουστος δεν έχει υποθέσεις και γεγονότα, δεν θα έλεγε ποτέ. Ακριβώς το αντίθετο εννοούσε, και σε αυτό, βεβαίως και έπεσε μέσα.
Της Αγγελικής Κώττη
Αρχές Αυγούστου, στην Ελλάδα έχουμε δολοφονίες γυναικών, έχουμε βέλη από τους γείτονες, έχουμε, βέβαια, το ενεργειακό, ενώ ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται, η Νάνσυ Πελόζι επισκέπτεται την Ταϊβάν, και σκοτώθηκε ο αρχηγός της Αλ- Κάιντα. Δεν είναι και λίγα τα νέα.
Φυσικά και δεν εννοούσε την τρέχουσα επικαιρότητα ο Εκο. Εφόσον η ζωή κυλάει, θα «κυλούν» και οι ειδήσεις. Στοιχειώδες. Αλλά, εντάξει, δεν θα αλλάξουμε και τις συνήθειές μας γι’ αυτές.
Πριν από λίγες μέρες, μια άξια κοπέλα πήρε το πτυχίο της από το ΑΠΘ με στρογγυλό δέκα. Τι έγινε; Αντί να ξημεροβραδιάζονται μπροστά στην πόρτα της οι ρεπόρτερ, έκαναν τέσσερις- πέντε αναφορές και πίσω στην πεπατημένη. Σε όλες τις ανθυποσελέμπριτι, που υπό κανονικές συνθήκες θα έπρεπε να τις ξέρει μόνο η μαμά τους.
Εδώ ο τάδε γελάει, εκεί βγαίνει ραντεβού με την τάδε, να το ένα ζευγάρι να χορεύει, να το άλλο να χωρίζει να η μοντέλα ή η ηθοποιός σε σέξι πόζες, να και σε ακόμα περισσότερες. Θεωρούν ότι μας κόφτει τι κάνει το ανθυπο-σταρ σύστεμ της χώρας μας; Και να το θεωρούν κάνουν λάθος. Η ελληνική δημοσιογραφία όμως έχει πέσει τόσο χαμηλά ώστε αντί να ψάξει να βρει την είδηση, ακολουθεί πτωτική πορεία. Δεν σε ξεχωρίζει για το ταλέντο σου σε ξεχωρίζει γιατί ταιριάζεις στο λάιφστάιλ. Δεν ενδιαφέρεται για τη δουλειά, το παράδειγμα ή τις επιτυχίες σου, ενδιαφέρεται για το μαγιό σου. Ακόμα καλύτερα, αν το αφαιρείς.
Υστερα ήρθαν οι φωτιές και άλλαξαν βάρδιες οι συντάκτες. Βγήκαν μπροστά εκείνοι που ξέρουν τι θα πει ρεπορτάζ και τρέξιμο. Η ενημέρωση, ικανοποιητική. Την ώρα όμως που θα έπρεπε να γίνει αποκαλυπτική, να ακολουθήσει τη ζωή των πυροπλήκτων με τα τόσα προβλήματα, να αναζητήσει λύσεις για το αύριο ή ευθύνες, όχι μόνο από τους κρατικούς θεσμούς αλλά και από τον καθένα μας, έκανε παφ και «κάηκε». Αντε πάλι απ’ την αρχή η εύκολη λύση του καλοκαιριού, οι ανθυπο-σελέμπριτι. Ενημέρωση πληκτική, χαυνωτική, ενημέρωση που σε μειώνει. Μύκονος, Πάρος, Σαντορίνη, άλλοι εξωτικοί προορισμοί, και δεν νοιάζει κανέναν για τίποτα!
Κάποιοι, λοιπόν, νομίζουν πως ο Εκο ισχυρίστηκε ότι τον Αύγουστο δεν υπάρχουν ειδήσεις επειδή τα περισσότερα κράτη υπολειτουργούν και οι άνθρωποι φεύγουν διακοπές. Λάθος διαβάζουν το κείμενό του όμως.
