Από τη συμμετοχή ως την οικονομία, περνώντας από τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα: ακολουθούν τα βασικά διακυβεύματα των προεδρικών εκλογών στο Ιράν που θα πραγματοποιηθούν την Παρασκευή.
Απουσία άλλων υποψηφίων που θα καταφέρουν να τον επισκιάσουν, μετά τον αποκλεισμό των πιο μεγάλων πολιτικών του αντιπάλων, ο υπερσυντηρητικός Εμπραχίμ Ραϊσί, επικεφαλής της Δικαστικής Αρχής, εμφανίζεται φαβορί να κερδίσει τις εκλογές, ήδη από τον πρώτο γύρο, σύμφωνα με κάποιες δημοσκοπήσεις.
Επτά υποψήφιοι εγκρίθηκαν από την αρμόδια αρχή της οποίας ηγούνται σκληροπυρηνικοί για να είναι υποψήφιοι: πέντε υπερσυντηρητικοί και δύο μεταρρυθμιστές, ένας από τους οποίους απέσυρε σήμερα την υποψηφιότητά του.
Η συμμετοχή
Οι ιρανικές αρχές έχουν την τάση να μετατρέπουν κάθε εκλογική αναμέτρηση σε δημοψήφισμα υποστήριξης της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
Εξ ου και οι συνεχείς εκκλήσεις από τις αρχές, αλλά και τον ανώτατο ηγέτη του Ιράν αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, για “μαζική” συμμετοχή.
Την ώρα που αντιφρονούντες που είναι αυτοεξόριστοι πραγματοποιούν στο διαδίκτυο εκστρατείες υπέρ του μποϊκοτάζ των προεδρικών εκλογών με το hashtag #ΟχιΣτηνΙσλαμικήΔημοκρατία στα περσικά, ο αγιατολάχ Χαμενεΐ δήλωσε στις αρχές του μήνα ότι η αποχή σημαίνει υποταγή “στη θέληση (…) των εχθρών του Ιράν”.
Όμως το ποσοστό αποχής αναμένεται να ξεπεράσει το ρεκόρ του 57% που καταγράφηκε στις βουλευτικές εκλογές του Φεβρουαρίου.
Οι λίγες δημοσκοπήσεις που έχουν διενεργηθεί δείχνουν ποσοστό συμμετοχής κάτω του 40%.
Αιτία: η αίσθηση που έχουν πολλοί Ιρανοί ότι το αποτέλεσμα είναι προκαθορισμένο, αλλά και η απογοήτευση έπειτα από οκτώ χρόνια διακυβέρνησης από τον μετριοπαθή πρόεδρο Χασάν Ροχανί, ο οικονομικός απολογισμός του οποίου θεωρείται καταστροφικός.
Ο Ροχανί, που δεν μπορεί να θέσει εκ νέου υποψηφιότητα, δήλωσε ότι φοβάται πως η έλλειψη λαϊκής κινητοποίησης την ημέρα των εκλογών μπορεί να βλάψει “τη νομιμότητα” της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
Οικονομία
Η οικονομία του Ιράν ξεκίνησε να αναπτύσσεται και πάλι το 2016 μετά την υπογραφή το προηγούμενο έτος της διεθνούς συμφωνίας για το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας, μια μεγάλη διπλωματική επιτυχία του Ροχανί.
Όμως μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ από αυτή το 2018 και την επαναφορά των αμερικανικών κυρώσεων, το Ιράν βυθίστηκε σε μεγάλη ύφεση, με τις επιπτώσεις της να επιδεινώνονται λόγω της πανδημίας covid-19.
Το ΑΕΠ του Ιράν άρχισε να σταθεροποιείται το 2020, σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, έπειτα από δύο μαύρες χρονιές. Όμως η αγοραστική δύναμη των Ιρανών μειώθηκε λόγω του πληθωρισμού και η χώρα δεν έχει ακόμη απορροφήσει τις δραματικές κοινωνικές επιπτώσεις της ύφεσης.
Συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα
Όλοι οι υποψήφιοι συμφωνούν ότι αποτελεί προτεραιότητα, ώστε η οικονομία να μπορέσει να ανακάμψει δυναμικά και να αρθούν οι αμερικανικές κυρώσεις. Όλοι στηρίζουν λοιπόν τις διαπραγματεύσεις που διεξάγονται στη Βιένη με στόχο τη διάσωση της συμφωνίας του 2015.
Διαδοχή του ανώτατου ηγέτη
Με εξαίρεση του δύο πρώτους προέδρους του Ιράν –ο πρώτος εκ των οποίων ανατράπηκε γρήγορα και ο δεύτερος δολοφονήθηκε– όλοι οι πρόεδροι από το 1981 και μετά έχουν υπηρετήσει δύο τετραετείς θητείες.
Πολλοί ειδικοί επισημαίνουν ότι είναι πολύ πιθανό ο νικητής των προεδρικών εκλογών της 18ης Ιουνίου να βρεθεί επικεφαλής της κυβέρνησης όταν τεθεί το ζήτημα της διαδοχής του ανώτατου ηγέτη της χώρας, ο οποίος φέτος γίνεται 82 ετών.
Ο ίδιος ο Χαμενεΐ ήταν πρόεδρος του Ιράν όταν επιλέχθηκε να διαδεχθεί τον ιδρυτή της Ισλαμικής Δημοκρατίας, τον αγιατολάχ Χομεϊνί, μετά τον θάνατό του πριν 32 χρόνια.
Πολλές ιρανικές εφημερίδες θεωρούν ότι η υποψηφιότητα του Ραϊσί προωθείται από τις αρχές, προκειμένου αυτός αργότερα να διαδεχθεί τον Χαμενεΐ.
Ωστόσο συμφωνα με αναλυτές του αμερικανικού ινστιτούτου Eurasia Group, η προοπτική ο Ραϊσί να διαδεχθεί τον Χαμενεΐ παραμένει “πολύ αβέβαιη” καθώς ενδέχεται να πληγεί η εικόνα του από μια μικρή συμμετοχή στις προεδρικές εκλογές ή ακόμη και από τις δυσκολίες που συνοδεύουν τη θητεία του προέδρου.
