Οι τελευταίες εβδομάδες είναι πρωτόγνωρες για τον πλανήτη μας στο σύνολό του. Μια κρίση πανδημίας για την οποία κανένα κράτος δεν ήταν απόλυτα προετοιμασμένο, μια παγκόσμια οικονομία σε «γύψο» και εκατομμύρια άνθρωποι σε καθεστώς καραντίνας, περιμένοντας καρτερικά το πέρας της πανδημίας, την επιστροφή στην κανονικότητα. Τα συντεταγμένα κράτη ανά τον κόσμο αντέδρασαν διά των κυβερνήσεων τους με διαφορετικό τρόπο στην πανδημία, με διαφορετική ταχύτητα και λαμβάνοντας ανά περιπτώσεις διαφορετικά μέτρα.
Του Ανέστη Φίσκα*
Η ολιγωρία, η ατολμία και αναποφασιστικότητα πολλών πολιτικών ηγεσιών δυστυχώς είχε ολέθρια αποτελέσματα και μεταφράστηκε σε νεκρούς. Θα περίμενε κανείς ότι η χώρα μας δε θα ξέφευγε από τον κανόνα. Ότι θα επιβεβαιώναμε τα στερεότυπα που επικρατούν σε μεγάλο βαθμό στο εξωτερικό για το λαό μας. Η ελληνική πολιτεία όμως, η ελληνική κυβέρνηση, ο πρωθυπουργός της χώρας, Κυριάκος Μητσοτάκης, απέδειξαν ότι οι Έλληνες μπορούν υπό συνθήκες πίεσης να λάβουν αποφάσεις τάχιστα και να τις εφαρμόσουν αποτελεσματικά. Η μέχρι τώρα διασπορά του ιού στη χώρα μας, ο σχετικά μικρός αριθμός των νεκρών αναλογικά με άλλες χώρες, καταδεικνύουν τη σωστή διαχείριση της κρίσης πανδημίας. Τα άκρως θετικά άρθρα δημοσιογραφικών οργανισμών εγνωσμένου κύρους του εξωτερικού, έρχονται να επιβεβαιώσουν την παραπάνω εικόνα.
Να σημειωθεί στο σημείο αυτό, ότι η κρίση πανδημίας στη χώρα μας ξέσπασε μεσούσης μιας ακόμα κρίσης, μιας εθνικής πρόκλησης που επίσης αντιμετωπίστηκε επιτυχώς. Οι μεταναστευτικές ροές στον Έβρο, οι οποίες κατασκευάστηκαν και κατευθύνθηκαν στα ελληνικά σύνορα από την κυβέρνηση Ερντογάν, βρήκαν απέναντί τους ένα αδιαπέραστο τείχος. Πολιτική ηγεσία, σώματα ασφαλείας και πολίτες έδωσαν μάχη, κρατώντας τα σύνορά μας απόρθητα στις τακτικές υβριδικού πολέμου που εξαπέλυσε η Τουρκία.
Επαναλαμβανόμενη σύμπτωση παύει να είναι σύμπτωση. Το γεγονός ότι η ελληνική πολιτεία κατάφερε να διαχειριστεί ταυτόχρονα δύο μεγάλες προκλήσεις, μία εθνική και μία υγειονομική, κάνει εμφανές ότι κάτι έχει αλλάξει στη χώρα μας, ότι μπορούμε πλέον να πετυχαίνουμε νίκες, ότι οι εποχές της εθνικής ηττοπάθειας είναι πλέον πίσω μας.