Το άρθρο εκείνο, του Σεπτεμβρίου του 90, γράφτηκε ύστερα από τις διακοπές του συγγραφέα στα νησιά Φίτζι. Θυμίζουμε πως τότε δεν υπήρχε διαδίκτυο δορυφορική τηλεόραση και κινητά τηλέφωνα. Ο πρώτος Πόλεμος του Κόλπου είχε ξεσπάσει τον Αύγουστο και ο Εκο ενημερωνόταν για τις εξελίξεις από την τοπική αγγλόφωνη εφημερίδα Fiji Times. Η εφημερίδα είχε 12 σελίδες, εκ των οποίων μόνο οι 4 περιείχαν ειδήσεις μη τοπικού χαρακτήρα. Οι άλλες ήταν αφιερωμένες στην επικαιρότητα των Φίτζι, σε διαφημίσεις και τέτοια.
Αυτό που του έκανε εντύπωση ήταν πως στις τέσσερις αυτές σελίδες μάθαινε καθημερινά όσα χρειαζόταν να μάθει κανείς για το γεγονός χωρίς σάλτσες, φανφάρες και διαστρεβλώσεις. “Μ’ αυτές τις τέσσερις σελίδες που ήταν γραμμένες απλά και περιληπτικά, η Fiji Times μού έλεγε όλα όσα θα έπρεπε να ξέρω για την κρίση στον Κόλπο και για τις θέσεις των διαφόρων κυβερνήσεων (…). Το μάθημα που πήρα με έβαλε σε σοβαρές σκέψεις. Όχι μόνο οι ιταλικές αλλά και οι εφημερίδες όλου του κόσμου ρίχνουν κάθε πρωί στο κρεβάτι μας τόσες σελίδες που από τη μια πλευρά δεν είναι δυνατόν να τις διαβάσουμε όλες κι από την άλλη είναι γεμάτες με ψεύτικες ειδήσεις ή με ειδήσεις που αφορούν τα ψέματα των ανταγωνιστών τους, δημιουργώντας στον αναγνώστη μια αντίδραση που θα μπορούσαμε να την αποκαλέσουμε υστερική απάθεια, αν επιτρέπεται η αντίφαση…” έγραψε αργότερα στο άρθρο του.
Πιο κάτω συνεχίζει με ειδησεογραφία που διάβαζε στο αεροπλάνο της επιστροφής. Εκεί είχαν δυτικές εφημερίδες. Τότε διαπίστωσε πως ήταν όλες γεμάτες με θέματα περιορισμένης αξίας, δηλαδή με κουτσομπολιό. Βεβαίως και έγραφαν για τον πόλεμο στο Ιράκ, αλλά δεν έμαθε τίποτα περισσότερο από όσα είχε ήδη μάθει στο 4σέλιδο των Φίτζι Τάιμς. Επομένως, δεν είναι ότι τον Αύγουστο δεν υπάρχουν ειδήσεις, αλλά πως η ποιότητα, η αξία, η εγκυρότητα της ενημέρωσης δεν χρειάζονται το μπικίνι της τραγουδίστριας για να έχουν ενδιαφέρον. Και καλά θα έκαναν τα μέσα να μείωναν την ενημέρωση, εφόσον δεν έχουν κάτι ουσιαστικό να δώσουν.
Ο Εκο έθιγε, λοιπόν, με τη φράση αυτή την ποιότητα της ενημέρωσης. Χαρακτηριστικό το απόσπασμα: «Τι ωραία θα ήταν να κυκλοφορούσε και στην Ιταλία μια έκδοση της Fiji Times! … Τέσσερις καλοφτιαγμένες σελίδες, με τις ειδήσεις που αξίζει τον κόπο να μάθεις. Αν δεν είχα διαβάσει την Fiji Times θα υποτιμούσα, ίσως, τη σοβαρότητα της κρίσης στον Κόλπο, επειδή θα στεκόμουν πιθανότατα στο πρόβλημα κάποιας ντίσκο που βρίσκεται ακριβώς πάνω στα όρια δυο νομών»
Εν τω μεταξύ γεννήθηκε το ίντερνετ, έχουμε πλέον δορυφορική τηλεόραση και σίγουρα στα Φίτζι έχουν και από τα δύο. Δυστυχώς, περισσότερη τεχνολογία δεν σημαίνει απαραίτητα και περισσότερη ποιότητα. Αλλά ποιος τα σκέπτεται αυτά;