Τίποτα από τα παραπάνω όμως δε θα μπορούσε να καταστεί εφικτό χωρίς τους Έλληνες πολίτες. Αυτός ο τόσο απείθαρχος και «δύσκολος» λαός, όπως πολλοί στο εξωτερικό θεωρούν, έδειξε ότι στα δύσκολα μπορεί να γίνει μια γροθιά, να βάλει «πλάτη» σε δύσκολες συγκυρίες για χάρη του κοινωνικού συνόλου. Ελεύθεροι επαγγελματίες και εργαζόμενοι σταμάτησαν τις δουλειές τους ή προσαρμόστηκαν σε πρωτόγνωρες συνθήκες εξ αποστάσεως εργασίας. Είδαν το εισόδημα τους να συρρικνώνεται, χωρίς να γνωρίζουν ακόμα τις συνέπειες της υγειονομικής κρίσης στην προσωπική τους επιβίωση και το οικονομικό τους μέλλον. Πολίτες έμειναν και συνεχίζουν να μένουν στο σπίτι τους, μακριά από αγαπημένα τους πρόσωπα και φίλους, με προφανείς συνέπειες στην ψυχολογία τους, λόγω της επιβεβλημένης διακοπής της κοινωνικότητάς τους. Παρόλα αυτά, στο σύνολό τους τήρησαν και τηρούν τα έκτακτά μέτρα μέσα και έξω από το σπίτι τους, κρατώντας χαμηλά τη διασπορά του ιού.
Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει φυσικά και στο υγειονομικό προσωπικό της χώρας, όλους αυτούς που κράτησαν όρθια τα δημόσια νοσοκομεία με κίνδυνο της προσωπικής τους υγείας. Όπως είναι γνωστό, το δημόσιο σύστημα υγείας της Ελλάδας είναι ιδιαίτερα ταλαιπωρημένο μετά από μια δεκαετία σχεδόν οικονομικής κρίσης. Οι πιθανότητες λοιπόν το σύστημα αυτό να μην αντέξει, να λυγίσει υπό το βάρος της πανδημίας, να αναγκαστεί να λειτουργήσει πάνω από τα όρια σχεδιασμού του και να καταρρεύσει, όπως έγινε σε χώρες του εξωτερικού, ήταν ιδιαίτερα σημαντικές στην περίπτωση της χώρας μας. Το στοίχημα αυτό φαίνεται να έχει κερδηθεί, καθώς τα δημόσια νοσοκομεία άντεξαν και αντιμετώπισαν τα κρούσματα, χωρίς να χρειαστεί οι ιατροί να υποδυθούν το ρόλο του Θεού διαλέγοντας ποιος θα ζήσει και ποιος θα πεθάνει, ποιος θα μπει σε κλίνη ΜΕΘ και ποιος όχι.
Σημαντικός όμως ήταν και είναι ο ρόλος των εθελοντών στην κρίση που βιώνουμε. Εκατοντάδες πολίτες συνέδραμαν σε προγράμματα, όπως το «Βοήθεια στο σπίτι» με πνεύμα αλληλεγγύης, βοηθώντας ανθρώπους που έχουν περισσότερο ανάγκη και κρατώντας τη διασπορά του ιού χαμηλά. Ο ρόλος των εθελοντών σε τέτοιες περιόδους κρίσεων είναι καθοριστικής σημασίας, καθώς δίνεται η δυνατότητα να καλυφθούν οι αυξημένες, παροδικές ανεπάρκειες που δημιουργούνται υπό καθεστώς έκτακτης ανάγκης, ανεπάρκειες που δεν είναι δυνατόν να καλυφθούν από τον κρατικό μηχανισμό.
Με την επιστροφή σε καθεστώς κανονικότητας να είναι πλέον ορατή, οφείλουμε ως Έλληνες να κρατήσουμε ότι διδαχθήκαμε τους τελευταίους δύο μήνες. Με τη διεθνή γνώμη πλέον να μας αντιμετωπίζει σοβαρά και ισότιμα μετά από πολλά χρόνια, να επανέλθουμε στην καθημερινότητάς μας, να αντιμετωπίσουμε τις οικονομικές συνέπειες της υγειονομικής κρίσης, να κάνουμε ένα restart και να βγούμε πιο δυνατοί. Η συνεργασία πολιτείας και πολιτών το αμέσως επόμενο διάστημα, θα κρίνει εν πολλοίς την πορεία της χώρα μας και την ικανότητά της να ορθοποδήσει.
*Ο Ανέστης Φίσκας είναι Οικονομολόγος και Υπεύθυνος Τοπικής Αυτοδιοίκησης της ΟΝΝΕΔ
